Trải qua nhiều tên gọi từ phủ Gia Định đến Sài Gòn, TPHCM đã tiếp nhận hàng triệu người từ các vùng miền khác nhau, kể cả người nước ngoài, góp phần làm nên một thành phố đông đúc trong sự đa dạng ngày ngay. Mỗi thế hệ đều để lại những dấu ấn truyền thống, văn hóa cũng là nơi lập nghiệp và thực hiện ước mơ qua chiều dài lịch sử. Thành phố luôn đi đầu cả nước trong phát triển kinh tế, năng động, sáng tạo.
Trong dịp kỷ niệm 300 năm thành lập vùng đất Sài Gòn - Chợ Lớn, TPHCM sau này, nhiều người nước ngoài, trong đó có ngài Henry Chabert (lúc đó là phó thị trưởng thành phố Lyon (Pháp)) đã bày tỏ tình cảm với những dòng chữ thật cảm động về TPHCM: “Thành phố này, nói cho cùng, là một ký ức nhắc nhở ta về bao thế hệ con người khác nhau đã tạo dựng nên nó, bao biến cố thăng trầm lịch sử, nhưng đồng thời cũng nói lên bao niềm ước vọng”.
Hai tác giả người Pháp và Việt cũng có quan điểm tương tự, viết trong cuốn sách “Sài Gòn 1968-1998: Kiến trúc - Quy hoạch”: Một thành phố cũng phần nào là ký ức tập thể của cả một xã hội. Lịch sử dù nhận thức và quan điểm cá nhân khác nhau, là chất keo gắn bó cộng đồng cư dân tại đây.
Trong lần dự hội thảo quy hoạch kiến trúc đô thị, văn hóa xã hội tôi có nghe một vị tiến sĩ người nước ngoài nhận định về thành phố sống tốt rằng bên cạnh phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường còn phải hội đủ yếu tố quan trọng là chung sống hài hòa trong sự đa dạng văn hóa. Tôi cảm nhận TPHCM ngày nay hội đủ điều kiện đó và có thể xem các giá trị này là bản sắc văn hóa, biểu tượng tự hào, vẻ đẹp cho thành phố để nâng tầm trong hội nhập quốc tế, để lồng ghép phát triển đô thị theo hướng hiện đại.
TPHCM ngày nay được cho là năng động, sáng tạo, phát triển, làm đầu tàu kinh tế cho cả nước. Không phân biệt giàu nghèo, cởi mở giữa con người với nhau. Lúc nào cũng thấy lòng hào sản, sự giúp đỡ nghĩa tình, nhất là khi khó khăn.
Như trong các đợt bùng phát dịch bệnh những năm qua, càng xuất hiện nhiều siêu thị không đồng, ATM gạo, hỗ trợ miễn phí lương thực và thực phẩm cho những người có hoàn cảnh khó khăn. Điều trị miễn phí đối với bệnh nhân mắc Covid-19. Lo mai táng miễn phí, chính quyền đưa tro cốt người mất về đến nhà trao cho người thân, chia sẻ khó khăn với gia đình và giúp đỡ các em nhỏ mồ côi. Hỗ trợ tiền và vật chất, lương thực, thực phẩm cho người lao động thất nghiệp, ảnh hưởng dịch bệnh… và nhiều nghĩa cử cao đẹp khác.
Truyền thống văn hóa đó được hun đúc từ các thế hệ, trải qua những giai đoạn lịch sử đã để lại cho thành phố giá trị đáng kể về văn hóa vật thể và phi vật thể. Nên xem đó là vẻ đẹp văn hóa, biểu tượng, thương hiệu cho thành phố.
TPHCM còn là nơi không biết bao người tìm đến theo dòng chảy việc làm, sinh sống, lập nghiệp và thực hiện ước mơ. Vùng đất này được cho là dễ sống, tập trung nhiều doanh nghiệp lớn nhỏ, các tập đoàn lớn trên thế giới đến hợp tác đầu tư phát triển, kéo theo nhu cầu tuyển dụng lao động. Tôi cảm nhận thực tế bằng sự trải nghiệm bản thân có thể thấy rằng vùng đất với văn hóa con người nơi đây luôn là không gian mở, dễ hòa nhập nhưng không hòa tan.
Tuy nhiên, thực trạng thời gian qua, xuất hiện nhiều khu đô thị khép kín, cô lập, bao bọc bởi tường rào và có bảo vệ canh giữ không cho bên ngoài vào. Nếu nhìn tổng thể phát triển thị trường địa ốc có thể nhận thấy sự manh mún, kết cấu hạ tầng thiếu tính đồng bộ. Nhiều dự án bất động sản, phân lô bán nền được duyệt riêng lẻ trên một địa bàn dẫn đến chia cắt cục bộ, chưa có sự liên hoàn về thoát nước và giao thông, chồng chéo ảnh hưởng môi trường tự nhiên.
“Thành phố nghĩa tình, hội tụ và phát triển” nếu được lan tỏa sẽ trở thành thương hiệu giúp huy động các nguồn lực xã hội, thu hút đầu tư phục vụ phát triển cho các lĩnh vực đang cần như xây dựng cơ sở hạ tầng, giao thông, thoát nước, y tế, công nghệ kỹ thuật cao. Nên chăng kế thừa giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống tốt đẹp tạo thương hiệu riêng cho thành phố không chỉ trong nước mà còn với cả bạn bè quốc tế.
Trên cơ sở quy hoạch chung TPHCM, lập điều chỉnh phân khu phù hợp. Hướng Nam do nằm trong khu vực thấp trũng, gần biển và tiếp giáp với các sông lớn, phát triển các ngành dịch vụ vận tải đường thủy vừa làm hướng thoát nước chính cho thành phố.
Hướng Tây có vùng đất cao ráo rộng lớn nên ưu tiên phân khu hướng đến hình thành đô thị vệ tinh cho thành phố gồm quận 12, huyện Hóc Môn và Củ Chi để giúp phân bố đều dân cư không tập trung vào nội thành, thuận lợi cho thoát nước.
Liên thông một cách đồng bộ tạo thuận lợi phát triển, không có “ốc đảo” cô lập. Nơi đặt các trụ sở hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư trong và ngoài nước như trung tâm tài chính toàn cầu có trụ sở đặt tại Thủ Thiêm (TP Thủ Đức) gồm các trụ sở tổ chức tín dụng, ngân hàng, bảo hiểm liên kết với các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ.
Trung tâm nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ, kết hợp thử nghiệm những cách làm mới mang tính đột phá, hỗ trợ đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Logistics vận tải, kho bãi, dịch vụ cảng, hậu cần hàng hải và xuất nhập khẩu liên kết với các nhóm bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin - truyền thông có sự đồng bộ với phát triển nhóm ngành dịch vụ thông tin tư vấn, khách sạn, nhà hàng, du lịch.
Phân khu văn hóa với du lịch tổ chức lễ hội đáp ứng nhu cầu đông đảo dân cư cùng với thu hút du khách nước ngoài tham gia bằng các trò chơi lồng ghép giữa truyền thống và hiện đại, nội địa và quốc tế. Như có lần tôi đi Thái lan cảm thấy gần gũi khi tham gia lễ hội nước này có trò chơi thuần Việt và bài hát tiếng Việt… Đây còn là cơ hội thu hút du lịch phát triển kinh tế, gây ấn tượng tốt đẹp về hình ảnh thành phố.
Trung tâm phát triển nhà ở, bất động sản theo nhu cầu dân số thực tế, phục vụ cho số đông người dân đảm bảo các điều kiện về chất lượng sống. Không xé lẻ các dự án phân lô bán nền mà hướng tới hình thành các khu đô thị lớn như Sala (TP Thủ Đức), Phú Mỹ Hưng (quận 7) có đầy đủ tiện ích cây xanh, công viên, sân chơi, bệnh viện, chùa, nhà thờ, siêu thị, ngân hàng... Theo đó, bên cạnh nơi cư trú có tính kinh doanh thương mại thì xen cài các dự án nhà ở xã hội theo tỷ lệ tối thiểu 30%.
Thành lập các tổ chức tư vấn chuyên nghiệp kết nối tham gia sân chơi thế giới như WTO, FTA, AEC, RCEP, CPTPP, EVFTA… Như cung cấp các dịch vụ đào tạo, tìm kiếm và đánh giá thị trường, trợ giúp pháp lý, cảnh báo sớm các tình huống bất lợi, theo dõi và đưa ra biện pháp khắc phục những thiếu sót nếu có…
Hỗ trợ doanh nghiệp làm quen dần môi trường mới cùng với luật chơi mới, hợp tác và phát triển thương mại với các doanh nghiệp trong liên minh, áp dụng các thông lệ phù hợp quy tắc ứng xử. Nếu chưa đủ hãy mời những nhà tư vấn hàng đầu thế giới đến giúp hoạch định chiến lược, hỗ trợ thực tập các kỹ năng thiết yếu, trang bị toàn bộ quy trình an toàn trong hoạt động để sẵn sàn cho cuộc chơi mới với các quy luật mới. Mở ra cơ hội thúc đẩy sự chuyển dịch các chuỗi giá trị trong tiến trình hội nhập.
Có thể xem đây là tạo cơ hội vàng cho nền kinh tế nước nhà, môi trường hợp tác mở ra với nhiều đối tác, thuận lợi hơn trong xuất khẩu, triển vọng thu hút đầu tư FDI từ EU vào Việt Nam. Doanh nghiệp trong nước sẽ có nhiều cơ hội tăng khả năng cạnh tranh về giá cả, chất lượng sản phẩm hàng hóa khi nhập khẩu vào thị trường rộng lớn này.
“Thành phố nghĩa tình, hội tụ và phát triển" cũng là nơi hiện hóa ước mơ gắn với quảng bá sản phẩm và dịch vụ mang đặc trưng riêng, kêu gọi đầu tư, giao lưu văn hóa với các thành phố trên thế giới. Tận dụng công nghệ thông tin thời đại kỹ thuật số để ngày càng nâng tầm giá trị này thông qua các diễn đàn hợp tác, sự kiện quốc tế.
