Cực chẳng đã, vừa qua, một trong số các chủ nhân của giải thưởng đã phải viết thư ngỏ, đưa chuyện “tế nhị” này ra công khai. Nhà văn Nguyễn Văn Thọ - người đầu tiên lên tiếng vụ việc này, chia sẻ: “Tiền thưởng không chỉ là vật chất, mà còn mang ý nghĩa lớn về tinh thần, danh dự. Chúng tôi cũng muốn cho con cháu cùng biết và có chút ít dưỡng già”. Cũng theo nhà văn này thì ở đây không chỉ là câu chuyện tiền bạc, còn thể hiện tính trách nhiệm của cơ quan công quyền.
Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước trong lĩnh vực Văn học nghệ thuật là hai giải thưởng cao quý nhất của Đảng, Nhà nước nhằm ghi nhận những đóng góp cho nền văn học nghệ thuật của các tác giả, đồng tác giả. Giải thưởng còn là nguồn động viên, khích lệ lớn lao góp phần nâng bước các tác giả, đồng tác giả trên chặng đường sáng tạo nghệ thuật. Để có được sự vinh danh này, các tác phẩm, cụm tác phẩm đều phải trải qua nhiều vòng xét duyệt nghiêm túc của nhiều cấp hội đồng. Điều đó cho thấy những tác giả, đồng tác giả được vinh danh với những tác phẩm, cụm tác phẩm là niềm tự hào không chỉ của mỗi cá nhân mà là vinh dự của mỗi lĩnh vực, chuyên ngành nghệ thuật.
Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước đợt này có một sự thay đổi về trao tiền thưởng so với các lần trước. Theo khoản 2, điều 67 Nghị định 91/2017/NĐ-CP, các tác giả thuộc nơi nào thì “…bộ, ban, ngành, địa phương, đoàn thể đó có trách nhiệm chi thưởng từ ngân sách nhà nước của cấp mình và hạch toán chi thành mục riêng...”. Trong khi các tác giả do các địa phương đề cử hầu như đã nhận được tiền thưởng thì tác giả do các hội chuyên ngành trung ương đề cử đến nay vẫn chưa nhận được.
Khi sự việc được công khai, Bộ VH-TT-DL - đơn vị chịu trách nhiệm chi thưởng cho các tác giả do các hội chuyên ngành trung ương đề cử, khẳng định đã sớm làm đầy đủ thủ tục gửi các cấp theo đúng quy trình. Tuy nhiên, Bộ Tài chính - nơi cấp tiền thưởng, lại cho biết văn bản của Bộ VH-TT-DL chưa đúng quy định và đề xuất hoàn thiện lại hồ sơ… Như vậy, các vướng mắc đều nằm ở khâu thủ tục hành chính và suốt hơn 4 tháng qua, việc này vẫn không được giải quyết.
Có người nói rằng “cơm chưa ăn gạo còn đó”, nói vậy không sai nhưng trong hoàn cảnh này thì chưa phù hợp bởi phần lớn các tác giả, đồng tác giả được trao giải thưởng cao quý này đều ở tuổi xưa nay hiếm. Thực tế, có người vì tuổi cao, sức yếu, bệnh tật… đã không gắng gượng được tới ngày vinh danh. Việc bắt các tác giả tiếp tục phải chờ đợi quá lâu chỉ vì trục trặc thủ tục hành chính là điều rất khó chấp nhận.
Mới đây, Bộ VH-TT-DL có thông báo chính thức rằng hai bộ đã làm việc với nhau và các tác giả, đồng tác giả sẽ nhận tiền thưởng trong thời gian sớm nhất. Điều quan trọng lúc này cũng không chỉ là vấn đề tiền thưởng, mà còn là những lời chia sẻ, giải thích thấu tình, đạt lý từ các bộ, ngành có trách nhiệm.
