Các ý kiến ĐBQH đều bức xúc về việc đường Hồ Chí Minh là công trình giao thông quốc gia rất quan trọng, có ý nghĩa to lớn về chính trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng. Nghị quyết 66 của Quốc hội khóa XIII đã quyết định lộ trình thông toàn tuyến đường này vào năm 2020, song đến nay vẫn còn 171km chưa đầu tư, đồng nghĩa với việc chưa thực hiện xong Nghị quyết 66 của Quốc hội khóa XIII.
Nêu những bức xúc của người dân vùng có tuyến đường đi qua, ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (tỉnh Kiên Giang) đề nghị Quốc hội có sự quyết tâm, đồng thuận cao với nội dung mà Chính phủ trình xin chủ trương tiếp tục đầu tư để thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh trong nhiệm kỳ này, đưa nội dung này vào Nghị quyết kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.
Để đảm bảo tính khả thi, đề nghị Chính phủ giải trình rõ về nguồn lực bố trí đầu tư, thời hạn bố trí vốn để dự án này để không lỡ nhịp lần nữa, đáp ứng mong mỏi của đồng bào nơi có đường Hồ Chí Minh đi qua.
Chung quan điểm, ĐB Trần Văn Tiến (tỉnh Vĩnh Phúc) băn khoăn tuyến đường qua 5 khóa Quốc hội chưa được thông tuyến, chưa rõ đến thời gian nào mới hoàn thành để thông tuyến từ Pác Bó đến Đất Mũi.
ĐB đề nghị Quốc hội xem xét bố trí nguồn vốn để đầu tư hoàn thành các đoạn tuyến, đảm bảo tuyến đường Hồ Minh được thông tuyến và để hoàn thành và thông tuyến trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
ĐB Trần Văn Tiến (tỉnh Vĩnh Phúc). Ảnh: QUANG PHÚC ĐB Bế Minh Đức (tỉnh Cao Bằng) thẳng thắn cho rằng, báo cáo của Chính phủ nêu một trong những nguyên nhân là do có nhiều dự án quan trọng cấp quốc gia được thực hiện cùng thời điểm dẫn tới nguồn lực hạn hẹp, khó khăn trong việc phân bổ đủ nguồn vốn. Nguyên nhân này là chưa thuyết phục vì dự án là tuyến đường huyết mạch.
ĐB đề nghị Chính phủ cần làm rõ hơn những khó khăn, vướng mắc, hạn chế, nguyên nhân thời gian qua, đặc biệt là nguyên nhân chủ quan trong việc chậm hoàn thành nối thông tuyến đường Hồ Chí Minh.
Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu đầu tư, nâng cấp tuyến đường trong giai đoạn tiếp theo để đảm bảo phù hợp với quy hoạch, cân nhắc thời hạn hoàn thành các dự án cao tốc phù hợp với quy hoạch và nguồn lực hiện nay, đảm bảo tính khả thi.
ĐB Mai Văn Hải (tỉnh Thanh Hóa) đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét đầu tư để thông toàn tuyến trong giai đoạn 2021-2025. ĐB nhấn mạnh, không để tuyến đường kéo dài nhiều năm sang giai đoạn 2026-2030.
“Đề nghị Chính phủ chỉ đạo hoàn thành việc quyết toán các dự án thành phần, làm rõ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư các dự án thành phần; kết quả phát hiện các vi phạm và xử lý vi phạm sau kết luận thanh tra, kiểm toán của các dự án thành phần. Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục xem xét, rà soát, sửa đổi các quy định về đầu tư PPP tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tham gia đầu tư theo hình thức đầu tư PPP để giảm áp lực về vốn cho ngân sách nhà nước”, ĐB Mai Văn Hải phát biểu.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể. Ảnh: QUANG PHÚC Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể khẳng định, đường Hồ Chí Minh là con đường đặc biệt, con đường huyền thoại nên Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm. Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 38/2004/NQ-QH11, Nghị quyết số 66/2013/QH13; Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, trong đó có Bộ GTVT đã rất quyết liệt triển khai thực hiện.
Nói về nguyên nhân chậm tiến độ, Bộ trưởng cho biết, giai đoạn năm 2000-2010, tiến độ triển khai dự án rất tốt. Tiếp đó, giai đoạn 2011-2015 được bố trí nguồn lực rất lớn, nhưng thời điểm đó xảy ra khủng hoảng kinh tế, Chính phủ ban hành nghị quyết để dừng, giãn nhiều dự án nhằm kiểm soát lạm phát.
Vì thế, giai đoạn 2011-2015, hầu như các dự án lớn, trong đó có dự án đường Hồ Chí Minh phải dừng, giãn để kiềm chế lạm phát và trong 5 năm này hầu như không thực hiện được. Tiếp đó, giai đoạn 2016 -2020, nguồn lực dành cho dự án đường Hồ Chí Minh và các dự án dang dở giai đoạn này cũng rất ít nên không đủ vốn thực hiện.
Bên cạnh đó, đường Hồ Chí Minh là con đường đi qua địa hình phức tạp, khu vực địa chất khó khăn, nên trong quá trình triển khai gặp rất nhiều khó khăn, nhất là công tác giải phóng mặt bằng…
Về nguyên nhân chủ quan, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng thẳng thắn nhìn nhận trách nhiệm của bộ và một số bộ ngành liên quan trong công tác tham mưu cho Chính phủ tham mưu Quốc hội để rà soát, bố trí nguồn vốn.
Với sự quyết liệt của Chính phủ và địa phương, Bộ trưởng tin tưởng giai đoạn sắp tới, dự án đường Hồ Chí Minh nói riêng và các dự án khác sẽ thực hiện đúng tiến độ.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, đến nay đã quá thời hạn 2 năm, nhưng vẫn còn một số đoạn tuyến chưa được hoàn thành để nối thông toàn tuyến.
Trong quá trình triển khai thực hiện dự án còn có những hạn chế, bất cập và khó khăn, vướng mắc, đề nghị Chính phủ tổ chức rút kinh nghiệm trong việc triển khai thực hiện dự án không đáp ứng yêu cầu theo Nghị quyết của Quốc hội, làm rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan, trách nhiệm của Trung ương, bộ ngành, địa phương...
Quốc hội thống nhất đưa vào nghị quyết chung của kỳ họp về chủ trương tiếp tục đầu tư các đoạn, tuyến còn lại của đường Hồ Chí Minh giai đoạn đến năm 2025.
Trong đó, sẽ tiếp tục đầu tư hoàn thành các đoạn đang triển khai và cân đối, bố trí nguồn lực để đầu tư hoàn thành hai dự án thành phần đoạn Chợ Chu - ngã ba Trung Sơn, đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận để đến năm 2025 cơ bản nối thông đường Hồ Chí Minh trên cơ sở tận dụng Quốc lộ 32, Quốc lộ 21.
Tập trung nguồn lực hoàn thành khoảng 287km thuộc dự án đường cao tốc Bắc Nam phía Đông đi trùng với đường Hồ Chí Minh đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư.
Đối với đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến, thực hiện chuẩn bị đầu tư ngay trong năm 2022 và 2023 theo quy mô cao tốc làm cơ sở để huy động nguồn vốn sớm đầu tư khi cân đối đủ nguồn lực.
