Phần mềm gián điệp là một loại phần mềm nhằm thu thập thông tin về một người hay tổ chức mà họ không hề hay biết và gửi dữ liệu này tới một thực thể khác mà không có sự đồng ý của họ. Nó cũng có thể nắm quyền kiểm soát một thiết bị mà người dùng không hề biết.
Các ứng dụng này thường được sử dụng để ăn cắp và thu thập tin nhắn văn bản, nhật ký cuộc gọi và ghi âm, GPS theo dõi, dữ liệu trình duyệt, lưu trữ đa phương tiện, và sổ địa chỉ.
Mới đây tại Đà Lạt, các lãnh đạo Khu vực của Kaspersky đã có chương trình cập nhật và cảnh báo tình hình bảo mật với giới truyển thông TPHCM. Được biết lượng thư spam từ Việt Nam đi quốc tế thuộc diện nhiều nhất thế giới, do nhiều tài khoản email cá nhân bị hack mà không hề hay biết.
Trong 9 tháng đầu năm 2017 hơn 120.000 người dùng sản phẩm Kaspersky Lab gặp phải phần mềm gián điệp thương mại (spyware) - gần gấp đôi trong cùng kỳ năm 2016 (trên 70.000).
Do việc sử dụng các ứng dụng này ngày càng tăng, các nhà nghiên cứu Kaspersky Lab đã kiểm tra các công cụ phổ biến nhất, phát hiện ra một số vấn đề bảo mật có thể gây nguy hiểm không chỉ cho thiết bị, mà còn cho dữ liệu cá nhân khách hàng.
Tại chương trình cập nhật và cảnh báo tình hình bảo mật với giới truyển thông TPHCM, lãnh đạo Kaspersky cho biết trong năm 2018 sẽ tập trung đầu tư mạnh vào Việt Nam, nhất là khối doanh nghiệp chính phủ. Được biết hãng này đã có khách hàng 20.000 bản quyền bảo mật cho khối này, mở đầu cho sự đầu tư nói trên. Song song đó là các hoạt động nâng cao nhận thức người dùng về bảo mật... Với một số lượng lớn dữ liệu có nguy cơ bị nguy hiểm nếu rơi vào tay kẻ xấu, nếu phần mềm gián điệp được phát triển mà không có bảo mật, nó có thể dẫn đến sự nắm quyền kiểm soát nghiêm trọng đối với dữ liệu. Điều này làm cho nó trở thành công cụ chính cho các mục đích thương mại hoặc thậm chí là hình sự và những người muốn khai thác người dùng.
Điều đáng báo động nhất là phần mềm gián điệp thậm chí có thể truy cập tài khoản mạng xã hội của nạn nhân và các ứng dụng tin nhắn. Khi đó kẻ tấn công có thể quan sát các cuộc trò chuyện, dữ liệu cá nhân khác từ tài khoản mạng xã hội của nạn nhân.
Ông Alexy Firsh, chuyên gia bảo mật tại Kaspersky Lab cho biết: “Phần mềm gián điệp thương mại là một ví dụ tốt về phần mềm được coi là hợp pháp và thậm chí hữu ích, nhưng trên thực tế đưa ra một số lượng lớn các mối đe dọa cho người dùng nó. Cài đặt các ứng dụng này là một hành động nguy hiểm tiềm ẩn, thậm chí có thể dẫn đến lây nhiễm phần mềm độc hại với hậu quả nghiêm trọng. Đó là lý do tại sao chúng tôi tạo ra một công nghệ đặc biệt cho Android OS, giúp tìm và phát hiện các ứng dụng nguy hiểm có thể dẫn đến vi phạm quyền riêng tư của dữ liệu của khách hàng”.
Các nhà nghiên cứu của Kaspersky Lab khuyên người dùng nên thực hiện các biện pháp sau để bảo vệ thiết bị của họ và dữ liệu cá nhân khỏi các cuộc tấn công mạng có thể xảy ra:
Không root thiết bị Android của bạn vì điều này sẽ mở ra khả năng gần như không hạn chế đối với các ứng dụng độc hại.
Vô hiệu hoá khả năng cài đặt các ứng dụng từ các nguồn khác ngoài các cửa hàng ứng dụng chính thức.
Giữ phiên bản hệ điều hành của thiết bị của bạn được cập nhật, để giảm lỗ hổng trong phần mềm và giảm nguy cơ tấn công.
Cài đặt một giải pháp bảo mật để bảo vệ điện thoại của bạn khỏi các cuộc tấn công mạng.
Luôn bảo vệ điện thoại của bạn bằng mật khẩu, mã PIN hoặc dấu vân tay, vì vậy kẻ tấn công sẽ không thể truy cập vào thiết bị theo cách thủ công.
