Chung tay giải quyết vấn đề thực tiễn
Khoa học sinh ra là để giải quyết những vấn đề thực tiễn đã, đang và sẽ đặt ra. Càng trong những lúc khó khăn, những người đam mê nghiên cứu khoa học càng tận tâm cống hiến.
Lê Minh Đức, học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (quận 5), là trường hợp cần được nhắc đến. Năm 2023, Minh Đức sở hữu 5 giải thưởng tại các cuộc thi trong nước và quốc tế với “Mô hình robot bốn chân hỗ trợ tìm kiếm, cứu hộ người trong vùng bị sạt lở”.
Điểm đặc biệt của sản phẩm robot này là có thiết kế bàn chân vịt độc đáo, có thể di chuyển trong vùng bùn lầy của nơi sạt lở. Khơi nguồn ý tưởng cho Đức là câu chuyện đầy xúc cảm về những cán bộ, chiến sĩ anh dũng hy sinh khi cứu hộ tại Nhà máy Thủy điện Rào Trăng 3 vào năm 2020. “Sự hy sinh của các chú, các anh là động lực thôi thúc em chọn nghiên cứu robot hỗ trợ công tác cứu hộ, cứu nạn”, Minh Đức chia sẻ.
Thật ý nghĩa khi biết rằng, cậu học sinh Minh Đức chưa được học qua kiến thức lập trình phần mềm, tự động hóa..., thành quả đến từ những ngày tìm tòi, tự cập nhật kiến thức trong và ngoài nước, nghiên cứu cơ chế vận động của một số loài thú để thiết kế robot có thể di chuyển được trên môi trường bùn lầy.
Bén duyên với nghiên cứu khoa học khi chứng kiến người thân bị bệnh trầm cảm, TS Hà Thị Thanh Hương, Trưởng Bộ môn Y học tái tạo, Trưởng Phòng Thí nghiệm Sức khỏe não bộ, Trường ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia TPHCM, không thể ngờ nghiên cứu chuyên sâu về thần kinh học như con đường “mặc định” dành cho chị.
TS Thanh Hương cho biết, phụ nữ làm khoa học đã khó, làm khoa học liên quan đến não bộ con người càng khó trăm bề. Song mỗi lần nhìn thấy ánh mắt sáng rực của các sinh viên hay khi nhận tin có bệnh nhân dùng sản phẩm nghiên cứu của mình và có tiến triển tốt, chị cảm thấy mọi thử thách đều xứng đáng.
Dự án mới nhất TS Thanh Hương mang đến cho cộng đồng là phần mềm Brain Analytics, cho kết quả phân tích hình ảnh MRI sọ não người bệnh và chẩn đoán bệnh Alzheimer tự động chỉ trong 7 giờ, độ chính xác lên đến 96% (kiểm tra trên cơ sở dữ liệu ADNI, Hoa Kỳ). Không chỉ giải quyết các bài toán y khoa, sản phẩm giúp chị kết nối với gần 300 y, bác sĩ tại 42 bệnh viện khắp cả nước - điều không dễ với những nhà khoa học trẻ.
Chọn cách đương đầu với những trở ngại
Với mong muốn giúp người nông dân tiêu thụ trái ca cao, Nguyễn Hồng Huy mạnh dạn lập Công ty TNHH Sô Cô La Hallelu (TP Thủ Đức) bằng số vốn ít ỏi tích cóp được. Tự tay nghiên cứu và chế tạo máy sản xuất chocolate, đến nay Huy đã hoàn thiện dây chuyền hơn 10 công đoạn. Mỗi tháng, Công ty TNHH Sô Cô La Hallelu đưa ra thị trường hơn 3 tấn sản phẩm, với hơn 20 loại khác nhau.
Cũng trăn trở với nhiệm vụ góp sức để người nông dân bớt “chân lấm tay bùn”, làm giàu từ mảnh đất của mình, ngay từ khi bước chân vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, Nguyễn Hoàng Duy Lưu, Bí thư Đoàn Ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao TPHCM, chọn lối đi bằng các công trình nghiên cứu khoa học.
Trong kho sáng kiến của Duy Lưu có thể kể đến các công trình “Xây dựng quy trình trồng dưa lưới trên giá thể sử dụng nguồn nước bị nhiễm phèn, mặn tại Cần Giờ”; “Xây dựng mô hình sản xuất lan kiếm và lan giả hạc giai đoạn vườn sản xuất”; “Xây dựng quy trình sản xuất bột mãng cầu dai sấy thăng hoa”…, giúp tăng giá trị sản phẩm, tăng thu nhập cho người trồng. Quá trình nghiên cứu không tránh khỏi những lúc chán nản, chông chênh bởi thất bại; nhưng khi vượt qua, quyết tâm của Duy Lưu càng lớn hơn, càng có thêm nhiều sáng kiến ra đời phục vụ người nông dân.
Được ví như người “thiết kế những ước mơ”, nhưng thầy Lưu Hoàng Phúc, Tổng phụ trách Đội Trường Tiểu học Lạc Long Quân (quận 11), không dám nhận lời có cánh ấy về mình. Thầy Phúc chia sẻ: “Công việc của tôi chỉ là xây dựng, tổ chức các hoạt động, phong trào học tập, rèn luyện đạo đức lối sống, các kỹ năng xã hội cần thiết cho các em học sinh”.
Vậy nhưng, qua nhiều cách thức, hình thức trực quan, gần gũi mà thầy Phúc thực hiện, học sinh dễ dàng tiếp thu, thấu hiểu những bài học bổ ích, hứng thú với những kỹ năng, kiến thức mới. Để có được kết quả ngày hôm nay, những công dân trẻ thành phố đã trải qua rất nhiều khó khăn, thử thách, thậm chí nếm đủ dư vị của thất bại. Nhưng người trẻ khi đã chọn cho mình hướng đi đúng đắn, có đủ tự tin hành động và dũng cảm đương đầu những trở ngại, chắc chắn thành công sẽ đến!
>>> 14 Công dân trẻ tiêu biểu TPHCM năm 2023
