Đó là ghi nhận nổi bật từ cuộc trao đổi của phóng viên Báo SGGP với ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó Trưởng ban chuyên trách Ban An toàn Giao thông (ATGT) TPHCM.
Liên tục bị lấn chiếm
Phóng viên: Ông có thể nói gì về thực trạng sử dụng, quản lý lòng đường, vỉa hè trên địa bàn thành phố thời gian qua?
Ông Nguyễn Ngọc Tường: Theo số liệu chúng tôi có được, toàn địa bàn thành phố hiện có tổng cộng 4.869 tuyến đường có bề rộng từ 5m trở lên với tổng chiều dài 4.044km. Trong số này có 3.631 tuyến đường bề rộng lòng đường nhỏ hơn 7,5m với chiều dài 2.328km, tương đương 57,59% và 1.238 tuyến đường có bề rộng lòng đường từ 7,5m trở lên với chiều dài 1.716km. Như vậy theo tinh thần Quyết định số 74/2008/QĐ-UBND ngày 23-10-2008 của UBND TPHCM, tính ra có 42,41% chiều dài các tuyến đường có thể xem xét cho phép đậu xe dưới lòng đường.
Trong khi đó, với 4.869 tuyến đường nêu trên, đáng tiếc khi có 2.598 tuyến đường với chiều dài 2.074km không có vỉa hè. Còn với 2.271 tuyến đường có vỉa hè thì chỉ có 772 tuyến đường với chiều dài 451km có vỉa hè rộng từ 3m trở lên và 1.499 tuyến đường với chiều dài 1.428,3km có vỉa hè rộng dưới 3m.
Với đặc điểm hơn một nửa số tuyến đường không có vỉa hè nên dẫn đến tình trạng dừng đậu xe dưới lòng đường, trong khi với các tuyến đường có vỉa hè cũng chỉ có hơn 27% chiều dài phần vỉa hè có thể xem xét cho sử dụng tạm thời với mục đích ngoài giao thông.
Ông nhận xét thế nào về các hành vi vi phạm trật tự lòng đường, vỉa hè?
Nói chung các hành vi vi phạm trật tự lòng đường, vỉa hè trên địa bàn thành phố trong thời gian qua có nhiều dáng vẻ. Đó là tình trạng các hộ mặt tiền kinh doanh, buôn bán lấn chiếm vỉa hè để làm nơi để xe, bày hàng hóa, đặt bảng hiệu hoặc buôn bán hàng rong trên vỉa hè; lập chợ tự phát; đưa rác thải bỏ ra đường hoặc tập kết rác ngoài đường trong khi chờ xe đến thu gom rác. Công tác xử lý xe 3-4 bánh thô sơ, xe tự chế không thực hiện triệt để, đặc biệt tại quận huyện vùng ven. Tình trạng ô tô dừng đậu tràn lan tại các tuyến đường có biển báo cấm dừng đậu xe, nhất là gần các siêu thị, trung tâm tiệc cưới, nhà hàng, trường học, bệnh viện… Bên cạnh đó, việc sử dụng vỉa hè, lòng đường ngoài mục đích giao thông như tiệc cưới, tang lễ… diễn ra khá phổ biến, từ đó cũng ít nhiều góp phần gây mất trật tự ATGT. Nhiều vỉa hè có tình trạng người dân xây, đặt bục, bệ trái phép làm ảnh hưởng đến ATGT và mỹ quan đô thị.
Qua kiểm tra, rà soát trên 178 tuyến đường trọng điểm, Ban ATGT thành phố ghi nhận 68 tuyến đường có chuyển biến tốt, vỉa hè thông thoáng, tiêu biểu như các đường Hàm Nghi, Calmette, Nguyễn Trãi, Phùng Khắc Khoan, Châu Văn Liêm, Hoàng Diệu, Hùng Vương… Có 95/178 tuyến đường chỉ mới chuyển biến, theo đó các tuyến đường này được kinh doanh theo giới hạn vạch sơn trên vỉa hè hoặc các tuyến đường còn lối đi cho người đi bộ, tiêu biểu là các tuyến đường Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Huệ, Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Thái Học, Lương Định Của, Nguyễn Thị Minh Khai… Có 15/178 tuyến đường được đánh giá ít chuyển biến vì còn tình trạng buôn bán phức tạp như Võ Văn Tần, Nguyễn Chí Thanh, Thuận Kiều, Nguyễn Tri Phương, Lê Quang Sung, Minh Phụng, Ông Ích Khiêm, Kinh Dương Vương…
Quy trách nhiệm rõ ràng
Đâu là nguyên nhân của những tồn tại trên?
Công tác quản lý, lập lại trật tự lòng đường, vỉa hè thời gian qua có những mặt làm được và cũng còn nhiều tồn tại cần giải quyết.
Về mặt tích cực, hầu hết các quận huyện đều có nỗ lực trong việc thực hiện giải quyết tình trạng lấn chiếm lòng lề đường. Nhiều quận huyện thường xuyên ra quân kiểm tra, rà soát nên tạo được chuyển biến bước đầu như các quận huyện 1, 3, 4, 6, Thủ Đức, Củ Chi. Một số quận huyện có giải pháp, mô hình hay như quận 1 mỗi tuần ít nhất 2 lần các lực lượng chức năng địa phương phối hợp ra quân lập lại trật tự lòng lề đường hay như Đội Quản lý trật tự đô thị quận Bình Tân dùng điện thoại nhắn tin SMS cảnh báo các cá nhân, tổ chức kinh doanh buôn bán lấn chiếm lòng lề đường trên địa bàn quận…
Thế nhưng vẫn còn nhiều điều để nói về các mặt chưa được. Tại một số quận huyện, việc giải quyết trật tự lòng lề đường chưa tiến hành đồng bộ, thiếu quyết liệt; sau khi kiểm tra xử lý lại để tái phát nạn lấn chiếm, buôn bán tràn lan. Loại hình buôn bán hàng rong bằng xe đẩy dưới lòng đường khá phổ biến, gây cản trở giao thông. Chợ tự phát tuy có giảm nhưng chưa dứt điểm, tập trung nhiều quanh các khu công nghiệp, vùng ven.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan. Tựu trung đó là những nguyên nhân như nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, thường tái phạm khi không có lực lượng chức năng kiểm tra; nhiều tuyến đường không có vỉa hè hoặc vỉa hè rất hẹp, chưa kể thực trạng xuống cấp vỉa hè; chợ truyền thống chưa đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân, dẫn tới sự xuất hiện chợ tự phát; kinh doanh vỉa hè tại thành phố từ lâu đã trở thành như loại hình văn hóa trong kinh doanh, tức rất khó thay đổi; công tác tuyên truyền của cơ quan chức năng chưa thường xuyên, chưa sâu sát, dẫn tới tính thuyết phục, sự đồng tình của người dân không cao; công tác kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm chưa thường xuyên, liên tục, thiếu kiên quyết, nhất là ở cấp phường xã, từ đó dẫn tới dư luận cho rằng có tình trạng bao che, bảo kê…
Thành phố cần có giải pháp nào trong thời gian tới để giải quyết thấu đáo, triệt để vấn đề này, thưa ông?
Với tư cách tham mưu cho UBND TPHCM, Ban ATGT thành phố cho rằng, có một số giải pháp trọng tâm cần được triển khai trong thời gian tới để giải quyết vấn nạn này. Theo đó, cần phải xác định chủ tịch UBND các quận huyện sẽ phải chịu trách nhiệm trước UBND thành phố trong việc đảm bảo trật tự lòng đường, vỉa hè trên địa bàn do mình quản lý. Lãnh đạo thành phố cần xem xét xử lý trách nhiệm đối với chủ tịch UBND các quận, huyện không hoàn thành nhiệm vụ, để trật tự lòng đường, vỉa hè diễn biến phức tạp. Thành phố cần xem xét quy hoạch xây dựng chợ mới hoặc bố trí chợ tạm thời tại những vị trí phù hợp, như sử dụng các khu đất trống để dời các chợ tự phát về đây.
Chính quyền thành phố cần chỉ đạo UBND các quận huyện và đơn vị liên quan thực hiện nghiêm việc quản lý phương tiện thô sơ 3-4 bánh theo tinh thần Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP của Chính phủ, không để tình trạng sản xuất, sử dụng tràn lan xe 3-4 bánh thô sơ, xe tự chế như hiện nay. Đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM tiếp tục phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể chính trị trong công tác tuyên truyền, giám sát đối với việc thực hiện quản lý, sử dụng lòng đường, vỉa hè. Không xem xét công nhận khu phố văn hóa còn tình trạng lòng lề đường phức tạp, mất trật tự.
Xin cảm ơn ông!
