Ngày 14-10-2004, Hội đồng Tôn vương Campuchia do quyền Quốc trưởng kiêm Chủ tịch Thượng viện Chea Sim chủ tọa đã chính thức bầu chọn Hoàng tử Norodom Sihamoni làm Quốc vương kế vị Quốc vương Norodom Sihanouk. Buổi lễ nhậm chức của tân Quốc vương Sihamoni dự kiến diễn ra ngày 29-10-2004. Đây được xem là sự kiện trọng đại của đất nước Chùa Tháp.
- Vai trò Quốc vương Shihanouk đối với Cam Pu Chia
Quốc vương Sihanouk sinh ngày 31-10-1922 tại Phnôm Pênh, là con trai của Hoàng thân Norodom Suramarit và công chúa Kossamak Nearirath, con gái vua Sisowath của Campuchia (trị vì: 1904-1927). Norodom và Sisowath là hai dòng Hoàng tộc trị vì Campuchia. Quốc vương Shihanouk thông thạo tiếng Anh và tiếng Pháp, từng tham gia làm phim, làm trưởng nhóm nhạc jazz và biên tập viên cho nhiều tạp chí.
Ông Sihanouk học tiểu học tại trường Ecole Francais Baudoin ở Phnôm Pênh sau đó học trung học tại trường Chasseloup-Laubat, Sài Gòn (thành phố Hồ Chí Minh hiện nay), rồi học trường quân sự ở Saumur, Pháp. Khi bác của ông, vua Sisowath Monivong băng hà ngày 23-4-1941, Hội đồng ngai vàng dưới sự cố vấn của Pháp đã chọn Hoàng tử Sihanouk, 19 tuổi, lên làm vua.
Pháp chọn ông Sihanouk với 2 lý do, thứ nhất ông là con cháu của 2 dòng Hoàng tộc Campuchia vốn hay tranh giành ngai vàng, thứ hai, Pháp muốn dùng một người trẻ tuổi để dễ “uốn nắn”.
Thế nhưng, Quốc vương Sihanouk đã chứng tỏ lòng yêu nước của ông khi lãnh đạo nhân dân Campuchia giành độc lập khỏi sự cai trị của thực dân Pháp vào ngày 9-11-1953. Năm 1955, Quốc vương Sihanouk thoái vị, nhường ngôi cho cha là Norodom Suramarit, còn ông trở thành thủ tướng chính phủ.
Năm 1960, phụ vương của ông băng hà và ông được bầu làm Quốc trưởng. Năm 1965 ông Shihanouk cắt đứt quan hệ với Mỹ khi Mỹ xâm lược Campuchia. Tháng 3-1970, trong lúc ông Sihanouk đang ở nước ngoài, Mỹ đã làm cuộc đảo chính đưa tướng Lon Nol lên làm thủ tướng, vì vậy ông Shihanouk buộc phải sống lưu vong ở Trung Quốc. Tại đây, ông thành lập phong trào du kích chống Mỹ.
Năm 1975, Khmer đỏ lật đổ Lon Nol, kiểm soát Campuchia với chế độ diệt chủng. Ông Shihanouk từ Trung Quốc trở về mặc dù trên danh nghĩa vẫn là Quốc trưởng nhưng suốt 4 năm cầm quyền của Khmer đỏ, Pol Pot nắm mọi quyền hành. Ông và gia đình bị quản thúc tại gia trong một dinh thự Hoàng gia ở Phnôm Pênh. Năm trong tổng số 14 con của Quốc vương bị chế độ Khmer đỏ giết. Theo tác giả Julio Jeldres trong cuốn sách có tựa đề “The Royal House of Cambodia” (tạm dịch “Gia đình Hoàng gia Campuchia”), trong suốt thời kỳ bị quản thúc, cả gia đình Hoàng gia phải trồng rau và trồng trái cây để mưu sinh. Khmer đỏ chỉ cấp gạo và cá 2 tuần một lần.
Vào năm 1979, Quốc vương một lần nữa sống lưu vong ở Trung Quốc và CHDCND Triều Tiên. Năm 1991, khi Campuchia đạt được hiệp định hòa bình do LHQ bảo trợ, ông trở về nước sau 12 năm lưu vong ở nước ngoài và được phong vương trở lại.
Tuy nhiên, do tuổi cao sức yếu và bị bệnh nên Quốc vương Sihanouk thường xuyên phải sang Trung Quốc để chữa bệnh. Quốc vương Sihanouk muốn chọn người kế vị đúng như mong muốn của mình trước khi ông băng hà.
- Chọn người kế vị
Hoàng tử Sihamoni.
Ngay khi nhận được tin thoái vị của Quốc vương Shihanouk, người dân Campuchia gần như bị sốc, người ta lo ngại về tình hình chính trị ở Cam Pu Chia.
Theo Hiến pháp năm 1993 của Campuchia, vua mới phải ít nhất 30 tuổi và là con của 3 dòng Hoàng tộc và được chọn trong vòng 1 tuần sau khi nhà vua băng hà. Nhưng theo luật vừa được các cơ quan lập pháp Campuchia thông qua thì giờ đây Hội đồng Tôn vương chuẩn bị chọn Quốc vương kế vị Quốc vương Sihanouk theo yêu cầu của Quốc vương.
Mặc dù từng tuyên bố là không muốn trở thành Quốc vương, song hiện nay Hoàng tử Sihamoni đang có mặt cạnh cha tại Bắc Kinh Trung Quốc để nhận những lời truyền đạt từ cha. Một trong những nguyên nhân mà Quốc vương Sihanouk chọn Hoàng tử Sihamoni kế vị ông vì lẽ Hoàng tử Sihamoni chưa bao giờ tham gia công việc chính trị.
Theo các nhà phân tích, Quốc vương Sihanouk không muốn để nhà vua liên quan đến các đảng phái chính trị. Hơn nữa, Hoàng tử Sihamoni còn được 2 thành viên “nặng ký” trong Hội đồng Tôn vương là Thủ tướng Hunsen và Chủ tịch Quốc hội, Hoàng thân Ranariddh (anh em cùng cha khác mẹ với Sihamoni) đề nghị chọn là người kế vị.
- Đôi nét vế tiểu sử Hoàng tử Sihamoni
Tháng 4-1952, Quốc vương Shihanouk kết hôn với Monieath, một phụ nữ gốc Italia. Bà Hoàng Monieath sinh ngày 18-6-1936 từng là Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Campuchia cho tới cuối những năm 1960. Đây là vợ thứ năm của Quốc vương. Ngoài tiếng Khmer, bà nói sõi tiếng Pháp và Anh. Quốc vương Sihanouk và Hoàng hậu Monieath có 2 con trai: Hoàng tử Norodom Sihamoni, sinh ngày 14-5-1953 và Hoàng tử Norodom Narindrapong, sinh ngày 18-9-1954. Hoàng tử Narindrapong chết vì bệnh tim vào năm 2003.
Tên Sihamoni là sự kết hợp giữa 2 âm tiết đầu trong tên Quốc vương Sihanouk và Hoàng hậu Monieath. Hoàng tử Norodom Sihamoni được biết nhiều về các kỹ năng nghệ thuật hơn là chính trị. Du học từ khi còn bé tại Tiệp Khắc. Năm 1975 tốt nghiệp tại Học viện Âm nhạc và nghệ thuật Prague (Tiệp Khắc) sau đó nghiên cứu về điện ảnh ở Bình Nhưỡng (CHDCND Triều Tiên). Năm lên 14 tuổi, ông từng đóng một vai trong phim “Hoàng tử nhỏ”, bộ phim do chính cha ông quay phim.
Năm 1984, ông trở thành Chủ tịch Hiệp hội Múa Khmer ở Pháp và Tổng giám đốc kiêm Giám đốc nghệ thuật đoàn ballet Deva. Ông tham gia dàn dựng nhiều vở ballet kết hợp giữa múa Khmer cổ điển và trường phái bellet của Nga. Năm 1992, một lần nữa ông tham gia đóng phim trong bộ phim do cha dàn dựng mang tên “My village at sunset” (“Hoàng hôn ở làng tôi”).
Vì những đóng góp quan trọng trên lĩnh vực văn hóa của Campuchia, năm 1992 Hoàng tử Sihamoni trở thành đại diện thường trực của Campuchia tại LHQ và một năm sau đó được bổ nhiệm làm đại sứ Campuchia tại Tổ chức Văn hóa, khoa học và giáo dục LHQ (UNESCO)
(Tổng hợp từ AP, Fact-index.com, Times)
HUY QUỐC
