Quan sát thực tế cho thấy, đồi Con Trâu hiện nay đã bị khai thác loang lổ, từ đỉnh đồi cho đến chân đồi. Nhiều vị trí, đất đá khai thác tràn xuống chân đồi và trôi ra cả khu vực trồng keo của người dân địa phương.
Ông Trương Văn H. (xóm Yên Xuân, xã Tân Xuân) cho biết, bột đá nhiều nơi chảy xuống ruộng của người dân. Thỉnh thoảng người dân phải khơi thông mương nước nhưng chỉ được ít ngày, khi xe chạy qua, vụn đá lại rơi xuống gây tắc dòng chảy. Người dân nhiều lần đòi rào đường không cho xe chạy qua vì làm hư hỏng đường và cây cầu bắc qua mương đi vào xóm.
Ông Nguyễn Văn T. (cùng xóm Yên Xuân) nói thêm: “Mỏ đá của Công ty Nam Trung Nghệ An trước đây có hố thải, nhưng sau này hố thải cũng đầy nên chất thải đã tràn và chảy xuống ruộng của người dân. Xe chạy đường hư nhiều, doanh nghiệp lại đổ đất đắp chồng lên, đi lại rất mệt. Đó là chưa nói, trời mưa to, dài ngày, bột đá còn chảy ra tận đập nước của dân”.
Trong khi người dân xã Tân Xuân khổ vì ô nhiễm thì phía bên xã Hạ Sơn, người dân lại ám ảnh vì nổ mìn. Một số nhà dân tại xóm Đồng Nang (xã Hạ Sơn) phản ánh tường nhà bị nứt, nguyên nhân được cho là do nổ mìn. Mới đây, tại cuộc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp được tổ chức ở xã Hạ Sơn, cử tri xóm Đồng Nang đã phản ánh vụ việc lên các đại biểu.
Ông Trương Văn An, Chủ tịch UBND xã Hạ Sơn, cho biết, có 9 hộ dân tại xóm Đồng Nang phản ánh nhà bị nứt, bị ảnh hưởng do nổ mìn khai thác đá ở đồi Con Trâu.
“Vừa rồi, sau khi cử tri phản ánh, có đoàn công tác của Bộ Công thương đưa máy móc về đo đạc, kiểm tra thử. Thế nhưng, có thể do có đoàn kiểm tra nên họ nổ mìn ít hơn nhiều nên không thấy có hiện tượng rung lắc nhà dân. Đoàn kiểm tra yêu cầu đơn vị khai thác mỏ cung cấp hộ chiếu nổ mìn cho xã, nhất là trong năm 2020 và 2021, nhưng đến nay xã vẫn chưa nhận được”.
Hiện có 2 doanh nghiệp được cấp phép khai thác đá trắng tại đồi Con Trâu là Công ty CP Nam Trung Nghệ An và Công ty CP Khoáng sản Đông Á. Đầu tháng 11-2022, UBND huyện Tân Kỳ đã xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty CP Khoáng sản Đông Á với số tiền hơn 386 triệu đồng với nhiều hành vi vi phạm, nhưng việc khai thác đá vẫn tiếp tục diễn ra và cuộc sống người dân xung quanh vẫn bị ảnh hưởng nặng nề.
