Từ năm 2011 đến nay, hơn 20 hộ dân của xã Quế Trung, huyện Nông Sơn (Quảng Nam) sống trong tâm trạng chờ tái định cư sau khi nhường đất cho các công trình dự án của huyện, như: đường trục chính, đường tránh lũ, trụ sở huyện ủy, trụ sở chi cục thuế... Theo bà Lê Thị Thoa (thôn Trung Hạ, xã Quế Trung, huyện Nông Sơn), sau khi nhường đất cho dự án, bà dựng một căn nhà tạm rộng hơn 30m2 để ở chờ bố trí tái định cư. Không may, cách đây hơn 4 tháng, căn nhà bị lốc xoáy đánh sập, dù không thiệt hại về người nhưng nhiều vật dụng sinh hoạt bị cuốn bay.
Bà Thoa chỉ là một trong số 22 hộ dân trên địa bàn xã đang chờ được tái định cư sau khi đã nhường đất cho các dự án. Ông Nguyễn Văn Lanh, Chủ tịch UBND xã Quế Trung, cho biết, thời gian qua, địa phương đã tiếp nhận nhiều đơn thư, kiến nghị của người dân về việc chậm bố trí tái định cư. “Xã rất sốt ruột về vấn đề này nên đã kiến nghị lên huyện xem xét, xúc tiến hoàn thành sớm các công trình tái định cư để người dân có cuộc sống ổn định”, ông Lanh nói.
Theo ông Lê Ngọc Trung, Chủ tịch UBND huyện Nông Sơn, hiện nay địa phương đang đốc thúc đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hạ tầng công trình tại một số khu dân cư... Tất cả đều trong giai đoạn nước rút, dự kiến sẽ hoàn thành cuối năm nay để sớm đưa người dân vào sinh sống. Tuy nhiên, do nguồn vốn phân bổ không đều, dẫn đến việc thi công các công trình khu dân cư bị chậm trễ, chưa kể, một số công trình qua nhiều giai đoạn bị điều chỉnh thiết kế và xin gia hạn để tìm vốn đầu tư. “Đầu năm 2017, địa phương mới tìm được nhà thầu thi công công trình này nhưng quy mô dự án cũng đã bị UBND tỉnh thu nhỏ lại còn 18.392m2, bố trí 78 lô đất nền”, ông Trung cho biết.
…đến bất an
Nếu người dân xã Quế Trung, huyện Nông Sơn thấp thỏm chờ tái định cư thì một số khu tái định cư khác của tỉnh Quảng Nam dù người dân đã an cư nhưng vẫn canh cánh khi hạ tầng, điện, nước không đảm bảo.
Tại khu tái định Gò Dinh (xã Đại Hưng, huyện Đại Lộc), kể từ khi đưa vào hoạt động (năm 2014) đến nay, gần 50 hộ dân nơi đây luôn sống trong tình cảnh thiếu nước sinh hoạt.
Ông Hà Xuân Minh, Chủ tịch UBND xã Đại Hưng thừa nhận, hiện nước sinh hoạt chủ yếu là nước tự chảy dẫn từ làng vào hoặc nước giếng đào tại chỗ và cũng chỉ phục vụ cho sinh hoạt tắm rửa, còn nước sạch dùng cho ăn uống vẫn chưa có. Ông Minh nói thêm: “Địa phương đã nhiều lần đề nghị lên cấp trên hỗ trợ xây dựng hệ thống nước sạch cho khu tái định cư nhưng chưa thấy hồi đáp”.
Tương tự, hơn 7 năm qua, hàng chục hộ dân khu tái định cư Trường Trung cấp Cảnh sát nhân dân V (Trường Trung cấp Cảnh sát) xã Bình Phục, huyện Thăng Bình cũng khốn đốn do nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm phèn. Nhiều hộ dân đã phải khoan giếng sâu hàng chục mét mà vẫn không thể có nước sạch để sử dụng. “Nhiều gia đình đã mua máy lọc nước về lọc nhưng không mấy hiệu quả, nhà nào cẩn thận thì mua nước bình về nấu ăn uống, còn không thì vẫn phải dùng nước giếng thôi”, ông Mai Văn Nhơn, hộ dân tại khu tái định cư cho hay.
Trước tình trạng thiếu nước sạch, các hộ dân đã kiến nghị lên huyện nhưng câu trả lời quen thuộc vẫn là chờ.
Tuy vậy, bất an nhất chính là khu tái định cư Gò Hiu (xã Đại Lãnh, huyện Đại Lộc) khi nằm dưới chân núi. Ngoài nỗi lo về nguồn nước sinh hoạt, dân còn đối diện với nguy cơ sạt lở núi. Theo ông Trương Văn Tàu, hộ dân tại khu tái định cư Gò Hiu, cho biết, năm 2016 ông cùng với 28 hộ dân thôn Hà Dục Đông (Đại Lãnh) nằm trong vùng sạt lở được di dời về khu tái định cư Gò Hiu, ngay trong mùa mưa đầu tiên, ngọn đồi phía sau khu dân cư bị sạt lở, đất đá đổ xuống khiến ai cũng lo sợ.
Để đảm bảo an toàn, nhiều hộ dân đành chấp nhận di dời nhà thêm một lần nữa. Đến nay, chỉ còn khoảng 5 hộ là còn bám trụ lại Gò Hiu. Bà Trương Thị Dư chấp nhận quay về làng cũ, vì theo bà dù sao vẫn an toàn hơn ở khu tái định cư Gò Hiu.
Ông Hồ Ngọc Mẫn, Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc cho rằng, ngay từ đầu, việc chọn địa điểm Gò Hiu để xây khu tái định cư đã sai. Năm 2017, UBND huyện có gửi kiến nghị UBND tỉnh để san bằng ngọn đồi phía sau khu dân cư Gò Hiu, chấm dứt nỗi lo của bà con. Tuy nhiên, việc này vướng phải đất có sổ đỏ của một số hộ dân nên không thể triển khai. “Trước mắt huyện tập trung giải quyết vấn đề nước cho người dân vì đây là vấn đề bức xúc nhất. Với vấn đề sạt lở, qua năm 2019 sẽ tập trung xây dựng kè...”, ông Mẫn cam kết.
Mục đích của các khu tái định cư nhằm tạo cuộc sống người dân ổn định và tốt hơn. Tuy nhiên, nếu quá trình khảo sát, chọn lựa không thận trọng sẽ dẫn đến những hệ lụy. Đó là thực trạng đã và đang diễn ra tại các khu tái định cư ở Quảng Nam.
