Trình bày tờ trình của Chính phủ về chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa tại phiên họp toàn thể của Ủy ban Văn hóa - Giáo dục, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Trịnh Thị Thủy cho biết, chương trình mục tiêu sẽ chia thành 2 giai đoạn. Trong đó, đến năm 2030 đạt 9 nhóm mục tiêu và đến 2035 cũng đạt 9 nhóm mục tiêu.
Chương trình được thiết kế với 10 nội dung thành phần, 153 chỉ tiêu chi tiết, 42 nhiệm vụ cụ thể, 186 hoạt động chi tiết theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư về 6 nhiệm vụ, 4 giải pháp về phát triển văn hóa tại kết luận hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021.
“Dự kiến tổng các nguồn lực huy động thực hiện chương trình giai đoạn 2025 - 2030 là 122.250 tỷ đồng, gồm vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp để thực hiện chương trình được bố trí tối thiểu 77.000 tỷ đồng, chiếm 63%. Trong đó, 50.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển, 27.000 tỷ đồng vốn sự nghiệp. Tổng nguồn vốn này phù hợp, đảm bảo khả năng đáp ứng của Nhà nước”, Thứ trưởng Thủy nhận định.
Sau khi chương trình được phê duyệt các nội dung, nhiệm vụ đầu tư trong lĩnh vực văn hóa đang được triển khai ở các chương trình mục tiêu giai đoạn 2021 - 2025 sẽ được chuyển sang chương trình mục tiêu 2025 - 2035 để thống nhất quản lý, tập trung nguồn lực đầu tư hiệu quả.
Trong quá trình điều hành, Chính phủ sẽ tiếp tục cân đối ngân sách Trung ương, ưu tiên hỗ trợ thêm để đảm bảo tính bền vững, hiệu quả của chương trình.
Về vốn ngân sách địa phương ước khoảng 30.250 tỷ đồng, chiếm 24,7%, trong đó, vốn đầu tư phát triển 18.000 tỷ đồng, vốn sự nghiệp 12.250 tỷ đồng. Cùng với đó, vốn huy động hợp pháp khác khoảng 15.000 tỷ đồng, chiếm 12,3%.
Dự thảo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa - Giáo dục nêu nhận định, nhiều nội dung thành phần chưa xác định rõ các nhiệm vụ cụ thể làm cơ sở xác định tổng mức đầu tư.
Do vậy, chưa rõ căn cứ xác định nguồn lực thực hiện chương trình. Với vốn ngân sách địa phương, một số ý kiến cho rằng tỉ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương chiếm 24,7% là cao, khó thực hiện trong thực tiễn, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, chưa có khả năng tự cân đối được ngân sách. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ rà soát, cân đối lại nguồn vốn thực hiện thông qua rà soát, điều chỉnh lại các nội dung hoạt động của chương trình để bảo đảm thực hiện đầy đủ các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra.
Đồng thời, đề nghị bổ sung đánh giá về cơ sở xây dựng dự toán; tiêu chí phân bổ cho từng nhóm nội dung, rà soát các nội dung trùng lắp với hoạt động chi thường xuyên thuộc nhiệm vụ quản lý nhà nước để đưa ra khỏi chương trình; đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương.
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Quốc Phương nhận định, đây là chương trình có phạm vi rất rộng, việc triển khai “rất thách thức”. Về nội dung được nhiều đại biểu quan tâm là nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, ông Phương cho biết, đã có sự điều chỉnh từ quy mô rất lớn giảm xuống chỉ còn hơn 70.000 tỷ đồng trong giai đoạn 5 năm tới.
Tuy thế, tại thời điểm hiện nay thì khả năng cân đối vốn khó xác định. Nếu dùng vốn 2021 - 2025 thì không còn tiền. Nếu dùng vốn giai đoạn 2026 - 2030 thì hiện chưa có đủ thông tin xác định có bao nhiêu... Đó là chưa kể có thêm yếu tố mới là chủ trương xây dựng thêm chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống ma túy.
Cần có lộ trình, bước đi chắc chắn, tránh trường hợp đề ra quá lớn, nhưng khả năng thực hiện không có; nhu cầu có, nhưng khả năng thanh toán không có.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn
Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tính toán kỹ nguồn lực để thực hiện chương trình bao gồm cả nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí, điều kiện…
"Chúng ta cần có lộ trình, bước đi chắc chắn, tránh trường hợp đề ra quá lớn, nhưng khả năng thực hiện không có; nhu cầu có, nhưng khả năng thanh toán không có”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý.
Theo đồng chí Trần Thanh Mẫn, chương trình có dự kiến tổng mức đầu tư lớn, diễn ra trong thời gian dài, có phạm vi tác động lớn, nhận được sự quan tâm lớn của cử tri và nhân dân cả nước, do đó Ủy ban Văn hóa - Giáo dục cần phối hợp với các cơ quan có liên quan kiến nghị với Chính phủ xem xét những nội dung nào lớn, cần xin ý kiến Bộ Chính trị; đồng thời bàn kỹ lưỡng việc huy động, quản lý, phân bổ, sử dụng nguồn lực đúng trọng tâm, trọng điểm.
