Nguy cơ theo chu kỳ
Phó Tổng Thư ký Liên hiệp quốc kiêm Thư ký điều hành UNESCAP, bà Armida Salsiah Alisjahbana và Tổng Thư ký ASEAN, ông Dato Lim Jock Hoi, cùng cho biết Đông Nam Á từ lâu đã hứng chịu những đợt hạn hán nghiêm trọng xảy ra trung bình 5 năm/lần. Các nguyên nhân gây ra nguy cơ hạn hán ở Đông Nam Á rất phức tạp, dẫn đến sự khác biệt đáng kể giữa các năm.
Các xu hướng cho thấy nguy cơ hạn hán đang gia tăng trên toàn khu vực. Theo báo cáo chung ESCAP-ASEAN, những phân tích mới về dữ liệu quan sát được và dự báo khí hậu cho thấy sự gia tăng nhiệt độ lớn được ghi nhận trong giai đoạn 1981-2020 dự kiến sẽ tiếp tục. Điều đó có nghĩa mức độ nghiêm trọng của hạn hán sẽ tăng lên khi khí hậu ấm lên.
Cuộc khủng hoảng khí hậu này càng trở nên cấp bách hơn cùng với đại dịch Covid-19. Cả hai thảm họa cùng lúc làm gián đoạn sức khỏe, sinh kế và chuỗi cung ứng của người dân trong toàn khu vực. Các tác động kép này đã dẫn đến căng thẳng kinh tế nghiêm trọng và làm suy yếu khả năng của khu vực trong việc đối phó với các rủi ro thiên tai hiện tại và tương lai. Bằng chứng mới nhất cho thấy, 15%-25% dân số trong khu vực sống ở các điểm nóng về hạn hán.
Điều quan trọng là cần nắm rõ các đợt hạn hán tái diễn và đại dịch hiện nay đang tương tác như thế nào với nhau, từ đó xác định các chính sách phù hợp để có thể giải quyết đồng thời các cuộc khủng hoảng này.
Tăng hợp tác đa phương
ASEAN và UNESCAP đang hợp tác nhằm ngăn chặn các tác động tàn phá của hạn hán bằng cách thúc đẩy thay đổi mô hình theo hướng quản lý và điều hành rủi ro hạn hán thích ứng hơn. Sự hợp tác này được duy trì theo phương pháp tiếp cận khoa học và hướng tới tương lai đối với các nguy cơ hạn hán. Các can thiệp chính sách thích ứng phải hỗ trợ những người dễ bị tổn thương nhất và những người bị tụt hậu xa nhất trong khu vực.
Những can thiệp chính sách có mục tiêu trong các lĩnh vực này là điều cần thiết nhằm ngăn chặn tác động tích lũy của các đợt hạn hán tái diễn, đe dọa nghiêm trọng đến thành tựu phát triển, đặc biệt là các mục tiêu phát triển bền vững.
Các biện pháp can thiệp này phải tuân theo 3 đường lối chính sách rõ ràng nhằm giảm thiểu và ngăn chặn hạn hán; chuẩn bị và ứng phó với hạn hán; khôi phục và phục hồi sau hạn hán, bao gồm một loạt các lĩnh vực chính sách, từ quản lý hệ thống lương thực, nước và năng lượng đến việc thiết lập các hệ thống cảnh báo sớm và tài trợ cho rủi ro hạn hán.
Các nước thành viên ASEAN cần thực hiện các bước đi cụ thể ngay từ bây giờ nhằm tăng cường giám sát hạn hán quốc gia và khu vực cũng như nâng cao hiểu biết về nguyên nhân của hạn hán. Điều quan trọng hơn bao giờ hết là xây dựng khả năng chống chịu với hạn hán. Thông qua hợp tác, ASEAN có thể giảm thiểu tác động của hạn hán trong tương lai và đảm bảo toàn bộ Cộng đồng ASEAN sẽ sẵn sàng cho những năm khô hạn sắp tới.
Ngoài ra, quan hệ đối tác bền chặt giữa Liên hiệp quốc, ASEAN và các chính phủ cũng như các bên liên quan khác là điều cần thiết để đối phó với những tình huống thời tiết và khí hậu khắc nghiệt ngày càng phức tạp và không chắc chắn cũng như tác động của các rủi ro thiên tai xuyên quốc gia.
