Test nhanh phổ biến
Hồi tháng 5, Cục Dược phẩm và An toàn thực phẩm Mỹ (FDA) đã cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp cho một xét nghiệm huỳnh quang tìm SARS-CoV-2. Phương pháp này cho kết quả trong 1 giờ và đã chẩn đoán thành công 12 bệnh nhân mắc Covid-19 và 5 người kết quả âm tính, với ít nhất 2 trong số 3 lần lặp lại cho kết quả dương tính ở người nhiễm bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng vẫn còn hạn chế ở các phòng thí nghiệm được chứng nhận để thực hiện các xét nghiệm phức tạp. FDA
cũng cấp phép cho 2 bộ xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang kháng nguyên SARS. Xét nghiệm này phải được đọc trên máy phân tích chuyên dụng và phát hiện protein nucleocapsid SARS-CoV-2 từ phết mũi hầu trong 15 phút. Theo nhà sản xuất, xét nghiệm đã chứng minh độ nhạy lâm sàng chấp nhận được và phát hiện 47/59 ca nhiễm (80%).
Hiện tại, bộ kit tự xét nghiệm ở nhiều nước đã rất phổ biến và được khuyến khích sử dụng. Theo tờ Straits Times, từ ngày 16-6, các hiệu thuốc lớn ở Singapore đồng loạt bán bộ kit tự xét nghiệm nhanh Covid-19. Người dân có thể mua và tự xét nghiệm tại nhà. Cơ quan Khoa học y tế Singapore (HSA) đã cấp phép tạm thời để bán rộng rãi các bộ kit tự xét nghiệm này cho người dân. Bộ Y tế Singapore (MOH) cho biết, bộ kit tự xét nghiệm cho kết quả trong vòng chưa đầy 20 phút. Giá bán lẻ dao động từ 10 - 13 SGD/bộ. Theo Bộ trưởng Y tế Ong Ye Kung, bộ kit rất dễ sử dụng và người dân có thể mua về tự làm tại nhà mà không cần chỉ định từ bác sĩ. “Bộ kit xét nghiệm nhanh và dễ sử dụng này cho phép chúng tôi phát hiện ca bệnh nhanh hơn, đặc biệt là ở những người không có triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính nhưng lo ngại có thể đã tiếp xúc với người mắc Covid-19”, ông Ong nói.
Tại Ấn Độ, với sự hỗ trợ của Liên đoàn Nghiên cứu Covid-19, bộ kít xét nghiệm nhanh Covid-19 SENSIT được Cục Công nghệ sinh học, thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ Ấn Độ hỗ trợ và được phát triển bởi Công ty Ubio Biotechnology Systems, nhằm phát hiện định tính các kháng nguyên nucleocapsid protein của SARS-CoV-2 với thời gian xét nghiệm là 15 phút. Bộ kit được Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ (ICMR) chấp thuận, sử dụng kỹ thuật xét nghiệm miễn dịch sắc ký, cho phép nhân viên y tế đọc kết quả xét nghiệm một cách trực quan. Bộ dụng cụ thể hiện độ nhạy và độ đặc hiệu lần lượt là 86% và 100%, và có thời hạn sử dụng trong 24 tháng.
SENSIT đã được thương mại hóa thành công. Các xét nghiệm nhanh như vậy cho phép các chuyên gia chăm sóc sức khỏe phát hiện các trường hợp bị nhiễm bệnh một cách nhanh chóng, tiết kiệm thời gian, cung cấp lời khuyên và điều trị tốt hơn cho người bị nhiễm bệnh. Việc phát triển các bộ thử nghiệm chính xác không chỉ hỗ trợ nhân viên y tế dễ dàng phát hiện mầm bệnh trong thời kỳ đại dịch Covid-19, mà còn thúc đẩy hệ sinh thái công nghệ sinh học ở Ấn Độ. Ở châu Âu, bộ kit tự xét nghiệm nhanh tại nhà đã được bán ra từ tháng 3 và bán hết sạch chỉ trong vài giờ đầu tiên mở bán. Một bộ kit gồm 5 cái có giá 22 - 25 EUR và cho kết quả trong vòng 15 phút.
Tại các nước Đông Nam Á, do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, chính phủ các nước như Campuchia, Thái Lan đã cho phép các công ty tư nhân được sử dụng bộ kit xét nghiệm nhanh Covid-19 để xét nghiệm cho người lao động, qua đó giúp đẩy nhanh việc phát hiện dịch bệnh trong cộng đồng. Nhằm giảm tốc độ lây lan của dịch Covid-19 ở thủ đô Bangkok, nhà chức trách Thái Lan đang mở rộng phạm vi xét nghiệm Covid-19 trên diện rộng ra khắp thành phố. Chính quyền đã phân chia thành phố thành 6 khu vực để tiến hành chiến dịch xét nghiệm trên diện rộng. Tại các khu vực này, chính quyền thiết lập các trung tâm xét nghiệm để tiến hành xét nghiệm Covid-19 cho những người thuộc nhóm có nguy cơ cao…
Mô hình đáng học hỏi
Hàn Quốc được khen ngợi là mô hình trong ngăn chặn đại dịch, phần lớn từ chiến lược xét nghiệm độc đáo được nhiều nước học hỏi. Các cơ quan chính phủ, bao gồm Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hàn Quốc (KCDC), Hiệp hội Phòng thí nghiệm Y khoa Hàn Quốc, Bộ An toàn thực phẩm và dược phẩm (MFDS) và Hiệp hội Đánh giá chất lượng Hàn Quốc, đã vạch ra quy trình ứng phó nhanh với các bệnh truyền nhiễm. Một phần trong đó là quy chế cấp phép sử dụng khẩn cấp (EUA), giúp phê duyệt nhanh chóng một số sản phẩm y tế trong trường hợp cấp bách. Hàn Quốc học hỏi mô hình này từ Mỹ, cho phép tạm thời sản xuất, bán và sử dụng các bộ dụng cụ xét nghiệm trong đại dịch Covid-19, khi không có sẵn sản phẩm khác được cấp phép trên thị trường.
Hàn Quốc thiết lập một mạng lưới các điểm xét nghiệm và nhập kết quả lên một hệ thống theo dõi. Sau khi các bộ xét nghiệm đầu tiên được phép sử dụng khẩn cấp, chính phủ đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, cùng khu vực tư nhân để lập các điểm khám sàng lọc và tiêu chuẩn hóa các quy trình xét nghiệm. Ngoài các khu vực xét nghiệm bên trong và xung quanh bệnh viện, các trạm còn được thiết lập theo mô hình drive-through (người dân không cần phải ra khỏi xe, chỉ cần lái xe vào khu vực lấy mẫu thử, mở cửa kính xe để được nhân viên y tế tiến hành công việc); walk-through (người dân đi bộ đến điểm xét nghiệm, trạm xét nghiệm này được thiết kế như phòng áp lực âm để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm chéo, các nhân viên y tế ở phòng sát vách đưa tay qua ô tròn có gắn sẵn găng tay để lấy mẫu bệnh phẩm).
Các quy trình khép kín này không những giúp giảm thiểu thời gian xét nghiệm kéo dài hàng giờ xuống còn vài phút, mà còn bảo vệ người dân lẫn nhân viên y tế khỏi nguy cơ lây nhiễm chéo. Các phòng thí nghiệm phải báo cáo kết quả xét nghiệm cho chính phủ, sau đó giới chức có thể truy cập dữ liệu cá nhân của các trường hợp dương tính và nghi nhiễm. Khả năng truy cập dữ liệu cá nhân cùng với kết quả xét nghiệm giúp Hàn Quốc truy vết hiệu quả.
