Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật HTX (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị chưa luật hóa các nội dung về liên đoàn HTX tại dự thảo luật theo đúng chủ trương tại Nghị quyết số 20-NQ/TW về việc “nghiên cứu, xây dựng thí điểm một số liên đoàn hợp tác xã hoạt động chuyên môn hóa cao trong một số ngành, lĩnh vực”. Đồng thời, đề nghị Chính phủ khẩn trương xây dựng và hoàn thiện hồ sơ, trình Quốc hội xem xét, thông qua nghị quyết về thí điểm một số liên đoàn HTX.
Dự thảo đã tiếp thu, chỉnh lý quy định về tài sản góp vốn, tương tự như quy định về tài sản góp vốn tại Luật Doanh nghiệp năm 2020; khuyến khích thực hiện kiểm toán nội bộ tại HTX, liên hiệp HTX; đồng thời đề nghị chỉ bắt buộc phải kiểm toán độc lập đối với một số HTX, liên hiệp HTX mà trong hoạt động tài chính tiềm ẩn rủi ro như HTX quy mô lớn, liên hiệp HTX có từ 10 thành viên trở lên…
 |
| Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị tạo điều kiện cho HTX vay vốn và tập trung đất đai sản xuất. Ảnh: QUANG PHÚC |
Thảo luận về nội dung này, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, cần quy định rõ ràng, rành mạch, ngoài có chế độ, chính sách ưu tiên cho HTX vừa và nhỏ, cần có những ưu tiên, ưu đãi đặc biệt cho các HTX nông nghiệp, do loại hình này khó tiếp cận được nguồn lực về vốn, về đất đai. Hiện nay, chỉ khoảng 10% số HTX được vay vốn của quỹ trung ương, địa phương, 0,5% số HTX tiếp cận vốn của các tổ chức tín dụng. Do đó, dự luật cần phải có quy định rõ ràng về điều kiện thụ hưởng chính sách như thủ tục và điều kiện vay tạo hành lang pháp lý hỗ trợ HTX tiếp cận nguồn vốn nhanh nhất có thể.
Cùng mối quan tâm, ĐB Nguyễn Văn Thi (Bắc Giang) đề nghị nghiên cứu thêm một số chính sách đất đai cho HTX, bởi đây là một trong những điểm khó khăn của các HTX hiện nay. Dự thảo cần bổ sung quy định về tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX trong lĩnh vực nông nghiệp được ưu tiên hỗ trợ chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất xây dựng trụ sở làm việc và hạ tầng, đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh, như xây dựng nhà kho, nhà xưởng, cơ sở sản xuất…
ĐB Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng cho rằng nên quy định thêm cơ chế để giúp HTX nông nghiệp tích tụ, tập trung đất đai sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, hình thành chuỗi chế biến, phân phối sản phẩm nông nghiệp…
 |
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng giải trình. Ảnh: VIẾT CHUNG |
Bên cạnh đó, cần có chế độ ưu tiên hỗ trợ hoặc cơ chế khuyến khích để thành viên HTX tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Đây vừa là chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước, vừa tạo động lực khuyến khích người dân tham gia các tổ chức kinh tế tập thể, góp phần xây dựng xã hội phát triển bền vững.
Giải trình các ý kiến của ĐB, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, về vốn góp của các thành viên HTX, Chính phủ trình Quốc hội theo phương án 1 để bảo đảm quyền tự do, lợi ích chính đáng, hợp pháp của người dân, bảo đảm nguyên tắc mở trong tham gia, rút khỏi HTX như thông lệ quốc tế, tránh tình trạng thành viên góp bằng đất đai, nhà xưởng khi rút ra thì ảnh hưởng đến hoạt động và sự tồn tại của cả HTX.
 |
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng trao đổi với các đại biểu. Ảnh: QUANG PHÚC |
Theo đó, để tránh làm sai lệch bản chất mô hình HTX, dự thảo đã quy định về tỷ lệ vốn góp tối đa của các thành viên, các thành viên cũng phải tôn trọng các nguyên tắc, chấp hành những tôn chỉ của HTX. Đối với trường hợp có thể dẫn đến chi phối, thâu tóm HTX, Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát để thiết kế thêm điều khoản ngăn chặn trường hợp này. Chính phủ kiến nghị các đại biểu Quốc hội đồng thuận theo phương án 1.
Đối với việc tham gia HTX của người nước ngoài, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo luật đã có quy định chặt chẽ để thu hút được sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài, tranh thủ nguồn lực nhưng vẫn ngăn chặn hiệu quả việc chi phối, thâu tóm. Đây là cơ chế mở, cần đảm bảo thông thoáng, thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài trong vấn đề phát triển kinh tế hợp tác.
