James Comey thúc đẩy điều tra về cuộc bầu cử 2016 trước khi bị sa thải

Trước cơn bão chỉ trích Tổng thống Trump từ nhiều nghị sĩ Dân chủ và cả một số nghị sĩ Cộng hòa, chính quyền Trump đã cáo buộc Comey có những hành động phạm tội trong công việc và phủ nhận việc sa thải ông liên quan cuộc điều tra nói trên của FBI.

Tổng thống Trump đã gọi những nghị sĩ Dân chủ chỉ trích là đạo đức giả và bảo vệ quyết định ngày 9-5 sa thải Comey khỏi chức vụ có nhiệm kỳ 10 năm đến 2023. Comey đã được Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm vào năm 2013 và Tổng thống Trump tái bổ nhiệm.

CNN công bố thư ngày 10-5 của Comey chia tay với nhân viên, trong đó nói "từ lâu đã tin rằng một Tổng thống có thể sa thải một Giám đốc FBI vì bất cứ lý do gì, hoặc không vì lý do nào cả". Comey cho biết ông sẽ không mất thời gian suy nghĩ về quyết định của Trump hoặc về cách quyết định đó được thực hiện.

Tuy nhiên, các thành viên Dân chủ cáo buộc rằng việc sa thải Comey nhằm cản trở cuộc điều tra của FBI, và họ kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về sự can thiệp của Nga.

Theo Reuters, một nguồn tin Quốc hội cho biết, Comey đã thông báo với các nghị sĩ vài ngày trước khi bị sa thải rằng ông đã yêu cầu Bộ Tư pháp cung cấp thêm các nguồn lực sẵn có, chủ yếu là nhân viên, cho cuộc điều tra về khả năng đội ngũ tranh cử của ông Trump thông đồng với Nga để tác động cuộc bầu cử năm 2016.

Comey đã thông báo với các nghị sĩ về yêu cầu đó sau khi Ủy ban Tình báo Thượng viện, đang tiến hành cuộc điều tra riêng, đã yêu cầu FBI đẩy nhanh cuộc điều tra.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Dianne Feinstein của Ủy ban Tư pháp Thượng viện nói với báo giới rằng bà biết Comey đang tìm thêm nguồn lực cho cuộc điều tra của FBI. Trong một báo cáo hồi tháng 1, các cơ quan tình báo Mỹ nói rằng Nga đã can thiệp nhằm phá cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016, bao gồm đột nhập email của đảng Dân chủ và rò rỉ nhằm hỗ trợ ông Trump.

Giới chức Nga đã bác bỏ mọi sự can thiệp như vậy. Chính quyền Trump cũng bác bỏ mọi cáo buộc về thông đồng với Nga.

Những thành viên Cộng hòa hàng đầu đã tập hợp bảo vệ Tổng thống Trump, nhưng một số người gọi việc sa thải Comey là hành động gây phiền phức. Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện Jason Chaffetz đảng Cộng hòa cho biết trong tuyên bố ngày 10-5 rằng ông đã yêu cầu tổng thanh tra Bộ Tư pháp xem xét lại quyết định của Tổng thống Trump sa thải Comey, người còn hơn 6 năm tại vị trong nhiệm kỳ 10 năm.

Chính phủ cho biết ngày 9-5 rằng việc sa thải Comey bắt nguồn từ việc ông chỉ đạo cuộc điều tra của FBI trong năm bầu cử 2016 về ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Hillary Clinton đã sử dụng một máy chủ email cá nhân trong thời gian bà làm Ngoại trưởng Mỹ.

Các quan chức Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump đã bực tức Comey trong nhiều tháng nhưng một bước ngoặt đến khi Comey từ chối cho các trợ lý hàng đầu của ông Trump xem trước lời khai của mình trong cuộc điều trần trước Thượng viện ngày 3-5 về vụ email của bà Clinton, một hành động mà ông Trump và các trợ lý xem là bất tuân.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Huckabee Sanders cho biết, Tổng thống Trump đã cân nhắc sa thải Comey "kể từ ngày ông được bầu" trong tháng 11 năm ngoái. Bà Sanders đề cập điều bà gọi là "hành động phạm tội của Comey trong việc phá hoại hệ thống lãnh đạo" tại Bộ Tư pháp.

Nhiều thành viên Dân chủ đã chỉ trích Comey trong cuộc điều tra bà Clinton, nhưng họ đặt câu hỏi về thời điểm sa thải Comey vì ông Trump đã có thể hành động ngay sau khi nhậm chức ngày 20-1, và cũng đặt câu hỏi vì ông Trump đã nhiều lần chỉ trích FBI và các cuộc điều tra của Quốc hội về cáo buộc Nga can thiệp cuộc bầu cử.

Trên Twitter, Tổng thống Trump nói Comey đã "đánh mất lòng tin của hầu hết mọi người ở Washington, cả Cộng hòa và Dân chủ", và rằng "các thành viên Dân chủ đã phàn nàn trong nhiều tháng qua về Giám đốc Comey. Nay ông đã bị sa thải thì họ giả như bị làm phật ý. Đạo đức giả!".

Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện, cho biết Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein nên chỉ định một công tố viên đặc biệt điều tra vụ việc. Schumer kêu gọi Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện, tổ chức các phiên họp kín và có thể mật, gồm tất cả thượng nghị sĩ, để các lãnh đạo Bộ Tư pháp, gồm Bộ trưởng Jeff Sessions và Trợ lý Bộ trưởng Rosenstein, điều trần.

"Chúng tôi biết Giám đốc Comey đang dẫn đầu một cuộc điều tra về khả năng đội ngũ tranh cử của ông Trump thông đồng với Nga để tác động cuộc bầu cử năm 2016, một hành vi phạm tội nghiêm trọng. Những cuộc điều tra này có đang đến quá gần tổng thống không?", Schumer đặt câu hỏi.

Trong lúc đó, Thượng nghị sĩ McConnell cáo buộc các thành viên Dân chủ vì "phản ứng về việc sa thải một Giám đốc FBI mà chính họ từng nhiều lần chỉ trích gay gắt" và cho rằng một công tố viên đặc biệt sẽ cản trở các cuộc điều tra hiện nay như đang diễn ra tại Ủy ban Tình báo Thượng viện.

Trả lời phỏng vấn của Fox News, Nghị sĩ Paul Ryan, lãnh đạo Cộng hòa tại Hạ viện, nói rằng việc sa thải Comey "hoàn toàn trong vai trò và thẩm quyền của tổng thống" và rằng một công tố viên đặc biệt là không cần thiết.

Mark Warner, thành viên Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Tình báo Thượng viện, cho biết ông và Chủ tịch Ủy ban, thành viên Cộng hòa Richard Burr đã yêu cầu Comey ra làm chứng trước ủy ban vào ngày 16-5.

Tối 10-5, Ủy ban cho biết đã yêu cầu cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Flynn của Tổng thống Trump giao nộp các tài liệu liên quan cuộc điều tra về sự can thiệp của Nga. Ủy ban cho biết đã yêu cầu các tài liệu này trong một bức thư gửi Flynn lần đầu ngày 28-4.

Flynn buộc phải từ chức hồi tháng 2 vì đã không công bố nội dung các cuộc thảo luận của ông với Đại sứ Nga tại Mỹ Sergei Kislyak và lúc đó đã nói sai với Phó Tổng thống Mike Pence về các cuộc thảo luận này.