Báo cáo nêu rõ, việc tổ chức lập các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia đã đạt được kết quả bước đầu, tiến độ được đẩy nhanh trong thời gian gần đây, nhất là sau khi Quốc hội quyết định giám sát chuyên đề tối cao về nội dung này.
Đến nay, đã có quy hoạch sử dụng đất quốc gia, 4 quy hoạch ngành quốc gia, 1 quy hoạch vùng, 1 quy hoạch tỉnh được phê duyệt; 1 quy hoạch tỉnh đang trình phê duyệt; 4 quy hoạch tỉnh đã thẩm định xong và đang hoàn thiện hồ sơ để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt; 14 quy hoạch ngành quốc gia, 16 quy hoạch tỉnh đã gửi lấy ý kiến và chuẩn bị thẩm định theo quy định.
Đoàn giám sát đánh giá, việc áp dụng phương pháp tích hợp quy hoạch từng bước khắc phục được sự chồng chéo, xung đột giữa các quy hoạch riêng lẻ; nâng cao sự gắn kết liên ngành, liên vùng và gắn kết giữa chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; mở ra các cơ hội, không gian phát triển mới, hình thành các ngành nghề đầu tư, kinh doanh mới; góp phần đảm bảo mục tiêu phát triển cân đối, hiệu quả, bền vững giữa các ngành, vùng lãnh thổ và cả nước.
Tuy nhiên, kết quả giám sát cho thấy tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 chậm, chưa đạt được yêu cầu. Theo mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 41/2021/QH15 và Nghị quyết số 119/NQ-CP, chậm nhất là ngày 31-12, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt các quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch. Thời gian còn lại chỉ 8 tháng, có những quy hoạch chưa xác định xong tư vấn, do vậy, khả năng không hoàn thành các quy hoạch theo tiến độ là rất cao.
Đặc biệt, có thể có trường hợp các quy hoạch cấp dưới được phê duyệt trước sẽ phải điều chỉnh để phù hợp với quy hoạch cấp trên được phê duyệt sau và ảnh hưởng đến các dự án đầu tư đã được triển khai theo quy hoạch cấp dưới.
Để tháo gỡ khó khăn trong công tác lập quy hoạch, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết chuyên đề về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.
Nghị quyết này sẽ gồm các giải pháp triển khai ngay và cả giải pháp dài hạn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030.
Theo đó, cần cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia và quy hoạch vùng chưa lựa chọn được tư vấn; cho phép lập đồng thời các quy hoạch; điều chỉnh quy hoạch cấp thấp hơn khi có nội dung không thống nhất với quy hoạch cấp cao hơn theo hướng không phải thực hiện quy trình lập nhiệm vụ quy hoạch; rút gọn quy trình thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch. Đồng thời, cho phép sử dụng từ nguồn kinh phí chi thường xuyên theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước để chi cho việc điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp này....
Về lâu dài, Đoàn giám sát kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tổng kết toàn diện tình hình triển khai thực hiện Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu và các luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch; kiến nghị các giải pháp sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh này để để xuất đưa vào trong chương trình xây dựng pháp luật, pháp lệnh hằng năm nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về công tác quy hoạch.
Chuyên đề này sẽ được Quốc hội tiến hành giám sát tối cao tại kỳ họp thứ 3 (khai mạc ngày 23-5 tới).
