Phát biểu khai mạc hội thảo và gợi ý thảo luận, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng ghi nhận, đồ án quy hoạch được chuẩn bị công phu, khoa học, cơ bản có những cơ sở pháp lý làm nền tảng.
Nêu rõ những đặc thù của TPHCM, một đô thị hết sức đặc biệt, tuy chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, nhưng đóng góp gần 20% GDP, 25% thu ngân sách… Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, TPHCM đang phải đối diện nhiều khó khăn: tiềm năng thế mạnh chưa được khai thác hiệu quả; tính vượt trội, dẫn dắt có chiều hướng suy giảm; tỷ lệ đóng góp GDP năm 2023 chỉ còn 16,5%.
“Các tỉnh, thành khác vượt lên, TPHCM chậm lại. Sắp tới, lợi thế cửa ngõ quốc tế chắc chắn sẽ suy giảm”, người đứng đầu Bộ KH-ĐT khái quát. Ông đề nghị các đại biểu dự hội thảo đóng góp ý kiến để lựa chọn hướng đi phù hợp cho TPHCM.
Nhất trí ý kiến của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi nói thêm: “Quy hoạch TPHCM không chỉ vì sự phát triển của thành phố và cũng không tự làm một mình được”.
Đồng chí Phan Văn Mãi bày tỏ mong muốn hội thảo giúp nhận diện rõ hơn những hạn chế, khai mở hết tiềm năng để TPHCM làm tròn vai trò đã nhận lãnh là một trung tâm phát triển, không chỉ của vùng Đông Nam bộ, mà của cả nước và xa hơn, là của khu vực.
Khái quát về định hướng xây dựng quy hoạch, GS-TS, KTS Trần Trọng Hanh, Chủ nhiệm Đồ án quy hoạch TPHCM nói, với quy mô dân số gần 10 triệu dân, TPHCM sẽ là 1 trong 20 siêu thành phố trên thế giới; trong khi quỹ đất thuận lợi để khai thác còn lại rất ít.
“Kiểu phát triển “vết dầu loang” (đô thị đơn cực) lâu nay không thích hợp nữa, thay vào đó, thành phố phải phát triển đa cực, xanh, thông minh, đảm bảo môi trường bền vững. Mô hình phát triển mới cũng sẽ ngăn chặn được tình trạng di dân ồ ạt, nâng cao chất lượng sống cho người dân”, GS-TS, KTS Trần Trọng Hanh nhấn mạnh.
Góp ý về dự thảo đồ án quy hoạch, TS Cao Viết Sinh, nguyên Thứ trưởng Bộ KH-ĐT đề nghị làm rõ hơn vai trò của TPHCM trong vùng khu vực. Ông cũng cho rằng, TPHCM từng là ví dụ tiêu biểu của đổi mới sáng tạo, nhưng bây giờ dường như “dè dặt hơn nhiều”.
Về kịch bản tăng trưởng, TS Cao Viết Sinh cho rằng, các kịch bản nêu trong quy hoạch có phần chưa hợp lý: “Nếu thành phố chỉ chọn tăng trưởng 8,3% (kịch bản trung bình - PV) thì vùng không thể đạt 9% như quy hoạch vùng đã xác định”. Theo ông, mức hợp lý phải là 9%.
Cũng quan tâm đến tăng trưởng kinh tế - xã hội, ông Chris Malone, Giám đốc Dalberg, Giám đốc phụ trách khu vực Đông Nam Á cho rằng, đồ án quy hoạch khá tập trung vào phát triển không gian, cần chú trọng hơn về phát triển kinh tế - xã hội.
“Tôi thấy có 39 bản đồ được tích hợp công phu trong đồ án, nhưng từ khóa AI (trí tuệ nhân tạo) chỉ xuất hiện 1 lần. Cần tập trung hơn vào động lực phát triển kinh tế của TPHCM và đánh giá tác động của sự phát triển đó đến GDP như thế nào”, chuyên gia này phát biểu.
Ví von TPHCM như một chiếc xe hơi, muốn chạy được với tốc độ cao thì trước hết phải đánh giá rất cụ thể động cơ của chiếc xe đó cũng như chế độ vận hành, ông Chris Malone cho rằng, TPHCM có thể và cần phát huy thế mạnh của mình về đội ngũ nhân lực trẻ, thông minh, năng động với trình độ công nghệ cao để phát triển mạnh mẽ các ngành dịch vụ nói chung và dịch vụ phục vụ sản xuất nói riêng.
“Trong 20 năm qua, Việt Nam đã rất thành công trong khai thác dòng dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc về Việt Nam, rõ nhất là sản xuất điện thoại thông minh. Nhưng còn thiết kế thì sao? Vẫn ở Trung Quốc”, ông Chris Malone lưu ý.
