Đối diện sức ép cạnh tranh
Theo Bộ Công thương, tới hiện tại, hàng Việt vẫn đang được đánh giá cao và được các nhà phân phối, bán lẻ ưu tiên trong cơ cấu hàng hóa bày bán trên quầy kệ với tỷ lệ duy trì ở mức cao. Cụ thể, hàng Việt ở Co.opmart chiếm 90%-93%, Satra 90%-95%, Vinmart 96%, Vissan 95%, Hapro 95%…
Để có kết quả trên, bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho biết, các nhà bán lẻ hiện đại (như Central Retail, AEON, Lotte, MM MegaMarket, Saigon Co.op…) đã tiên phong, tích cực tham gia các chương trình, đề án của Chính phủ, Bộ Công thương nhằm tăng cường quảng bá, phân phối hàng hóa Việt Nam vào hệ thống bán lẻ hiện đại, hưởng ứng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” do Bộ Chính trị phát động.
Dù vậy, gần đây Việt Nam tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do nên việc mở cửa thị trường cho hàng hóa từ các nước đối tác khiến thị trường trong nước không còn là khái niệm “sân nhà”. Đặc biệt, với thị trường EU, dịch Covid-19 tại các nước này hiện vẫn diễn biến phức tạp, vì thế chưa thể đánh giá tổng thể và toàn diện tác động của việc thực thi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định, giai đoạn hậu dịch Covid-19 hàng chất lượng cao từ EU sẽ gia tăng tại thị trường Việt Nam. Các chuyên gia cho rằng khi lộ trình cắt giảm thuế trong EVFTA hoàn thành, mỗi ngành, mỗi doanh nghiệp phải có chiến lược cụ thể để chiếm lĩnh thị trường.
Chẳng hạn, ngành thực phẩm sẽ gặp khó khi cạnh tranh với hàng nhập khẩu từ EU, vì thế, việc nâng cao năng lực sản xuất, đảm bảo chất lượng trên cơ sở áp dụng kỹ thuật công nghệ hiện đại, tái cơ cấu sản xuất… là giải pháp thích ứng hiệu quả. Còn với mặt hàng trái cây, hiện không khó để tìm mua các loại trái cây ngoại như táo, nho, lê, cherry, việt quất, cam… trong các siêu thị, cửa hàng tiện lợi trên khắp Việt Nam. Chỉ riêng thị trường Mỹ, theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, 4 tháng đầu năm nay kim ngạch nhập khẩu rau quả từ Mỹ vào Việt Nam đã đạt hơn 102,1 triệu USD, tăng gần 44% so với cùng kỳ năm 2019.
Trong khi đó, theo Vụ Thị trường trong nước, một số vấn đề ở hàng Việt hiện nay là hàng hóa đa phần còn sản xuất nhỏ lẻ, quy mô hạn chế, chất lượng không đồng đều, vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả còn cao hơn so với các nước. Bên cạnh đó, hàng Việt ít được cải tiến mẫu mã, bao bì, hình thức chưa bắt mắt… Khâu trung gian và lưu thông phân phối còn chiếm tỷ trọng cao dẫn đến giá thành chưa chiếm lợi thế.
Phát huy hiệu quả kênh phân phối
Trong bối cảnh mới, để nâng sức cạnh tranh cho hàng Việt, Vụ Thị trường trong nước cho rằng, các doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị năng lực, nguồn hàng, nâng cao sức cạnh tranh thông qua việc xây dựng kế hoạch dài hạn, bài bản. Bên cạnh đó, chủ động hợp tác, liên kết để nâng cao sức mạnh, tạo chuỗi cung ứng, thúc đẩy liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và người nông dân, hộ sản xuất. Từ đó hoàn thiện chuỗi giá trị từ sản xuất, canh tác, chế biến và phân phối tới người tiêu dùng, đảm bảo chất lượng sản phẩm, chiếm lĩnh vị thế “sân nhà”.
Ngoài vấn đề trên, việc phân phối sản phẩm là một chiến lược cạnh tranh quan trọng nhằm giữ vững thị trường nội địa hơn 100 triệu dân. Dẫn chứng cụ thể, bà Lê Việt Nga cho biết, hiện tại, các doanh nghiệp thực phẩm như Vissan, Ba Huân, Saigon Food… đang rất tích cực trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Vissan đã mở rộng thêm các kênh bán hàng trực tuyến, giúp khách hàng yên tâm và thoải mái chọn mua sản phẩm của công ty; đa dạng chủng loại hàng hóa.
Với lĩnh vực rau quả, việc thúc đẩy sản xuất theo chuẩn VietGAP, GlobalGAP… cũng như nỗ lực đưa hàng vào hệ thống các kênh phân phối nội địa đang được địa phương, doanh nghiệp sản xuất đẩy mạnh. Tới nay, các sản phẩm rau VietGAP ở các tỉnh như Đồng Tháp, Long An, Cần Thơ, Lâm Đồng đang có đầu ra ổn định bởi được Saigon Co.op liên kết bao tiêu trên toàn hệ thống. Nhà bán lẻ này còn tiến hành đặt hàng các nhà sản xuất gạo, trái cây, cá… theo bộ tiêu chuẩn kỹ thuật mới dành riêng cho nhóm hàng thực phẩm tươi sống được Saigon Co.op công bố cuối năm 2019.
Tương tự với hàng thời trang, da giày, hóa mỹ phẩm, dược phẩm… các doanh nghiệp nội địa như Canifa (sản xuất thời trang); Công ty TNHH May Minh Tiến (Miti), Biti’s giày dép; Công ty Mỹ phẩm Sài Gòn; Dược Hậu Giang… đã có những cải tiến rõ rệt trong việc thay đổi mẫu mã nhằm đáp ứng được cả tính thẩm mỹ lẫn chất lượng sản phẩm cho người tiêu dùng.
Điều này cho thấy, việc đầu tư phát triển hàng hóa tại kênh phân phối là cách hiệu quả để đưa hàng đến gần hơn người tiêu dùng. Nắm bắt được tầm quan trọng này, gần đây Saigon Co.op và Liên minh HTX Việt Nam đã có buổi làm việc về hỗ trợ, hợp tác, liên kết chuỗi giá trị tiêu thụ sản phẩm giữa Saigon Co.op với các HTX trong cả nước. Hai bên đã trao đổi, làm việc về hợp tác, liên kết chuỗi giá trị tiêu thụ sản phẩm giữa Saigon Co.op với các HTX trên địa bàn cả nước; chủ yếu là nông sản, sản phẩm OCOP và kế hoạch hợp tác dài hạn. Theo Saigon Co.op, việc hợp tác dự kiến sẽ ký kết vào tháng 11 trong phiên trù bị của Đại hội đại biểu toàn quốc Liên minh HTX Việt Nam lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020-2025.
