Cùng với đó, hệ thống phân phối thuốc trải qua nhiều khâu trung gian đã gây khó khăn khi truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng và giá cả cho người bệnh. Trước thực trạng này, Bộ Y tế đang tập trung triển khai Đề án “Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020”, trong đó đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin kết nối các cơ sở cung ứng thuốc trên toàn quốc.
Thí điểm thành công
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, một trong những nội dung quan trọng của đề án là triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối mạng đối với các cơ sở bán lẻ dược phẩm. Đây là giải pháp hữu hiệu để giúp người dân thuận tiện tra cứu thông tin về nguồn gốc, chất lượng, hạn sử dụng, giá cả từng loại thuốc. Cơ quan quản lý nhà nước có thêm công cụ quản lý trên phạm vi toàn quốc, kiểm soát việc kê toa, mua bán thuốc theo toa; tăng cường công khai, minh bạch trong quản lý thuốc. Mặt khác, đây cũng là nỗ lực của Bộ Y tế nhằm triển khai Nghị quyết số 20-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới và Chỉ thị 23/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý, kết nối các cơ sở cung ứng thuốc.
Theo đó, Bộ Y tế phối hợp với Tập đoàn Viễn thông quân đội (Viettel) xây dựng phần mềm liên thông kết nối các nhà thuốc bảo đảm kiểm soát xuất xứ, giá thuốc được mua vào, bán ra ở mỗi nhà thuốc trên toàn quốc. Từ đầu năm 2018 tới tháng 8-2018, bộ đã triển khai thực hiện thí điểm tại 4 tỉnh: Phú Thọ, Nam Định, Hưng Yên và Vĩnh Phúc với hơn 200 nhà thuốc được tập huấn sử dụng, tiếp đó cài đặt phần mềm và hiện đã cơ bản thực hiện thường xuyên việc cập nhật hoạt động mua bán thuốc của cơ sở.
Bộ Y tế cũng đã xây dựng cơ sở dữ liệu dược quốc gia, chuẩn hóa được 52.000/60.000 danh mục thuốc y tế; xây dựng các tiêu chuẩn liên thông dữ liệu cho phép kết nối với các phần mềm nhà thuốc khác, phầm mềm quản lý bệnh viện và phần mềm của các cơ sở sản xuất, xuất khẩu - nhập khẩu thuốc. Đồng thời, triển khai kết nối với phần mềm quản lý bệnh viện của VNPT và Viettel về liên thông đơn thuốc. Theo đánh giá của Viettel, với phần mềm này, chủ nhà thuốc có thể giảm thiểu từ 50% - 70% thời gian quản lý kiểm đếm kho, quản lý hóa đơn, doanh thu, mỗi giao dịch chỉ cần từ 30 - 60 giây; với cơ quan quản lý, 100% báo cáo các cấp được xóa bỏ, việc dự trù, lập kế hoạch, điều phối thuốc, quản lý số liệu được được thực hiện theo thời gian thực từ bất kể nơi đâu, bất kể lúc nào.
Mở rộng đến các địa phương khác
Trước lợi ích trong việc kết nối các nhà thuốc, sau khi 4 tỉnh trên thực hiện thí điểm, đến nay đã có thêm 25 tỉnh triển khai kết nối các nhà thuốc với 4.178 cơ sở bán lẻ thuốc, liên thông kết nối hơn 22.000 đơn thuốc, trong đó có 1.915 cơ sở thường xuyên cập nhật số liệu về mua bán thuốc lên website https://duocquocgia.com.vn/. Kế hoạch từ đây đến cuối năm sẽ nối mạng đến tất cả nhà thuốc tư nhân trên cả nước.
Nói về lợi ích đề án, ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết đề án giúp người dân dễ dàng tra cứu tiếp nhận thông tin về thuốc như: nguồn gốc xuất xứ, hạn dùng, cách dùng... Các cơ sở kinh doanh thuốc có công cụ quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh như: quản lý bán hàng, kho, hóa đơn điện tử, kiểm soát hạn dùng thuốc, cảnh báo thuốc sắp hết hạn, thuốc bị thu hồi. Trong khi đó, Bộ Y tế và sở y tế các địa phương quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc từ sản xuất, nhập khẩu, phân phối bán buôn, bán lẻ; kiểm soát thuốc giả, thuốc hết hạn, thuốc kém chất lượng; kiểm soát chặt chẽ kê đơn, bán thuốc theo đơn, hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh, kê thêm thuốc không hợp lý; truy xuất nguồn gốc xuất xứ, tình trạng thuốc tại các cơ sở và trên thị trường, đảm bảo công tác thu hồi thuốc đúng đủ theo quy định.
Theo đại diện Cục Quản lý dược, để giám sát hoạt động của các nhà thuốc, Bộ Y tế sẽ tiếp tục sửa đổi các quy định về ứng dụng công nghệ thông tin kết nối, quy định về kê toa, bán thuốc theo toa, đề xuất xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không thực hiện duy trì kết nối cơ sở cung ứng thuốc và không thực hiện bán thuốc theo toa. Ban hành quy định về kê toa thuốc điện tử đồng bộ với việc kết nối nhà thuốc để bảo đảm kiểm soát kê toa thuốc và bán thuốc. Thường xuyên cập nhận thông tin về thuốc thông qua dữ liệu thuốc quốc gia. Đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc kết nối đối với các cơ sở cung ứng thuốc ở địa phương. Tiếp tục kết nối các cơ sở sản xuất, nhập khẩu, bán buôn thuốc để kiểm soát được đường đi của thuốc, cũng như chất lượng, giá cả thuốc; từ đó, xây dựng được dự báo nhu cầu thuốc quốc gia trong các giai đoạn.