Hơn 600 đại biểu tham gia đóng góp quyết sách phát triển kinh tế Việt Nam

Giảm phụ thuộc nguồn nguyên liệu nhập khẩu, tạo đà bật cho kinh tế Việt Nam

Ông Ngô Khải Hoàn, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công thương cho biết, trong cơ cấu nhập khẩu của Việt Nam hiện nay, các mặt hàng nguyên liệu và các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ chiếm tỷ trọng cao và ít thay đổi trong suốt giai đoạn vừa qua. Việc phụ thuộc lớn vào linh kiện và phụ tùng nhập khẩu đã làm cho giá trị gia tăng tạo ra trong nước của ngành công nghiệp chế biến chế tạo thấp hơn so với các quốc gia trong khu vực. Công nghiệp chế biến chế tạo chỉ đóng góp khoảng 16% GDP so với mức 26% của Thái Lan, 36% của Trung Quốc. Vì vậy, phát triển công nghiệp hỗ trợ có ý nghĩa quan trọng trong quá trình tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, chuyển dịch cơ cấu, tăng tỷ trọng đóng góp của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP, nâng cao giá trị gia tăng trong nước và sức cạnh tranh của ngành công nghiệp. 

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp nhấn mạnh thêm, công nghiệp hỗ trợ chính là một phần quan trọng trong chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị. Nước nào có công nghiệp hỗ trợ trong nước phát triển mới có thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và chuyển dịch nền kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, gia tăng tỷ trọng đóng góp của công nghiệp chế biến chế tạo trong GDP. 

Tầm quan trọng của việc phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nỗ lực tăng cường khả năng thích ứng của chuỗi cung ứng Việt Nam, cũng như tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu và thúc đẩy quá trình cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đồng thời cũng gợi ý một số giải pháp cần được thực hiện để giải quyết một số bất cập hiện nay, gồm có: 

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống pháp lý, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật tạo động lực cho phát triển công nghiệp bền vững, giải quyết những điểm nghẽn, khơi thông các nguồn lực cho phát triển công nghiệp.

Thứ hai, sử dụng hợp lý nguồn lực để phát triển công nghiệp bền vững, hiệu quả, gắn với bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh, trên nguyên tắc dựa trên lợi thế của đất nước, hình thành chuỗi cung ứng trong nước; nâng cao năng lực và tính chủ động của các địa phương, tăng cường liên kết giữa các địa phương, các vùng; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu nội ngành công nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và mức độ thông minh. 

Thứ ba, hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp công nghiệp, chú trọng phát triển nguồn nhân lực công nghiệp và khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với thực tiễn, với nhu cầu doanh nghiệp công nghiệp trong nước, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong doanh nghiệp công nghiệp hướng đến mô hình nhà máy thông minh, phát triển doanh nghiệp công nghiệp tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng cho phát triển đất nước. 

Thứ tư, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp trong nước với khu vực FDI và thị trường toàn cầu nhằm tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định tự do thương mại, từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư nhằm đưa doanh nghiệp công nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. 

Thứ năm, xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá việc thực hiện các mục tiêu đã đặt ra, có cơ quan theo dõi, giám sát, với các tiêu chí đánh giá và chỉ tiêu cụ thể. Những giải pháp này cần được triển khai đồng bộ với công tác truyền thông, thay đổi và nâng cao nhận thức của các bên liên quan và cộng đồng doanh nghiệp công nghiệp nhằm hướng đến các mục tiêu phát triển dài hạn và bền vững, qua đó, giúp doanh nghiệp Việt Nam thực sự chuyển mình, nâng cao năng lực cạnh tranh để có thể phát triển, vươn ra thế giới, cũng như hình thành chuỗi cung ứng bền vững trong nước.

* Ông Nguyễn Đăng Hải, Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ, Bộ KH-CN cho biết, tỷ lệ đầu tư cho khoa học và công nghệ trên GDP còn thấp so với nhiều quốc gia. Năng lực nghiên cứu ứng dụng của các viện nghiên cứu, trường đại học còn khiêm tốn, thiếu gắn kết với doanh nghiệp. Năng lực hấp thụ công nghệ, đổi mới công nghệ, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp trong nước còn hạn chế. Cơ chế, chính sách, hệ thống các tổ chức trung gian chưa tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm khoa học và công nghệ được trao đổi, mua bán trên thị trường...


Thời gian tới, cần thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng thành tựu của CMCN 4.0 đặc biệt là chuyển đổi số vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; rà soát, sắp xếp lại hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ; có cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài;...

* Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Duy Thuận, Tổng Giám đốc Tập đoàn Lộc Trời cho biết, hiện trong lĩnh vực nông nghiệp, chỉ có khoảng 10% nông dân tiếp cận công nghệ số và sử dụng điện thoại thông minh. Để có thể chuyển đổi công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, cần thiết phải áp dụng hiệu quả “Văn phòng không giấy - đồng ruộng không dấu chân - sản xuất không tiền mặt”. 

Cùng chia sẻ những vấn đề trên, ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ, Bộ KH-CN chia sẻ, Việt Nam đang tụt 2 bậc và đứng 43 trên thế giới về đổi mới sáng tạo tốt. Tuy nhiên, Việt Nam đang là điểm đến hàng đầu đổi mới sáng tạo tại khu vực Đông Nam Á. Trong năm 2021, cả nước đã thu hút 1,5 tỷ USD cho hoạt động đổi mới sáng tạo.

Để bắt kịp, đi cùng và vượt lên trong đổi mới sáng tạo, cần xây dựng nhiều thể chế chính sách phù hợp, tạo điều kiện cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Có thể triển khai đổi mới sáng tạo từng phần cho 800.000 doanh nghiệp thay vì đổi mới hoàn toàn. Cùng với đó, có chính sách chuyển dịch cơ cấu công nghệ từ các nước phát triển sang sản xuất tại Việt Nam, từng bước kéo giảm tỷ lệ nhập khẩu công nghệ vốn đang chiếm 75% như hiện nay. Bên cạnh đó, cần thiết nâng cao năng lực tổ chức trung gian. Về phía doanh nghiệp, Chính phủ cần giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn vốn giá rẻ, năng lực nguồn nhân lực.