Cuối buổi sáng 26-3, tiếp tục chương trình hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) đã được các đại biểu cho ý kiến.
Theo cơ quan thẩm tra, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, một trong những vấn đề lớn hiện còn ý kiến khác nhau liên quan đến việc đổi mới tòa án nhân dân (TAND) cấp tỉnh, TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử. Cơ quan thẩm tra đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành về TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện.
Một nội dung khác cũng còn ý kiến khác nhau liên quan đến quy định về nhiệm kỳ thẩm phán. Luật hiện hành quy định nhiệm kỳ đầu của các thẩm phán là 5 năm; trường hợp được bổ nhiệm lại hoặc được bổ nhiệm vào ngạch thẩm phán khác thì nhiệm kỳ tiếp theo là 10 năm.
Theo dự thảo Luật, thẩm phán TAND Tối cao làm việc đến khi nghỉ hưu; thẩm phán được bổ nhiệm lần đầu có nhiệm kỳ 5 năm, thẩm phán được bổ nhiệm lại có nhiệm kỳ đến khi nghỉ hưu. Thường trực Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành quy định như dự thảo Luật.
Cho biết cơ bản tán thành với nhiều quy định mới, được sửa đổi, bổ sung tại dự thảo, ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đề nghị lựa chọn phương án 1 của dự thảo (giữ nguyên tổ chức tòa án ở địa phương hiện nay, gồm TAND cấp tỉnh và TAND cấp huyện).
“Hệ thống TAND hiện nay đang hoạt động ổn định, hiệu quả và có sự thống nhất giữa các văn bản có liên quan trong hệ thống pháp luật. Đối với phương án 2, việc đổi mới chỉ đơn thuần là đổi tên gọi của TAND cấp tỉnh, cấp huyện hiện nay thành tòa phúc thẩm, tòa sơ thẩm; còn về tổ chức bộ máy vẫn được bố trí theo địa giới hành chính như hiện nay tại mỗi tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và tại mỗi địa bàn cấp huyện, cơ cấu trong tòa án vẫn không có sự thay đổi so với bộ máy đang được vận hành. Do đó, để tránh tình trạng “bình mới rượu cũ”, hạn chế phát sinh các chi phí do thay đổi tên gọi, thống nhất với một số cơ quan khác có liên quan, vì vậy theo tôi, sự thay đổi này là không cần thiết”, nữ ĐB phát biểu.
Đáng lưu ý, ĐB Việt Nga cho rằng, quy định tiêu chuẩn độ tuổi của hội thẩm (từ đủ 28 đến 70 tuổi) là không cần thiết bởi vì dự thảo Luật đã quy định rất rõ nhiều điều kiện về năng lực, phẩm chất, sự uy tín, hiểu biết và sức khỏe.
Nếu đảm bảo các điều kiện đó, ĐB Việt Nga lập luận, người dưới 28 tuổi hay người trên 70 tuổi đều có thể trở thành hội thẩm. Bên cạnh đó còn phải trải qua thủ tục bầu của HĐND cùng cấp thì mới có thể trở thành hội thẩm, như vậy, quy trình cũng rất chặt chẽ. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, thanh niên có xu hướng trưởng thành và thành công sớm hơn các giai đoạn trước, rất nhiều người trẻ có sức ảnh hưởng lớn, có uy tín và hiểu biết trong những lĩnh vực nhất định.
“Tuổi nghỉ hưu hiện nay cũng đã được quy định tăng lên, vậy không có lý do gì để chúng ta phải giới hạn sự đóng góp cho xã hội của những người cao tuổi chỉ vì chính độ tuổi của họ. Nếu họ vẫn còn đủ sức khỏe và đủ các điều kiện về năng lực, phẩm chất thì việc chúng ta có thể sử dụng những kinh nghiệm, trí tuệ của họ là rất đáng quý”, ĐB Việt Nga nêu quan điểm.
Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, ĐB nhận định, quy định chặt chẽ việc đưa tin, thông tin tại các phiên tòa là vô cùng cần thiết vì việc thông tin không đầy đủ, không chính xác, chỉ thông tin các nội dung, tình tiết nhằm định hướng dư luận là vô cùng nguy hiểm, có ảnh hưởng tiêu cực đến công tác xét xử, công tác tuyên truyền pháp luật và làm giảm niềm tin của nhân dân vào chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước.
Tuy nhiên, đối với nội dung này, cần rà soát và quy định cẩn trọng, không làm trái nguyên tắc xét xử công khai của tòa án đã được quy định trong Hiến pháp, ĐB Việt Nga lưu ý.
