- Phóng viên: Bộ Xây dựng đã dự kiến lộ trình 3 giai đoạn triển khai hệ thống thu phí không dừng (ETC). Giai đoạn 3 từ năm 2026 trở đi, chỉ còn giá long môn với thiết bị thu phí gắn bên trên, xe lưu thông đa làn tự do. Tuy nhiên, thực tế triển khai đang bị chậm, xin bà cho biết nguyên nhân vì sao?
- Bà PHAN THỊ THU HIỀN: Về mặt kỹ thuật, công nghệ, đến nay chúng ta đã đủ điều kiện để triển khai giai đoạn 2 và giai đoạn 3 theo lộ trình dự kiến. Tuy nhiên, khi chuyển sang giai đoạn 2 và giai đoạn 3 thì việc thu phí phải được thực hiện theo hình thức thanh toán trả sau, trong khi hiện nay vẫn đang áp dụng theo hình thức thanh toán trả trước. Để thực hiện được hình thức trả sau, cần có hành lang pháp lý đầy đủ và cơ chế thanh toán được đồng thuận.
Hiện còn một số vướng mắc như: chưa thống nhất được điều chỉnh phương án tài chính do ảnh hưởng bởi thanh toán trả sau, nhà đầu tư bị chậm thanh toán, ngân hàng cho vay bị chậm trả nợ vay; chưa thống nhất được cơ chế phạt do chậm nộp, ngoài phạt xử lý vi phạm hành chính còn phạt do phát sinh lãi chậm thanh toán, phương thức trả khoản phạt này.
- Việc thí điểm thu phí một số đoạn đường cao tốc Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Diễn Châu - Bãi Vọt... với đầu vào không có barie, đầu ra có barie có kết quả như thế nào? Bước tiếp theo của hoạt động thí điểm này là gì, thưa bà?
Theo đánh giá của chúng tôi, việc thu phí ETC không barie không ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư. Thí điểm mô hình thu phí “đầu vào ETC đa làn tự do (không có barie), đầu ra ETC đơn làn (có barie), không có làn MTC - thu phí một dừng” trên tuyến đường bộ cao tốc đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo cho kết quả vận hành hệ thống tương đối tốt. Quá trình thí điểm góp phần rà soát, đánh giá và hoàn thiện giải pháp kỹ thuật cũng như yêu cầu kỹ thuật của hệ thống thu phí, sẵn sàng chuyển đổi sang giai đoạn tiếp theo. Cục Đường bộ Việt Nam đang tổng hợp báo cáo kết quả thí điểm. Kết quả này sẽ là cơ sở để triển khai áp dụng rộng rãi trên toàn bộ các tuyến cao tốc có thu phí.
- Theo bà, áp dụng mô hình tài khoản giao thông từ ngày 1-10 có ý nghĩa như thế nào trong việc chuyển sang giai đoạn 2 và 3 của lộ trình triển khai thu phí ETC không barie?
- Sử dụng tài khoản giao thông có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc chuyển sang giai đoạn 2 và 3 của lộ trình triển khai thu phí điện tử không dừng. Trước hết, tài khoản giao thông mới sẽ giúp xác thực, định danh tài khoản giao thông với tài khoản định danh cá nhân, tổ chức để làm cơ sở xử lý các trường hợp chậm thanh toán hoặc không thanh toán phí sử dụng đường bộ khi lưu thông qua trạm thu phí. Tài khoản giao thông mới cho phép chủ phương tiện linh hoạt trong việc lựa chọn phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, trong đó có cho phép trả sau như thẻ tín dụng quốc tế. Đó là việc tài khoản thu phí trước đây không thể thực hiện được.
Tuy nhiên, với những vướng mắc về thanh toán như đã nói trên, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ thu tiền sử dụng đường bộ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan, đơn vị liên quan để xử lý, đẩy nhanh tiến độ chuyển sang giai đoạn có thể bỏ hoàn toàn barie.
