Theo báo cáo, một số ĐB đã đề nghị thay đổi tên gọi và phạm vi điều chỉnh của nghị quyết để phù hợp với quy định và thực tiễn điều tra. VKSNDTC khẳng định, tên gọi hiện tại “Nghị quyết thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự” đã được xác định theo Kết luận số 87-KL/TW của Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Phạm vi điều chỉnh của nghị quyết cũng được xác định rõ là “các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo”.
Với mục tiêu tạo khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, VKSNDTC đề nghị giữ nguyên tên và phạm vi hiện tại của dự thảo nghị quyết, đồng thời làm rõ thuật ngữ “một số vụ án” theo đúng yêu cầu của Kết luận 87-KL/TW.
Để tránh tình trạng lạm dụng quyền và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan, nghị quyết yêu cầu sự thống nhất giữa các cơ quan như viện kiểm sát, tòa án và cơ quan điều tra trong mọi quyết định liên quan đến việc xử lý vật chứng và tài sản.
Báo cáo cũng nêu rõ các biện pháp cụ thể. Một số biện pháp chính bao gồm:
Trả lại tiền cho bị hại hoặc gửi tiền vào ngân hàng: Việc trả lại tiền cho bị hại sẽ được tiến hành sau khi xác định đầy đủ số lượng bị hại và các quyền lợi hợp pháp của họ, nhằm bảo đảm rằng tài sản thu hồi được phân bổ chính xác. Trong trường hợp chưa thể xác định đủ các bên liên quan, số tiền sẽ được gửi vào tài khoản cơ quan tố tụng để chờ xử lý.
Nộp tiền bảo đảm để hủy bỏ việc thu giữ, kê biên, phong tỏa: VKSNDTC quy định số tiền bảo đảm không thấp hơn giá trị vật chứng theo định giá tài sản. Mục đích của biện pháp này là giúp người bị buộc tội hoặc các cá nhân, tổ chức liên quan có thể khai thác, sử dụng tài sản hợp pháp mà không bị ảnh hưởng đến quá trình xử lý vụ án.
Tạm ngừng giao dịch, chuyển nhượng tài sản: Biện pháp này được áp dụng nhằm ngăn ngừa tẩu tán tài sản và sẽ có hiệu lực tối đa trong 2 tháng. Trong thời gian đó, nếu có đủ căn cứ, cơ quan tố tụng sẽ ra quyết định kê biên, phong tỏa tài sản hoặc hủy bỏ biện pháp tạm ngừng nếu không đủ điều kiện.
Nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng, dự thảo nghị quyết cũng nêu rõ các biện pháp như bồi thường nhà nước trong trường hợp xử lý tài sản không chính xác và quy định chặt chẽ về thủ tục tố tụng.
Theo VKSNDTC, dự thảo nghị quyết về xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình tố tụng hình sự đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, giúp các cơ quan tố tụng chủ động hơn trong việc xử lý vật chứng, tài sản trong các vụ án tham nhũng, tiêu cực. Với các quy định chặt chẽ, khả thi, dự thảo nghị quyết không chỉ giúp ngăn ngừa tẩu tán, thất thoát tài sản mà còn bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan, đồng thời góp phần cải thiện sự minh bạch và hiệu quả trong hệ thống tư pháp.
