Qua thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, cơ quan thẩm tra nhận định, quy định này là cần thiết và tạo tính chủ động để bảo đảm an toàn hệ thống, nhất là trong bối cảnh xảy ra một số trường hợp ngân hàng bị rút tiền hàng loạt như thời gian vừa qua.
“Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế thấy rằng các biện pháp nêu tại Điều 148 của dự thảo luật chỉ bao gồm các biện pháp hỗ trợ từ “bên ngoài” (chủ yếu từ NHNN) mà chưa có những biện pháp “tự thân” của TCTD để nhanh chóng khắc phục tình trạng rút tiền hàng loạt. Chẳng hạn như vấn đề chuẩn bị tiền mặt, xử lý truyền thông, phối hợp với cơ quan chức năng, bảo đảm ổn định trật tự, an toàn tại điểm giao dịch... và sau đó là củng cố quản trị, điều hành, năng lực tài chính của TCTD để ổn định lại hoạt động”, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh giải thích.
 |
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra |
Mặt khác, đi kèm với hỗ trợ từ phía NHNN là quy định về việc được phép sử dụng khoản dự phòng rủi ro để xử lý đối với khoản phải thu không thu hồi được phát sinh từ các biện pháp hỗ trợ TCTD có thể dẫn đến tâm lý ỷ lại của TCTD, làm hạn chế động lực phải khắc phục ngay khó khăn trước mắt cũng như có những giải pháp ổn định trong lâu dài của TCTD.
Vẫn theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, có ý kiến đề nghị làm rõ mối liên hệ, sự tương quan giữa biện pháp can thiệp trong trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt (Điều 148) với các biện pháp can thiệp sớm (Điều 145), vì trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt là một trong các trường hợp áp dụng biện pháp can thiệp sớm, nhưng hiện đang quy định 2 biện pháp riêng.
“Ủy ban Kinh tế thấy rằng, sự cố rút tiền hàng loạt đòi hỏi phải xử lý khẩn trương, nhanh chóng, kịp thời, khác với các trường hợp TCTD yếu kém qua theo dõi phải được can thiệp. Do vậy, ủy ban đề nghị rà soát lại các quy định có liên quan đến các biện pháp can thiệp sớm và biện pháp TCTD bị rút tiền hàng loạt; nghiên cứu quy định cụ thể hơn tại dự thảo luật các biện pháp can thiệp trong trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt, bao gồm các biện pháp từ chính TCTD và từ phía NHNN, các cơ quan quản lý Nhà nước; bảo đảm rõ vai trò, trách nhiệm của các bên cũng như các biện pháp hiệu quả, phù hợp”, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế do ông Vũ Hồng Thanh trình bày nêu nhận định.
 |
Quang cảnh hội trường Diên Hồng sáng 5-6 |
Xác định thứ tự ưu tiên khi xử lý tài sản đảm bảo
Thu giữ, xử lý tài sản bảo đảm (TSĐB) là một nội dung trong Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) cũng đã được cơ quan thẩm tra xem xét, đánh giá kỹ lưỡng.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm (Điều 187 dự thảo luật) đã có sự điều chỉnh so với nội dung của Nghị quyết số 42 (về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD). Theo đó, số tiền thu hồi từ việc xử lý TSBĐ sau khi trừ đi chi phí bảo quản, thu giữ và chi phí xử lý TSBĐ được thực hiện theo thứ tự: các khoản án phí trực tiếp liên quan đến việc xử lý TSBĐ đó, thuế trực tiếp liên quan đến việc chuyển nhượng chính TSBĐ đó gồm thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ.
Xếp thứ 2 trong thứ tự ưu tiên là thanh toán cho nghĩa vụ nợ. Khoản 1, Khoản 2 Điều 185 dự thảo luật quy định: “Bên mua khoản nợ có nguồn gốc từ khoản nợ xấu của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mà tài sản bảo đảm của khoản nợ đó là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất hoặc tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai được quyền nhận thế chấp, đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai là tài sản bảo đảm của khoản nợ đã mua”; “Bên mua khoản nợ có nguồn gốc từ khoản nợ xấu của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mà tài sản bảo đảm của khoản nợ đó là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất hoặc tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai được kế thừa quyền và nghĩa vụ của bên nhận thế chấp”.
Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, người sử dụng đất là tổ chức, người Việt Nam định cư ở nước ngoài chỉ được thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại TCTD được phép hoạt động tại Việt Nam (Điểm d Khoản 2 Điều 174, Điểm b Khoản 1 Điều 175, Điểm b Khoản 2 Điều 183); theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014, chủ sở hữu nhà ở là tổ chức chỉ được thế chấp nhà ở tại tổ chức tín dụng đang hoạt động tại Việt Nam (Khoản 1 Điều 144).
Xếp thứ 3 là các nghĩa vụ án phí, thuế khác.
Thứ 4 là nghĩa vụ khác không có bảo đảm của bên bảo đảm. Trường hợp một tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ thì thứ tự ưu tiên thanh toán giữa các bên cùng nhận bảo đảm thực hiện theo quy định của pháp luật.
Nhiều ý kiến trong Ủy ban Kinh tế cho rằng, quy định như dự thảo luật chưa rõ nghĩa vụ nộp án phí, thuế đối với trường hợp một tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ hoặc trong trường hợp chủ nợ bị giải thể, phá sản. Do vậy, về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý TSBĐ, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung vào dự thảo luật việc ưu tiên nộp các khoản án phí và thuế liên quan trực tiếp đến TSBĐ, kể cả trong trường hợp tài sản đó được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ theo quy định tại Điều 308 Bộ luật Dân sự. Trường hợp chủ nợ bị giải thể, phá sản, thứ tự phân chia tài sản thực hiện theo quy định tại Điều 100 và Điều 101 của Luật Phá sản.
