Ngày 25-6, tại Hưng Yên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các Phó Thủ tướng đã chủ trì hội nghị phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ - sự kiện mới nhất trong chuỗi các hội nghị mang tính chất liên vùng.
Trước thực trạng liên kết vùng còn là khâu yếu của nước ta, Thủ tướng đã chủ trì hàng loạt hội nghị nhằm tháo “điểm nghẽn” này. Trước đó, Thủ tướng đã chủ trì hội nghị phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, hội nghị giao ban Hội đồng Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung; các hội nghị về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng biến đổi khí hậu, về phát triển du lịch miền Trung-Tây Nguyên, về vấn đề dân di cư tự do tại Tây Nguyên…
Hiện nay, chúng ta có 4 vùng kinh tế trọng điểm là vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, Trung bộ, Nam bộ và vùng kinh tế trọng điểm đồng bằng sông Cửu Long, với 24 tỉnh, thành phố, chiếm 27,3% diện tích tự nhiên và 27% dân số cả nước, đóng góp 89% GDP đất nước.
Với 7 tỉnh, thành phố, bao gồm Thủ đô Hà Nội, vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ chiếm gần 32% GDP của cả nước và thu nhập bình quân đầu người đạt 4.813 USD năm 2018, gấp 1,86 lần so với mức trung bình cả nước, đứng thứ hai sau vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây là vùng chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và là vùng kinh tế lớn thứ 2 của cả nước. Tiềm năng, lợi thế vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ đang có, hơn hẳn những vùng kinh tế khác, nhất là kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực.
Thời gian qua, vùng kinh tế có dân số hơn 16 triệu người này đã làm được nhiều công trình, dự án quan trọng có tính chất liên vùng, một hướng đi tất yếu nhằm khai thác thế mạnh từng địa phương để tạo điều kiện, nền tảng phát triển nhanh hơn… Tuy nhiên, chưa có cơ chế, chính sách liên kết giữa các tỉnh trong vùng và giữa vùng đối với các vùng khác trong việc hợp tác phát triển kinh tế và giải quyết những vấn đề mang tính liên tỉnh, liên vùng. Liên kết giữa các tỉnh trong khu vực vẫn chỉ theo kiểu tận thu những lợi thế sẵn có, ngắn hạn, mang tính thời vụ.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tăng trưởng GDP bình quân 3 năm 2016-2018 đạt 9,86%; GDP đầu người năm 2018 đạt trên 4.800 USD, gấp 1,85 lần so với bình quân cả nước. Đặc biệt, đây là vùng duy nhất trong 4 vùng kinh tế trọng điểm trên cả nước có 100% các tỉnh, thành phố trong vùng có điều tiết về ngân sách Trung ương. Tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất cả nước, chỉ còn 2% theo chuẩn đa chiều. Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ đang có rất nhiều thuận lợi với cả 3 yếu tố "thiên thời - địa lợi - nhân hòa”. Các tỉnh, thành phố thuộc vùng đều có trình độ phát triển cao so với trung bình cả nước, đặc biệt là Thủ đô Hà Nội và tam giác phát triển Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.
Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại, hạn chế và khó khăn, vướng mắc, nếu sớm giải quyết, tháo gỡ thì vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ sẽ phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, đóng góp nhiều hơn cho cả nước. Cụ thể, vùng chưa phát huy hiệu quả những tiềm năng, lợi thế để tạo ra động lực mới cho phát triển; năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh còn hạn chế. Sự liên kết giữa các địa phương trong vùng chủ yếu còn mang tính hình thức, chưa đi vào thực chất. Cơ chế, chính sách phát triển vùng còn bất cập, thiếu đột phá, chưa giải quyết được các vấn đề chung của vùng, nhất là về xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch, môi trường, phát triển đô thị, bảo đảm an ninh trật tự... Môi trường đầu tư kinh doanh, năng lực cạnh tranh chưa đồng đều, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) các địa phương trong vùng có sự chênh lệch lớn (Quảng Ninh thứ 1, Hà Nội thứ 9, Vĩnh Phúc thứ 13, Bắc Ninh thứ 15, Hải Phòng thứ 16, Hải Dương thứ 55, Hưng Yên thứ 58).
Thủ tướng đề nghị thảo luận về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới đối với cả vùng và từng địa phương, đề xuất, kiến nghị về đổi mới cơ chế, chính sách, nhất là về đầu tư, tài chính, đất đai, nhân lực, khoa học công nghệ, phân cấp, giao quyền... để tạo thuận lợi cho các địa phương trong vùng. “Vùng này tiếp theo có trồng lúa không, chuyển đổi như thế nào, đô thị làm sao, khu công nghiệp thế nào, công nghiệp sạch, giá trị gia tăng cao, hướng về xuất khẩu thế nào?”-Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gợi ý.
Tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nêu rõ quan điểm phát triển vùng là phát triển mang tính hữu cơ, liên kết giữa các tỉnh, thành phố trong vùng thành một hệ thống thống nhất, không được mang tính chủ quan, áp đặt, hay là con số cộng của sự phát triển các tỉnh, thành phố thuộc vùng. Phải có cơ chế điều phối hoạt động của vùng đủ mạnh, không bị ràng buộc, hay chia cắt bởi địa giới hành chính. Bên cạnh giải “bài toán” liên kết vùng, hội nghị lần này sẽ thảo luận, đánh giá tình hình kinh tế-xã hội của vùng; các vấn đề về môi trường đầu tư, kinh doanh và hạ tầng đô thị, giao thông, phát triển logistics, nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát triển dịch vụ du lịch… trong vùng. “Cần tập trung thảo luận về đổi mới thể chế, cơ chế điều phối vùng, đây là vấn đề rất quan trọng mà chúng ta đang loay hoay, chưa thực hiện hiệu quả. Rất cần có phương thức quản lý mới để vùng phát triển”-Thủ tướng nói.
Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, phương thức quản lý mới với sự linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả hơn trong hệ thống tổ chức quản lý Nhà nước và hoạt động sản xuất kinh doanh cả về thời gian và không gian vùng lãnh thổ, nếu làm tốt hơn, điều hành sát hơn, khoa học hơn sẽ góp phần làm thay đổi căn bản đời sống xã hội và toàn bộ nền kinh tế. Do đó, việc rà soát, hoàn thiện thể chế, thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế trọng điểm là một yêu cầu quan trọng, cấp bách; tạo khả năng đột phá, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội đất nước nhanh và bền vững. Chính phủ chủ trương tổ chức các hội nghị về từng vùng kinh tế trọng điểm để phân tích, lắng nghe, đánh giá kỹ; đề ra các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, xử lý những khó khăn, vướng mắc, tạo động lực cho phát triển nhanh và bền vững từng vùng và cả nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.
