Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa có báo cáo về kết quả Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.
Chỉ có 5 tỉnh thành dự kiến số lượng những người tự ứng cử ĐBQH khoá XV
Thực hiện Luật Bầu cử ĐBQH, các văn bản hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ở Trung ương, từ ngày 3-2 đến ngày 17-2 , Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã tiến hành tổ chức hội nghị hiệp thương lần thứ nhất giới thiệu người ứng cử ĐBQH khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026.
Về bầu cử ĐBQH, ở Trung ương, ngày 4-2, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã tổ chức hội nghị hiệp thương lần thứ nhất để thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được giới thiệu ứng cử ĐBQH khóa XV.
Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã kiến nghị Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội một số vấn đề như giữ nguyên số lượng đại biểu khối MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên như số lượng đại biểu của khóa XIV nhằm bảo đảm và phát huy vai trò đại diện của nhân dân trong Quốc hội, phù hợp với xu hướng ngày càng mở rộng về tổ chức thành viên của MTTQ Việt Nam, đồng thời cũng phù hợp với tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về phát huy vai trò và quyền làm chủ của nhân dân; đề nghị tăng thêm tỷ lệ đại biểu là người ngoài Đảng so với dự kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo đảm sự phù hợp giữa số lượng đảng viên và người ngoài Đảng; đề nghị quan tâm lãnh đạo để bảo đảm số lượng phụ nữ được giới thiệu ứng cử ĐBQH khóa XV có ít nhất 35% trên tổng số người ứng cử ĐBQH; đề nghị quan tâm đến cơ cấu ĐBQH đại diện cho khối doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học, đây là những lĩnh vực quan trọng trong thời kỳ hội nhập và phát triển; đề nghị tăng số lượng đại biểu dân tộc thiểu số có người được ứng cử ĐBQH so với dự kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Ở địa phương, đến hết ngày 17-2, tất cả 63 tỉnh, thành phố trong cả nước đã tổ chức xong hội nghị hiệp thương lần thứ nhất bầu cử ĐBQH khoá XV. Nhìn chung, việc tổ chức các hội nghị hiệp thương diễn ra dân chủ, đúng luật. Đa số các địa phương (48 tỉnh, thành phố) nhất trí với dự kiến phân bổ của Ủy ban thường vụ Quốc hội về cơ cấu, thành phần, số lượng người của địa phương mình được giới thiệu ứng cử ĐBQH khoá XV. 15 tỉnh, thành phố có đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh cơ cấu, thành phần.
Theo kết quả hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, tổng số người được Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất phân bổ giới thiệu ứng cử ĐBQH ở 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (cả trung ương và địa phương) là 1.076 người; đạt tỷ lệ bình quân là 2,15 lần so với tổng số đại biểu dự kiến được bầu (tỷ lệ này của kỳ bầu cử Quốc hội khóa XIV là 2,04 lần; Quốc hội khóa XIII là 2,20 lần; Quốc hội khóa XII là 2,23 lần). Một số nơi có tỷ lệ cao nhưng một số nơi tỷ lệ khá thấp.
Về số lượng người được giới thiệu ứng cử ĐBQH thuộc khối MTTQ và các tổ chức thành viên của Mặt trận, ở Trung ương có 29 người trong đó có 2 người thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, 2 người là cá nhân tiêu biểu (trong đó 1 đại biểu là trí thức, 1 đại biểu là người dân tộc thiểu số) và 25 người thuộc các tổ chức thành viên của Mặt trận ở Trung ương. Ở địa phương là 41 người (trong đó đại biểu của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp huyện là 9 người và của các tổ chức thành viên là 32 người).
Như vậy, kết thúc hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, khối Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên (gồm cả Trung ương và địa phương) có 70 người được giới thiệu ứng cử ĐBQH khóa XV (trong đó có 11 người thuộc Ủy ban MTTQ Việt Nam, 2 người là cá nhân tiêu biểu và 57 người thuộc các tổ chức thành viên của Mặt trận).
Về dự kiến số lượng người tự ứng cử, chỉ có 5 tỉnh, thành phố đã dự kiến số lượng cụ thể những người tự ứng cử ĐBQH khoá XV (Bắc Giang, Thái Bình, Hà Nam, Yên Bái, Tuyên Quang). Còn 58 tỉnh, thành phố còn lại không dự kiến số lượng người tự ứng cử.
58 địa phương không dự kiến hoặc không thể hiện rõ số lượng người tự ứng cử HĐND
Về bầu cử đại biểu HĐND, từ ngày 3-2 đến ngày 17-2, Ủy ban MTTQ các cấp ở địa phương đã tiến hành Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất để thoả thuận về cơ cấu, thành phần và số lượng người ứng cử đại biểu HĐND.
Kết quả, tổng số người được Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất phân bổ giới thiệu ứng cử HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là 7.656 người/trên tổng số đại biểu được bầu theo luật định là 3.715 đại biểu; đạt tỷ lệ bình quân là 2,06 lần trên số đại biểu được bầu (cuộc bầu cử năm 2016 là 1,66 lần; năm 2011 là 2,02 lần). Nhiều nơi có tỷ lệ cao, tuy nhiên một số nơi tỷ lệ này còn thấp.
Cơ cấu kết hợp trong số 7.656 người được phân bổ giới thiệu ứng cử: Người ứng cử là phụ nữ: có 1.690 người, chiếm tỷ lệ 22,1 %; Người ứng cử là người dân tộc thiểu số: có 748 người, chiếm tỷ lệ 9,8%; Người ứng cử là người trẻ tuổi: Có 814 người, chiếm tỷ lệ 10,6%; Người ứng cử là người ngoài Đảng: có 555 người, chiếm tỷ lệ 7,2 %; dự kiến người tự ứng cử 20 người.
Theo báo cáo của 63 tỉnh, thành phố trong cả nước, kết thúc hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, có 5 địa phương đã dự kiến số lượng người tự ứng cử. Một số nơi dự kiến số lượng người tự ứng cử cao, tuy nhiên có 58 địa phương không dự kiến hoặc không thể hiện rõ số lượng người tự ứng cử.
Từ thực tế triển khai, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tiếp tục điều chỉnh tăng thêm số lượng đại biểu khối MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên ở Trung ương là 30 đại biểu hoặc như khóa XIV là 31 đại biểu; đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét điều chỉnh cơ cấu kết hợp do địa phương giới thiệu như phụ nữ, dân tộc thiểu số, ngoài Đảng, trẻ tuổi... để phù hợp với đặc điểm, tình hình của một số địa phương; đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích hoặc điều chỉnh cơ cấu kết hợp là đại biểu tái cử bởi nhiều địa phương kiến nghị số lượng đại biểu tái cử phân bổ xuống địa phương nhiều khiến địa phương khó bố trí, sắp xếp người giới thiệu ứng cử (cần phân bổ cơ cấu phù hợp với nguồn nhân lực hiện có và gắn với công tác cán bộ của các địa phương).
