Thời gian gần đây, rất nhiều bài báo phản ánh nếp sống “văn minh đô thị” xuống thấp. Các bài viết này cho rằng cần có giải pháp nhanh chóng nâng cao nền tảng ý thức cho người dân. Tôi hoàn toàn đồng ý về điều đó, nhưng vẫn thấy băn khoăn khi chưa thấy đề cập đến nguyên nhân tại sao ý thức của nhiều người dân trong thành phố lại sa sút đến thế? Nếu chúng ta không tìm ra được nguyên nhân thì e rằng sẽ khó tìm được giải pháp thích hợp.
Theo thiển ý, nguyên nhân đầu tiên chính là do lòng tự trọng của một số người ngày càng xuống thấp. Cái suy nghĩ phải tôn trọng bản thân mình và tôn trọng người khác ngày càng trở nên xa lạ trong lòng không ít người.
Thử đơn cử một vài ví dụ, ở nhiều nước khác, người ăn xin cũng phải đánh đàn, ca hát, hay biểu diễn một trò gì đó trước khi nhận tiền từ những người hảo tâm. Ai thích thì “thưởng” cho họ, không thích thì thôi. Trong khi phần lớn người ăn xin ở nước ta lì lợm và dày dạn hết chỗ nói.
Ở một lớp người cao hơn, được học hành tử tế là các học sinh, sinh viên, lòng tự trọng cũng có nơi có chỗ đang bị sút giảm. Hiện nay, tình trạng quay cóp, gian lận trong thi cử của một số sinh viên, học sinh khá phổ biến. Các hình thức, các “phao cứu nạn” ngày càng tinh vi. Qua mắt được cán bộ coi thi là qua, chẳng ngại ngần gì. Khi bị bắt thì năn nỉ, khóc lóc để rồi mai mốt lại… quay tiếp, chẳng hề biết mắc cỡ trước hành vi gian dối của mình.
Tình trạng “đạo nhạc, đạo văn” của vài văn, nghệ sĩ nổi lên gần đây cũng cho thấy lòng tự trọng của những người này đang có vấn đề. Lòng tự trọng của họ đã để ở đâu? Họ không tôn trọng họ thì làm sao người khác tôn trọng họ được?
Ngoài ra, còn rất nhiều chuyện buồn khác không thể nói hết ở đây. Tất cả đều do sự thiếu lòng tự trọng mà ra. Vậy làm sao để mọi người tự giác nâng cao lòng tự trọng của mình? Thiết nghĩ, chẳng có gì quá xa vời, chỉ cần tất cả mọi người trước khi làm gì cũng nghĩ mình làm vậy có đúng không? Mình làm vậy nếu người khác biết được có coi thường mình không? Nếu mọi người đều luôn tự hỏi mình như vậy, chắc chắn xã hội ta sẽ tốt hơn nhiều.
Khi ấy, ý thức tất cũng sẽ cao.
HẢI ÂU
