Cách đây 22 năm, ngày 28-7-1995, Việt Nam chính thức gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và trở thành thành viên thứ 7 của tổ chức khu vực này. Sau những bước khởi đầu chập chững tại sân chơi mới, Việt Nam ngày càng trưởng thành và thể hiện vai trò thành viên quan trọng trong đại gia đình ASEAN.
Trong ASEAN, Việt Nam được coi là điểm sáng do tình hình chính trị - xã hội ổn định, an ninh được bảo đảm, kinh tế phát triển năng động, môi trường kinh doanh, đầu tư hấp dẫn. Các nước ASEAN và đối tác của ASEAN, nhất là những nước lớn, đánh giá cao vị trí và vai trò quan trọng của Việt Nam, coi Việt Nam là nhân tố phải tính đến trong hoạch định và triển khai chính sách đối với khu vực Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, Việt Nam củng cố được vị thế chiến lược của mình trong khu vực, hội nhập vững chắc trong liên kết song phương thông qua xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với các nước thành viên ASEAN.
Việc mở rộng thị trường, tăng thêm đối tác cũng giúp Việt Nam phát triển về kinh tế, tranh thủ sự giúp đỡ, đầu tư của các đối tác nước ngoài và nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực, cũng như trên trường quốc tế...
Cũng trong hơn 20 năm qua, Việt Nam đã cùng các thành viên khác của ASEAN vượt qua những khác biệt và tồn tại do lịch sử để lại, đoàn kết đẩy mạnh hợp tác toàn diện và cùng chung tay xây dựng một khu vực hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở Đông Nam Á. Bên cạnh vai trò đoàn kết khu vực, Việt Nam cũng là nhân tố thúc đẩy sự phát triển và tăng cường vị thế của ASEAN khi đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần xác định chiều hướng phát triển, định hướng chiến lược và các quyết sách lớn của ASEAN như xây dựng Tầm nhìn 2020, Hiến chương ASEAN...
Trong những thời điểm ASEAN gặp khó khăn, Việt Nam đã trở thành một trong những yếu tố giúp ASEAN lấy lại sức mạnh, tạo đà vượt qua khủng hoảng. Trước bối cảnh sức mạnh của hiệp hội giảm sút khi khu vực lâm vào cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng năm 1997, Việt Nam đã chủ trì thành công Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 6 tại Hà Nội vào năm 1998, thông qua Chương trình hành động Hà Nội, mở đường cho ASEAN vượt qua khủng hoảng tài chính, tăng cường đoàn kết, đẩy mạnh hợp tác, khôi phục vị thế ASEAN và định hướng cho sự phát triển nhằm hiện thực hóa viễn cảnh của Tầm nhìn 2020.
Trong bối cảnh ASEAN thời gian gần đây đứng trước nhiều khó khăn, thách thức liên quan đến sự cạnh tranh của các nước lớn, sự khác biệt trong nhận thức, lợi ích và ứng xử, Việt Nam đã nỗ lực củng cố đoàn kết, thống nhất vai trò của ASEAN trong các vấn đề khu vực.
Về vấn đề biển Đông, Việt Nam tiếp tục chủ động trao đổi và phối hợp với các nước nhằm tạo dựng sự đồng thuận trong ASEAN và giữa ASEAN với đối tác về vai trò của ASEAN và lợi ích chung của tất cả các nước nhằm duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở biển Đông; thúc đẩy, đưa vấn đề biển Đông vào văn kiện các hội nghị, diễn đàn ASEAN với những nội dung tích cực; nhấn mạnh thực hiện đầy đủ và hiệu quả tuyên bố của các bên về ứng xử tại biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử tại biển Đông (COC).
ASEAN sẽ tổ chức kỷ niệm 50 năm thành lập vào ngày 8-8 tới. Việc ASEAN đang trở thành một trong những tổ chức khu vực thành công nhất trên thế giới rõ ràng không thể thiếu vai trò của Việt Nam với những dấu ấn và đóng góp đáng kể. Trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, đoàn kết và thịnh vượng, Việt Nam đã một lần nữa khẳng định vai trò và vị thế quốc tế của mình.
