Ở trọ học chữ
Xung quanh Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Mường Hoong (xã Mường Hoong, huyện Đắk Glei, tỉnh Kon Tum) là những căn nhà gỗ lụp xụp, mái lợp tôn. Đây chính là chỗ ở mà nhiều học sinh đồng bào Xê Đăng thuê hoặc mượn để trọ học.
Căn nhà dựng bằng ván bìa, nền đất, mái tôn tạm bợ, rộng không quá 10m², chỉ đủ kê chiếc giường và tủ nhỏ, là chỗ 2 em Y Hàng và Y Điệu (học sinh lớp 8, cùng trú tại làng Đắk Bối, xã Mường Hoong) trọ học từ đầu năm học đến nay. Y Hàng cho biết, nhà em cách trường khoảng 7km, bởi đường đi qua những quả đồi dốc cao, đi bộ phải mất gần 2 tiếng nên em không thể về trong ngày mà ở lại cuối tuần mới về.
“Bản thân em cũng thích học chữ và xác định chỉ có học mới giúp mở mang tri thức và thoát nghèo. Ngặt nỗi nhà nghèo, trọ học thì vất vả cho em và tốn kém cho bố mẹ. Tuy nhiên, bố mẹ em cũng động viên, bảo phải học đến cùng để kiếm cái chữ cho khỏi thua thiên hạ”, Y Hàng nói.
Thầy Trần Nhật Lam, Hiệu trưởng Trường Mường Hoong cho biết, trường có 135 em được hưởng chế độ bán trú, nhưng do không đủ phòng nên có 44 em phải đi trọ ngoài.
Tương tự, tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Đắk Long (xã Đắk Long, huyện Đắk Glei) cũng có 68/232 em học sinh thuộc diện bán trú nhưng phải trọ học xung quanh trường vì lý do trường không đủ cơ sở vật chất. Còn tại huyện Tu Mơ Rông, số lượng học sinh phải ở nhờ nhà người quen, hoặc trường mượn nhà dân cho học sinh ở ké là khoảng 180 em.
Trong khi đó, huyện Krông Bông (tỉnh Đắk Lắk) có hàng trăm em phải dựng lều trọ học. Chỉ tính riêng tại Trường THCS Cư Pui (xã Cư Pui, huyện Krông Bông), trong số hơn 500 học sinh, nhà trường chỉ đáp ứng được chỗ ở cho 14 em, số còn lại phải đi thuê trọ, ở nhờ nhà của người dân, hoặc bố mẹ các em góp tiền, gỗ, tôn rồi thuê đất dựng lán để con trọ học. Lán rộng chừng 70m² nằm cách Trường THCS Cư Pui khoảng 1km, là chỗ ăn, ở sinh hoạt của 25 em học sinh, được phụ huynh góp vật dụng xây dựng từ nhiều năm nay.
Có mặt tại đây lúc trời đang mưa, do mái tôn bị thủng nên nước mưa chảy vào làm nền đất nhầy nhụa. Cạnh một góc, em Giàng Seo Tuân (học sinh lớp 7, xã Ea Rớt, huyện Krông Bông) loay hoay nhóm lửa nấu nước, các em khác thì nhặt rau. “Nhà em cách trường hơn 10km nên phải ở trọ”, Tuân nói.
Khó quản lý
Theo thầy Trần Ngọc Mạnh, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Đắk Long (xã Đắk Long, huyện Đắk Glei, tỉnh Kon Tum), nhu cầu các em ở trong khu bán trú của trường khá lớn nhưng do không đủ phòng nên các em phải ở ngoài. Việc các em trọ học gây khó khăn trong việc quản lý ngoài giờ, như việc các em đi đâu, làm gì cũng khó biết. Ngoài ra, việc chăm sóc dinh dưỡng cho các em cũng không kiểm soát được. Các em cũng thiếu sân chơi, chỗ đọc sách.
“Chúng tôi mong muốn có thêm phòng nội trú để các em ở, như thế các em sẽ thuận lợi hơn trong việc vui chơi, làm quen, tiếp cận bạn bè và nhà trường cũng dễ quản lý hơn. Riêng việc quản lý học sinh ở trọ, vào đầu năm học, phụ huynh ký cam kết với chủ nhà trọ về trách nhiệm quản lý các em ngoài giờ học. Ngoài ra, trường cũng thường xuyên xuống dãy trọ để thăm hỏi, nắm bắt tình hình của học sinh. Hàng tháng, trường và chủ trọ họp để nắm tình hình”, thầy Mạnh nói.
Ông Lê Văn Hoàn, Trưởng phòng GD-ĐT huyện Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum) cho biết: “Đối với các em ở trọ, công tác quản lý, hướng dẫn học thêm rất khó khăn vì không tập trung được. Chúng tôi mong muốn có thêm nhà bán trú cho học sinh ở. Để giải quyết khó khăn trước mắt, phòng đã làm việc với xã để vận động phụ huynh làm nhà tạm cho học sinh ở ổn định”.
Còn theo ông Trương Thức, Chánh Văn phòng Sở GD-ĐT tỉnh Đắk Lắk, sở thường xuyên nhắc nhở các đơn vị, trường học quan tâm, chia sẻ, tạo điều kiện tốt nhất cho các em ăn, ở, sinh hoạt. Sở còn phối hợp với công an, tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp thanh niên tỉnh Đắk Lắk triển khai các kế hoạch, như mở các lớp bồi dưỡng chống xâm hại tình dục cho trẻ em trong trường học, lớp an toàn giao thông, lớp dạy bơi…; cung cấp gạo cho học sinh ở các cấp có hoàn cảnh khó khăn.
