Nối dài truyền thống
Trong buổi đối thoại “Văn hóa dân gian trên nền tảng số” nằm trong sự kiện Liên hoan Sáng tạo và thiết kế Việt Nam 2021, khi Nguyễn Quốc Hoàng Anh trình bày về Lên ngàn, đã có rất nhiều bình luận từ khán giả. Bạn Đoàn Minh Anh chia sẻ: “Đã có cơ hội tiếp xúc với vở diễn của Lên ngàn. Rất tuyệt!”. Khán giả Thảo Vũ nói: “Một sự kiện rất cuốn hút. Đặt tuồng vào một không gian không phải sân khấu nhưng rất trang trọng mà gần gũi”.
Sự kiện được các khán giả nhắc nhớ là dự án “Sơn hậu - Beyond the Mountain” lấy cảm hứng từ vở tuồng cổ nổi tiếng cùng tên, trình diễn lần đầu tại sân chơi khu tập thể B1 Văn Chương (quận Đống Đa, Hà Nội) vào năm 2019 do Hoàng Anh và Hà Nguyên Long thực hiện. Đây là vở diễn tương tác trên không gian thực, kết hợp nghệ thuật truyền thống, âm thanh điện tử và krumping (khiêu vũ đường phố).
“Lên ngàn là một nền tảng văn hóa nghệ thuật và sáng tạo đa ngôn ngữ làm nổi bật những nét đặc sắc về văn hóa địa phương. Đôi khi trong cuộc sống, chúng ta phải sử dụng linh hoạt các ngôn ngữ khác nhau để truyền tải thông tin câu chuyện của mình. Vì thế, cộng đồng của chúng tôi nói bằng các ngôn ngữ: văn hóa, nghệ thuật, âm nhạc, phim ảnh, thể nghiệm, trình diễn… Những câu chuyện có thể nói với nhiều quốc gia, nhiều chủng tộc và với nhiều lứa tuổi khác nhau”, là lời giới thiệu của Hoàng Anh về Lên ngàn.
Trọng tâm trong các dự án đã và đang thực hiện của Lên ngàn là hình thức sáng tạo xuyên ngành, lấy con người làm trung tâm và tôn vinh sự đa dạng. Sau “Sơn hậu”, năm 2020 dự án “Âm - Thanh sắc - Màu” ra đời với sự đồng hành và bảo trợ từ nghệ sĩ graffiti - Cyril Kongo. Dự án tạo nên các tác phẩm và màn trình diễn hòa quyện giữa các chất liệu lấy cảm hứng từ văn học, chèo… với các yếu tố nghệ thuật phương Tây (kèn trumpet, hip hop, jazz), được trình diễn trong không gian graffiti. Phá vỡ những định kiến từ khi xây dựng ý tưởng và biến chúng thành hiện thực là cách các nghệ sĩ thực hiện.
Sáng tạo và chia sẻ
Khi thực hiện vở diễn “Sơn hậu”, Hoàng Anh cho biết điều anh mong muốn nhất là tạo không gian mới cho nghệ thuật truyền thống, để mỗi người xem được là một phần của vở diễn. “Tôi nhận thấy tầm quan trọng của việc phát triển văn hóa bền vững gắn liền với lợi ích cộng đồng. Di sản và văn hóa bản địa sẽ trở thành một khái niệm văn hóa của hiện tại. Nó hoạt động như nền tảng - nơi sự sáng tạo mới kết hợp với các giá trị trong quá khứ, nơi công chúng cũng có thể cùng tạo ra các giá trị mới, chia sẻ và tương tác”, Hoàng Anh bày tỏ. Đó là lý do các dự án của Lên ngàn chia sẻ với công chúng những câu chuyện qua các nền tảng âm nhạc, phim, nhạc thể nghiệm, video art, trình diễn..., hướng đến di sản, nghề thủ công, lối sống và những trải nghiệm độc đáo của những người đang giữ gìn, phát triển chúng.
Trong các dự án đã và đang thực hiện, Hoàng Anh đặc biệt lưu tâm đến người trẻ. Anh nói: “Điều quan trọng nhất là kể câu chuyện cũ theo cách mới. Chỉ cần chúng ta thay đổi phương tiện có thể tạo sức hấp dẫn cho các bạn trẻ với văn hóa truyền thống”. Cách mà Hoàng Anh cùng những cộng sự của mình đã thực hiện là thông qua nghệ thuật đương đại và âm nhạc thể nghiệm để tạo nên những cách tiếp cận giản dị, hấp dẫn, sinh động hơn.
Đối với rất nhiều người trẻ, sáng tạo, thực hành các giá trị văn hóa truyền thống để duy trì hoạt động là bài toán nan giải. Giải bài toán kinh phí, anh phân tích: “Tôi nghĩ rằng trong nhiều cách xây dựng thương hiệu, đồng hành cùng văn hóa để xây dựng, duy trì hình ảnh và định vị thương hiệu đã chứng minh được hiệu quả, không chỉ ở Việt Nam. Hiện nay, công chúng và xã hội ngày càng dành sự chú ý đặc biệt cho các thương hiệu tôn trọng thiên nhiên, môi trường, con người và công bằng xã hội. Việc tài trợ, bảo trợ văn hóa là một cách quảng bá thương hiệu, sản phẩm tinh tế và hữu hiệu. Hình ảnh của thương hiệu tài trợ được đưa vào trái tim của người tiêu dùng một cách tinh tế”.
Nguyễn Quốc Hoàng Anh là giám đốc nghệ thuật, đạo diễn và nhạc sĩ. Hoàng Anh từng theo học chuyên ngành âm nhạc cổ điển tại Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội, truyền thông tại FPT Arena, phim tài liệu tại DocLab… Hiện tại, anh là giám đốc sáng tạo tại Lên ngàn và đạo diễn tại The Fly On Dust Production.
