Chiều 18-4, trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương trong khuôn khổ phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, trong khi cơ bản nhất trí với những sửa đổi trong Luật Tổ chức Chính phủ thì nhiều ý kiến vẫn còn băn khoăn với nhiều nội dung trong dự thảo sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Theo ông Nguyễn Khắc Định, vấn đề phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa các cấp chính quyền địa phương không chỉ dừng ở những quy định có tính nguyên tắc mà còn thể hiện ở các điều khoản về nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cấp chính quyền địa phương ở từng loại đơn vị hành chính; không chỉ thể hiện trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương mà còn ở rất nhiều các luật chuyên ngành khác. Do đó, cần sửa đổi, bổ sung các điều khoản về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của mỗi cấp chính quyền địa phương trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Đồng thời, cần rà soát các luật chuyên ngành có liên quan để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
“Cũng cần nghiên cứu thêm vấn đề giao chỉ tiêu biên chế phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên (loại đơn vị hành chính) cho từng địa phương vì khi phân quyền, phân cấp có nghĩa là sẽ giao cho địa phương nhiều nhiệm vụ, quyền hạn hơn nhưng phải bảo đảm thực hiện chủ trương của Đảng là tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế. Vì vậy, nhiều địa phương cho rằng được phân quyền, phân cấp là giao thêm việc nhưng lại không được giao biên chế thì sẽ không có cơ sở để bảo đảm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn”, ông Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh.
Đáng lưu ý, về cơ cấu tổ chức của HĐND, UBND, dự thảo Luật quy định giảm số Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, số Phó Trưởng Ban chuyên trách của HĐND cấp tỉnh từ 2 người xuống còn 1 người; tăng số Phó Chủ tịch UBND cấp xã loại II từ 1 người lên 2 người. Trong đó, việc giảm số Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện còn có hai loại ý kiến khác nhau nên Chính phủ xin ý kiến của UBTVQH.
Phát biểu tại phiên họp, nhiều Ủy viên UBTVQH nhận định, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định HĐND cấp tỉnh, cấp huyện có 2 Phó Chủ tịch nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả cho hoạt động của HĐND với tính chất là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương.
Quy định này không làm tăng thêm biên chế ở địa phương vì thực chất được nâng từ chức danh “Ủy viên Thường trực” của HĐND theo quy định của Luật Tổ chức HĐND và UBND 2003. Do đó, việc bớt đi số Phó Chủ tịch cũng không làm giảm biên chế.
Ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục, Thanh niên Thiếu niên và Nhi đồng nói: “Cần phải nhìn lại toàn bộ mô hình quản lý nhà nước khi thực hiện quy định mới. Quan trọng nhất không phải là giảm được bao nhiêu biên chế, mà là hiệu quả quản lý nhà nước phải tốt hơn. Với cơ cấu như hiện nay HĐND đã làm không xuể, nay giảm nữa là không hợp lý”.
Mặt khác, theo ông Phan Thanh Bình, nếu thực hiện quy định mới thì chắc chắn hiệu quả giám sát quyền lực sẽ giảm, khi số ở giảm, quyền lực tập trung về UBND mà số đại biểu HĐND và lãnh đạo HĐND lại cũng giảm tiếp.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng phát biểu: “Trên thực tế, sau 10 năm bỏ HĐND cấp quận, huyện, phường, chúng ta đã khôi phục lại, vì thấy việc đó chưa ổn. Chính phủ cần có đánh giá tác động thật kỹ đối với các vấn nêu trên để vừa phù hợp với kết luận của Bộ Chính trị và Trung ương, vừa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Luật 2015 mới thực hiện có vài năm thôi, có nên sửa không? Quan điểm của Đảng là nghiên cứu để tinh gọn hoá bộ máy một cách hợp lý. Nếu nghiên cứu rồi mà thấy chưa hợp lý thì ta báo cáo lại”.
