Hơn 90 năm qua, các thế hệ thanh niên Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò xung kích của mình trong các cuộc cách mạng do Đảng khởi xướng và lãnh đạo.
Tiếp tục con đường lớn của dân tộc và truyền thống vẻ vang ấy, ngày nay, trước đòi hỏi vươn lên nắm bắt sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, sự phát triển của kinh tế số, kinh tế xanh, hướng đến các chỉ số thông minh, hạnh phúc…, không ai khác, vận mệnh Tổ quốc đặt trên vai người trẻ.
Là một trong những nhà lãnh đạo TPHCM, luôn quan tâm chăm lo cho lớp trẻ và được lớp trẻ tin yêu, sinh thời đồng chí Võ Văn Kiệt từng hỏi thanh niên: “Giờ này là giờ nào của Tổ quốc chúng ta đây?”. Câu hỏi ấy cũng chính là sự đòi hỏi người trẻ phải biết và có lời đáp sẵn sàng gánh vác trọng trách lớn lao.
Giờ đây, trong hoàn cảnh khác trước, công tác Đoàn và phong trào thanh niên có nhiều thuận lợi hơn. Đảng và Nhà nước luôn có niềm tin vào thế hệ trẻ, có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, tạo điều kiện chăm lo, giáo dục, bồi dưỡng, phát huy vai trò thanh niên như Luật Thanh niên 2020, Chiến lược Phát triển thanh niên Việt Nam 2021-2030…
Năm nay, đại hội Đoàn các cấp tiến tới Đại hội XII của Đoàn sẽ diễn ra. Với tất cả sự thẳng thắn, nghiêm túc và trách nhiệm của tổ chức nòng cốt của thanh niên, Đoàn sẽ phải đổi mới nhiều hơn nữa. Mặc dù đã có nhiều kết quả trong công tác Đoàn và phong trào thanh niên trên tất cả các mặt như có các giải pháp nhằm nâng cao lý tưởng, niềm tin, giáo dục đạo đức, lối sống, đẩy mạnh phong trào tình nguyện, tuổi trẻ sáng tạo, xung kích và các chương trình đồng hành… nhưng nhìn chung, việc giáo dục thanh niên còn lúng túng cả về nội dung và cách làm. Chưa nắm tình hình tư tưởng, nguyện vọng thanh thiếu niên, nhất là đối tượng đặc thù, yếu thế. Phong trào chưa bền
vững, lâu dài. Các thiết chế văn hóa giảm. Hoạt động tại địa bàn dân cư chưa mang lại hiệu quả cao. Sinh hoạt Đoàn không đều, cán bộ chuyên trách Đoàn giảm…
Nguyên nhân của hạn chế có khách quan và chủ quan, trong đó có nguyên nhân về sự lãnh đạo, về việc chậm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách cho thanh niên và công tác thanh niên nhưng trực tiếp và quyết định nhất là nguyên nhân chủ quan. Đó là, nội dung, phương thức hoạt động Đoàn chuyển động chậm, chưa theo kịp những vấn đề mới trong xu hướng biến đổi nhanh của khoa học - công nghệ, sự phân tầng của thanh niên... Còn xơ cứng, hành chính hóa, thiếu hấp dẫn trong hoạt động Đoàn. Việc tập hợp thanh niên còn chưa vươn tới cả giới tinh hoa và người yếu thế… Còn nặng làm thay và một số khó khăn chưa được tháo gỡ như thiếu cán bộ
Đoàn (cấp tỉnh thiếu 29%, cấp huyện thiếu 35%) do tuyển dụng không kịp thời… Thanh niên Việt Nam thế hệ Y, Z chiếm 1/4 dân số cả nước và gần 1/3 dân số trong độ tuổi lao động. Đây là thế hệ sinh ra và lớn lên trong thời đại kỹ thuật số phát triển, gắn với những đặc điểm về tư duy, nhận thức, tiềm năng sáng tạo, tính cách, xu hướng và phong cách sống có nhiều nét mới. Đại đa số đề cao giá trị chung của nhân loại, các giá trị truyền thống dân tộc, tiếp nối các thế hệ đi trước nhưng cũng còn một bộ phận gặp khó khăn. Trong bối cảnh đó, Đoàn phải có tư duy, tầm nhìn mới, không ngừng đổi mới, sáng tạo trong hoạt động. Việc bồi đắp lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa, góp phần xây dựng con người, hình ảnh thanh niên trong thời kỳ mới không chỉ qua sinh hoạt, học tập mà phải qua phong trào, sự mời gọi tham gia, tham dự của thanh niên trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, các phong trào xung kích, tình nguyện, sáng tạo, qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, qua sự lan tỏa của các tấm gương sống đẹp…
Vấn đề đặt ra là Đoàn cần đứng gần hơn nữa, lắng nghe nhiều hơn nữa, phát hiện những đề xuất của thanh niên, làm tốt chức năng người đại diện, người bạn thân thiện và tin cậy của thanh niên. Cần chủ động phối hợp với các ngành, các cấp, tạo ra sự quan tâm, tác động cùng chiều cho sự phát triển lành mạnh của giới trẻ. Cần mạnh dạn đề xuất những vấn đề của thanh niên đối với Đảng, Nhà nước nhằm phát huy mạnh mẽ vai trò của thanh niên trong thời kỳ mới. Như đồng chí Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên đã từng khẳng định: Lý tưởng, khát vọng thanh niên ngày nay là làm cho đất nước hùng mạnh. Thanh niên phải đi xuyên qua khó khăn để trưởng thành và phát triển. Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc chính là khát vọng của lớp trẻ.
PHẠM PHƯƠNG THẢO