Trong số 36 dự án NƠXH còn lại, có 6 dự án đang thi công, 30 dự án hoàn tất thủ tục pháp lý. Từ nay đến năm 2025, TPHCM dự kiến sẽ đầu tư xây dựng hoàn thành đưa vào sử dụng 13 dự án, với quy mô khoảng 12.000 căn NƠXH. Theo Sở Xây dựng, chương trình phát triển NƠXH chậm trễ do việc thu hút nhà đầu tư vào xây dựng các dự án cũng như khai thác 20% quỹ đất dành cho NƠXH tại các dự án nhà ở thương mại gặp nhiều khó khăn.
Câu chuyện các dự án NƠXH triển khai rất ì ạch tại các đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội… được một số chuyên gia bất động sản nhận định là ngay từ đầu, dự án bị xác định sai mục tiêu. Cụ thể, nếu chỉ xác định cho công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất xung quanh thuê hay mua thì rất khó, bởi thu nhập của công nhân còn hạn hẹp nên họ không thuê NƠXH mà chọn thuê ở trọ, một phương án tài chính phù hợp với đồng lương ít ỏi của công nhân.
Thực tế tại TPHCM, nhiều người dân nhập cư và công nhân đủ điều kiện mua NƠXH nhưng lại không đủ khả năng tài chính để trả gốc và lãi hàng tháng, khoảng 7-8 triệu đồng. Do đó, nếu có chính sách NƠXH cho thuê trong tầm giá 4-5 triệu đồng/tháng sẽ “dễ chịu” hơn với người lao động có thu nhập thấp. Trong bối cảnh hiện nay, NƠXH cho thuê là đúng nhưng không đủ, không nên bó hẹp người thụ hưởng chính sách nhân văn này.
Theo đó, Nhà nước nên có chương trình NƠXH cho thuê và NƠXH để bán, nhưng phải có quy hoạch rõ ràng. Để sở hữu một căn hộ, dù trả góp với lãi suất ưu đãi, cũng vẫn là gánh nặng tài chính, vượt quá khả năng chi trả của nhiều người thu nhập thấp. Do đó, mô hình NƠXH cho thuê sẽ đáp ứng mục tiêu lâu dài của các đô thị đông đúc, có nhiều khu công nghiệp, đảm bảo tính ưu việt của chính sách, tăng hiệu quả sử dụng đất. Trong cơ cấu 1 triệu căn hộ được Chính phủ xác định là mục tiêu của giai đoạn 2021-2030, cơ quan chức năng cần xác định tỷ lệ quỹ nhà để cho thuê và nhà để bán. Tỷ lệ này được tính toán trên cơ sở quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phương, trong đó có những điều tra, khảo sát về nhu cầu, thu nhập, khả năng chi trả thực tế của đối tượng mua - thuê NƠXH.
