Cùng ngày, cơ quan thường trực của Quốc hội còn cho ý kiến về dự án Luật Quy hoạch, việc chuẩn bị kỳ họp thứ 4 của Quốc hội và Báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.
Cân nhắc miễn trách nhiệm cho người tham gia cơ cấu lại TCTD
Tại phiên họp, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - đại diện cơ quan thẩm tra dự án cho biết, một trong những vấn đề còn có ý kiến khác nhau liên quan đến quy định miễn trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt. Cụ thể, theo Điều 147 dự thảo luật, cán bộ, công chức, thành viên ban kiểm soát đặc biệt, người của tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước chỉ định tham gia xây dựng, tổ chức thực hiện, hỗ trợ thực hiện cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt được pháp luật bảo vệ, miễn trách nhiệm trong trường hợp đã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao trung thực, đúng quy định pháp luật, đúng phương án được duyệt, vì lợi ích chung của hệ thống các tổ chức tín dụng, bao gồm cả trường hợp phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt không đạt được mục tiêu đã được phê duyệt.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nhận định, đây là vấn đề cần cân nhắc rất kỹ. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng, Luật Cán bộ công chức đã quy định rõ việc cán bộ công chức nếu làm việc đúng pháp luật, đúng chức trách thì có quyền được pháp luật bảo vệ khi thực thi công vụ; “bây giờ quy định thêm vào đây có hợp lý không”. Kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị bỏ quy định này, với lập luận: “Đã thực hiện quyền hạn được giao trung thực khách quan, đúng quy định... thì chẳng ai truy tố anh được”.
Chuyển giao bắt buộc và quyền Hiến định của cổ đông
Một vấn đề khác cũng được các thành viên UBTVQH thảo luận sôi nổi liên quan đến phương án chuyển giao bắt buộc - một trong 4 phương án cơ cấu lại TCTD bị kiểm soát đặc biệt, theo đó chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt phải chuyển giao toàn bộ cổ phần, phần vốn góp cho TCTD, nhà đầu tư khác nhận chuyển giao.
TCTD, nhà đầu tư khác nhận chuyển giao là TCTD trong nước, TCTD nước ngoài, nhà đầu tư khác có đề nghị được nhận chuyển giao bắt buộc và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chỉ định nhận chuyển giao bắt buộc cổ phần, phần vốn góp của ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt. Dự thảo luật cũng quy định: “Kể từ thời điểm Ngân hàng Nhà nước ban hành quyết định chuyển giao bắt buộc, toàn bộ quyền và lợi ích của chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc chấm dứt”.
Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận định, việc hạn chế quyền cổ đông theo định hướng của luật là hoàn toàn phù hợp và bảo đảm tính hợp hiến (về bảo hộ tài sản công dân), do về bản chất, tình trạng tài chính của ngân hàng đã quá yếu kém, không thể phục hồi và các cổ đông của ngân hàng không thể có giải pháp phục hồi ngân hàng, giá trị thực của vốn điều lệ của ngân hàng này đã âm (tài sản nợ nhiều hơn tài sản có). Quy định này cũng phù hợp với thông lệ nhiều nước đã áp dụng.
Giải trình thêm với UBTVQH, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng nhấn mạnh, lần sửa đổi này không đề cập đến việc Nhà nước mua ngân hàng 0 đồng nữa, khi cổ đông không còn năng lực tài chính để cơ cấu lại TCTD thì phải có nhà đầu tư mới tiếp quản, điều này không trái với Hiến pháp. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng vẫn băn khoăn: “Nếu chỉ vì vài ba người làm sai mà cổ đông bị tước hết quyền tài sản thì phải xem xét cẩn thận”. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng yêu cầu làm rõ bản chất pháp lý của phương án chuyển giao bắt buộc cũng như sự khác nhau giữa chuyển giao bắt buộc và mua 0 đồng. “Chưa thể chốt lại 4 phương án mà phải giải trình rất cụ thể và vấn đề này phải xin ý kiến Bộ Chính trị”, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển tổng kết phiên thảo luận.
Cơ quan lập quy hoạch quốc gia không thể làm việc kiểu “thời vụ”
Thảo luận về dự án Luật Quy hoạch tại phiên họp sáng 18-9, nhiều thành viên UBTVQH thống nhất với quyết tâm hoàn thiện, trình Quốc hội thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ 4 tới đây với hiệu lực thực hiện từ ngày 1-1-2019 để có cơ sở lập quy hoạch, kế hoạch trong 5 năm tới. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định: “Đây là luật được kỳ vọng tạo đột phá trong quản lý nhà nước. Nếu không thông qua được tại kỳ họp thứ 4 thì chúng ta sẽ lỡ mất kỳ quy hoạch tiếp theo, chúng ta đánh mất cơ hội cho đất nước, mất nhiều chi phí cho xã hội”.
Đây cũng là quan điểm của Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng. Về giải pháp thực hiện, Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng đề nghị áp dụng giải pháp “dùng một luật sửa nhiều luật” vì nếu sửa từng luật một thì sẽ rất chậm, kéo dài một vài năm cũng chưa xong. Trong số các nội dung cụ thể, nhiều ý kiến thành viên UBTVQH lưu ý đến mô hình tổ chức của cơ quan chịu trách nhiệm lập quy hoạch quốc gia. Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo đã bổ sung nội dung thành lập cơ quan lập quy hoạch tại Điều 16 để làm rõ hơn quy trình lập quy hoạch. Việc thành lập cơ quan lập quy hoạch theo quy định nói trên không phải là thành lập mới hay làm phát sinh thêm tổ chức, bộ máy, nhân sự vì cơ quan này hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm và giải thể sau khi quy hoạch được phê duyệt. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình nêu vấn đề: “Nếu cơ quan này được hình thành theo kiểu một hội đồng làm việc theo “thời vụ” thì không ổn. Không chỉ lập ra quy hoạch, cơ quan này còn phải nắm bắt thông tin phản hồi thường xuyên xem quy hoạch “chạy” thế nào. Tôi đồng ý không thêm biên chế mới, nhưng phải đảm bảo tính chuyên nghiệp, ổn định và liên tục của cơ quan này”.
Phát biểu sau đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu chia sẻ quan điểm của Chủ nhiệm Phan Thanh Bình. Ông nói: “Cơ quan lập quy hoạch không nên chỉ là một cơ quan lâm thời, vì còn nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch, quản lý quy hoạch và chịu trách nhiệm pháp lý về quy hoạch nữa”.
Báo cáo bổ sung về thu hồi sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất
Dự kiến nội dung kỳ họp thứ 4 của Quốc hội vừa được Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc báo cáo với UBTVQH có khá nhiều điểm mới. Cụ thể, Tổng thư ký đề nghị rút 2 dự án luật ra khỏi dự kiến chương trình: Luật Hành chính công và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp để tiếp tục hoàn thiện. Tuy nhiên, sau đó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định lưu ý rằng dự án Luật Thuế bảo vệ môi trường cũng đã được UBTVQH rút khỏi chương trình kỳ họp thứ 4, do còn nhiều ý kiến khác nhau.
Bên cạnh đó, bổ sung nội dung trình Quốc hội xem xét Báo cáo việc thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới. Một số nội dung tuy không được trình bày tại hội trường, nhưng sẽ được gửi đại biểu Quốc hội tự nghiên cứu bao gồm kết quả giải quyết thu hồi sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất; thực hiện mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất để xử lý việc quá tải của sân bay và giao thông khu vực xung quanh sân bay; các sự cố liên quan đến tàu vỏ sắt, giải pháp khắc phục.
Riêng Dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, căn cứ kết luận Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, sau khi xem xét tình hình chuẩn bị dự án tại phiên họp thứ 15, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc bổ sung nội dung này vào dự kiến chương trình kỳ họp. Nội dung này chưa được bố trí trong dự kiến chương trình gửi xin ý kiến đại biểu Quốc hội.
Kết luận phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý đến nội dung cân đối vốn cho một số dự án có quy mô lớn, trong đó có dự án chống ngập của TPHCM. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị bố trí truyền hình trực tiếp phiên họp về ngân sách Nhà nước, để người dân được biết tiền thuế của họ được sử dụng như thế nào.
Cân nhắc miễn trách nhiệm cho người tham gia cơ cấu lại TCTD
Tại phiên họp, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - đại diện cơ quan thẩm tra dự án cho biết, một trong những vấn đề còn có ý kiến khác nhau liên quan đến quy định miễn trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt. Cụ thể, theo Điều 147 dự thảo luật, cán bộ, công chức, thành viên ban kiểm soát đặc biệt, người của tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước chỉ định tham gia xây dựng, tổ chức thực hiện, hỗ trợ thực hiện cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt được pháp luật bảo vệ, miễn trách nhiệm trong trường hợp đã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao trung thực, đúng quy định pháp luật, đúng phương án được duyệt, vì lợi ích chung của hệ thống các tổ chức tín dụng, bao gồm cả trường hợp phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt không đạt được mục tiêu đã được phê duyệt.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nhận định, đây là vấn đề cần cân nhắc rất kỹ. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng, Luật Cán bộ công chức đã quy định rõ việc cán bộ công chức nếu làm việc đúng pháp luật, đúng chức trách thì có quyền được pháp luật bảo vệ khi thực thi công vụ; “bây giờ quy định thêm vào đây có hợp lý không”. Kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị bỏ quy định này, với lập luận: “Đã thực hiện quyền hạn được giao trung thực khách quan, đúng quy định... thì chẳng ai truy tố anh được”.
Chuyển giao bắt buộc và quyền Hiến định của cổ đông
Một vấn đề khác cũng được các thành viên UBTVQH thảo luận sôi nổi liên quan đến phương án chuyển giao bắt buộc - một trong 4 phương án cơ cấu lại TCTD bị kiểm soát đặc biệt, theo đó chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt phải chuyển giao toàn bộ cổ phần, phần vốn góp cho TCTD, nhà đầu tư khác nhận chuyển giao.
TCTD, nhà đầu tư khác nhận chuyển giao là TCTD trong nước, TCTD nước ngoài, nhà đầu tư khác có đề nghị được nhận chuyển giao bắt buộc và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chỉ định nhận chuyển giao bắt buộc cổ phần, phần vốn góp của ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt. Dự thảo luật cũng quy định: “Kể từ thời điểm Ngân hàng Nhà nước ban hành quyết định chuyển giao bắt buộc, toàn bộ quyền và lợi ích của chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc chấm dứt”.
Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận định, việc hạn chế quyền cổ đông theo định hướng của luật là hoàn toàn phù hợp và bảo đảm tính hợp hiến (về bảo hộ tài sản công dân), do về bản chất, tình trạng tài chính của ngân hàng đã quá yếu kém, không thể phục hồi và các cổ đông của ngân hàng không thể có giải pháp phục hồi ngân hàng, giá trị thực của vốn điều lệ của ngân hàng này đã âm (tài sản nợ nhiều hơn tài sản có). Quy định này cũng phù hợp với thông lệ nhiều nước đã áp dụng.
Giải trình thêm với UBTVQH, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng nhấn mạnh, lần sửa đổi này không đề cập đến việc Nhà nước mua ngân hàng 0 đồng nữa, khi cổ đông không còn năng lực tài chính để cơ cấu lại TCTD thì phải có nhà đầu tư mới tiếp quản, điều này không trái với Hiến pháp. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng vẫn băn khoăn: “Nếu chỉ vì vài ba người làm sai mà cổ đông bị tước hết quyền tài sản thì phải xem xét cẩn thận”. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng yêu cầu làm rõ bản chất pháp lý của phương án chuyển giao bắt buộc cũng như sự khác nhau giữa chuyển giao bắt buộc và mua 0 đồng. “Chưa thể chốt lại 4 phương án mà phải giải trình rất cụ thể và vấn đề này phải xin ý kiến Bộ Chính trị”, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển tổng kết phiên thảo luận.
Cơ quan lập quy hoạch quốc gia không thể làm việc kiểu “thời vụ”
Thảo luận về dự án Luật Quy hoạch tại phiên họp sáng 18-9, nhiều thành viên UBTVQH thống nhất với quyết tâm hoàn thiện, trình Quốc hội thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ 4 tới đây với hiệu lực thực hiện từ ngày 1-1-2019 để có cơ sở lập quy hoạch, kế hoạch trong 5 năm tới. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định: “Đây là luật được kỳ vọng tạo đột phá trong quản lý nhà nước. Nếu không thông qua được tại kỳ họp thứ 4 thì chúng ta sẽ lỡ mất kỳ quy hoạch tiếp theo, chúng ta đánh mất cơ hội cho đất nước, mất nhiều chi phí cho xã hội”.
Đây cũng là quan điểm của Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng. Về giải pháp thực hiện, Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng đề nghị áp dụng giải pháp “dùng một luật sửa nhiều luật” vì nếu sửa từng luật một thì sẽ rất chậm, kéo dài một vài năm cũng chưa xong. Trong số các nội dung cụ thể, nhiều ý kiến thành viên UBTVQH lưu ý đến mô hình tổ chức của cơ quan chịu trách nhiệm lập quy hoạch quốc gia. Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo đã bổ sung nội dung thành lập cơ quan lập quy hoạch tại Điều 16 để làm rõ hơn quy trình lập quy hoạch. Việc thành lập cơ quan lập quy hoạch theo quy định nói trên không phải là thành lập mới hay làm phát sinh thêm tổ chức, bộ máy, nhân sự vì cơ quan này hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm và giải thể sau khi quy hoạch được phê duyệt. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình nêu vấn đề: “Nếu cơ quan này được hình thành theo kiểu một hội đồng làm việc theo “thời vụ” thì không ổn. Không chỉ lập ra quy hoạch, cơ quan này còn phải nắm bắt thông tin phản hồi thường xuyên xem quy hoạch “chạy” thế nào. Tôi đồng ý không thêm biên chế mới, nhưng phải đảm bảo tính chuyên nghiệp, ổn định và liên tục của cơ quan này”.
Phát biểu sau đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu chia sẻ quan điểm của Chủ nhiệm Phan Thanh Bình. Ông nói: “Cơ quan lập quy hoạch không nên chỉ là một cơ quan lâm thời, vì còn nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch, quản lý quy hoạch và chịu trách nhiệm pháp lý về quy hoạch nữa”.
Báo cáo bổ sung về thu hồi sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất
Dự kiến nội dung kỳ họp thứ 4 của Quốc hội vừa được Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc báo cáo với UBTVQH có khá nhiều điểm mới. Cụ thể, Tổng thư ký đề nghị rút 2 dự án luật ra khỏi dự kiến chương trình: Luật Hành chính công và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp để tiếp tục hoàn thiện. Tuy nhiên, sau đó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định lưu ý rằng dự án Luật Thuế bảo vệ môi trường cũng đã được UBTVQH rút khỏi chương trình kỳ họp thứ 4, do còn nhiều ý kiến khác nhau.
Bên cạnh đó, bổ sung nội dung trình Quốc hội xem xét Báo cáo việc thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới. Một số nội dung tuy không được trình bày tại hội trường, nhưng sẽ được gửi đại biểu Quốc hội tự nghiên cứu bao gồm kết quả giải quyết thu hồi sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất; thực hiện mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất để xử lý việc quá tải của sân bay và giao thông khu vực xung quanh sân bay; các sự cố liên quan đến tàu vỏ sắt, giải pháp khắc phục.
Riêng Dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, căn cứ kết luận Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, sau khi xem xét tình hình chuẩn bị dự án tại phiên họp thứ 15, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc bổ sung nội dung này vào dự kiến chương trình kỳ họp. Nội dung này chưa được bố trí trong dự kiến chương trình gửi xin ý kiến đại biểu Quốc hội.
Kết luận phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý đến nội dung cân đối vốn cho một số dự án có quy mô lớn, trong đó có dự án chống ngập của TPHCM. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị bố trí truyền hình trực tiếp phiên họp về ngân sách Nhà nước, để người dân được biết tiền thuế của họ được sử dụng như thế nào.
