Thanh tra Bộ GD-ĐT vừa có Kết luận thanh tra tại NXB Giáo dục Việt Nam. Theo kết luận của Thanh tra Bộ GD-ĐT, thời gian vừa qua, NXB Giáo dục Việt Nam đã để xảy ra nhiều sai phạm như tổ chức cán bộ, tài chính, quyết định nhiều nội dung và ban hành nhiều văn bản không đúng thẩm quyền...
Theo kết luận thanh tra, NXB Giáo dục Việt Nam được tổ chức theo mô hình Hội đồng thành viên (HĐTV). Tuy nhiên, trong năm 2015, nhiều nội dung nghị quyết của HĐTV được ban hành không thống nhất với biên bản cuộc họp, không rõ cơ sở ban hành; một số nội dung thảo luận, được biểu quyết nhất trí 100% thông qua, ghi trong biên bản họp nhưng không được đưa vào nghị quyết của HĐTV.
Đáng chú ý, ông Mạc Văn Thiện trong thời gian giữ chức Chủ tịch HĐTV đã kiêm nhiệm chức danh Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) và ủy viên HĐQT tại ba công ty thành viên, vi phạm Luật Doanh nghiệp.
Ông Thiện cũng ký nhiều văn bản không đúng thẩm quyền, thủ tục (ký 13 quyết định bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo tại NXB Giáo dục Việt Nam không đúng thẩm quyền, ký 9 quyết định bổ nhiệm thuộc thẩm quyền nhưng không trên cơ sở đề nghị của Tổng Giám đốc; ký quyết định bổ nhiệm tại các công ty thành viên không đúng đối tượng và thẩm quyền quy định; ký quyết định công nhận hội đồng quản trị, ban giám đốc, ban kiểm soát, kế toán trưởng của các công ty thành viên không đúng quy định; ký văn bản về việc phát hành sách giáo khoa song ngữ Việt - Anh và chỉ đạo việc bán 3 lô đất tại Đà Nẵng không đúng thẩm quyền)...
Đối với ông Vũ Văn Hùng, khi làm Tổng Giám đốc chưa thực hiện việc ký các văn bản bổ nhiệm cán bộ theo thẩm quyền; chưa báo cáo với Bộ GD-ĐT các thiếu sót, hạn chế trong thực hiện mối quan hệ giữa HĐTV với Tổng Giám đốc...
Đối với công tác quản lý tài chính, kết luận của Thanh tra Bộ GD-ĐT nêu rõ, vốn điều lệ của NXB Giáo dục Việt Nam là 596 tỷ đồng. Nhưng những năm qua, NXB Giáo dục Việt Nam đã đầu tư vốn vào nhiều công ty không hiệu quả, nhiều công ty liên tiếp không có cổ tức trong 2 năm; thoái vốn chậm tại 31 công ty, có một số đơn vị được đầu tư hoạt động thua lỗ liên tiếp. NXB Giáo dục Việt Nam cũng bị xử phạt vi phạm hành chính về việc kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp.
Trong năm 2015 và 2016, NXB Giáo dục Việt Nam không góp vốn để thành lập công ty mới. Các công ty có vốn góp đầu tư ngoài ngành của NXB Giáo dục Việt Nam đều được thành lập trước năm 2015.
Tại thời điểm 31-12-2015, NXB Giáo dục Việt Nam có vốn đầu tư tại 54 công ty với tổng giá trị đầu tư 548,4 tỷ đồng. Trong tổng số 54 công ty có vốn đầu tư của NXB Giáo dục Việt Nam, có 18/54 công ty hoạt động không hiệu quả, không có cổ tức để chi trả.
Còn tại thời điểm 31-12-2016, NXB Giáo dục Việt Nam có vốn đầu tư tại 52 công ty với tổng giá trị đầu tư 546,5 tỷ đồng. Trong tổng số 52 công ty NXB Giáo dục Việt Nam có vốn đầu tư, có 17/52 công ty không chi trả cổ tức (tổng số vốn đầu tư của NXB Giáo dục Việt Nam tại 17 công ty không trả cổ tức là 178,4 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 32,6% trên tổng số vốn đầu tư của NXB Giáo dục Việt Nam tại các công ty).
Như vậy, việc góp vốn đầu tư của NXB Giáo dục Việt Nam vào nhiều công ty không hiệu quả, nhiều công ty không có cổ tức chi trả liên tiếp trong 2 năm vì các công ty con hoạt động thua lỗ liên tiếp trong nhiều năm.
Bên cạnh đó, khi thực hiện đề án tái cơ cấu NXB Giáo dục Việt Nam đã tăng vốn cao hơn mức được phê duyệt tại 2 công ty: Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển giáo dục Phương Nam (mức vốn được phê duyệt là 16,6 tỷ nhưng đã tăng 20 tỷ đồng); Công ty Cổ phần Dịch vụ xuất bản giáo dục Hà Nội (mức vốn được phê duyệt là 6,3 tỷ nhưng đã tăng 7,188 tỷ đồng).
Đáng chú ý, Công ty Cổ phần Sách thiết bị trường học Tiền Giang phải thực hiện việc thoái vốn nhưng lại được NXB Giáo dục Việt Nam quyết định tăng vốn 0,274 tỷ đồng.
Về các dự án đầu tư, NXB Giáo dục Việt Nam có 1 dự án đầu tư đang khai thác tại số 104 Mai Thị Lựu, phường Đa Kao, quận 1, TPHCM; 1 dự án đang triển khai thực hiện tại số 187B Giảng Võ, Hà Nội.
Theo kết luận Thanh tra Bộ GD-ĐT, đối với dự án đầu tư tại số 104 Mai Thị Lựu, phường Đa Kao, quận 1, TP HCM, NXB Giáo dục Việt Nam không trình Bộ GD-ĐT phê duyệt, chấp thuận để 2 công ty con góp vốn đầu tư kinh doanh bất động sản, không tiến hành đánh giá lại tài sản là vi phạm quy định. Phê duyệt tổng mức đầu tư dự án chưa đảm bảo tính khả thi về việc bảo toàn và phát triển vốn đầu tư (tại thời điểm phê duyệt dự án xây dựng tòa nhà văn phòng 10 tầng có tổng mức đầu tư 50 tỷ trong khi thời hạn được giao sử dụng đất chỉ còn 7 năm).
Cùng với đó, NXB Giáo dục Việt Nam còn vi phạm khi giao đơn vị không có chức năng ký hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng cho thuê tòa nhà; việc góp vốn, xác định tỷ lệ phân chia lợi nhuận, xác định giá thành cho thuê không rõ căn cứ, thủ tục lòng vòng, thiếu minh bạch; có nhiều vi phạm trong việc triển khai thực hiện dự án đầu tư.
Đối với dự án 187B Giảng Võ, quận Đống Đa, TP. Hà Nội, NXB Giáo dục Việt Nam cũng không xin ý kiến Bộ GD-ĐT khi thực hiện việc chuyển nhượng phần vốn góp chi phối của NXB Giáo dục Việt Nam tại Công ty IP Việt Nam.
Cụ thể, năm 2008, NXB Giáo dục Việt Nam ký hợp đồng nguyên tắc với Công ty Cổ phần Xây dựng Sông Hồng để hợp tác đầu tư xây dựng Dự án công trình hỗn hợp cao tầng trên toàn bộ khu đất.
Sau đó, NXB Giáo dục Việt Nam tiếp tục ký Hợp đồng liên doanh với Công ty Cổ phần Xây dựng Sông Hồng và 2 công ty (Công ty Cổ phần Đầu tư Tài chính Giáo dục, Công ty TNHH Đầu tư và xúc tiến thương mại KAF) để thành lập Công ty Cổ phần đầu tư IP Việt Nam (Công ty IP Việt Nam) với vốn điều lệ 100 tỷ đồng để đầu tư xây dựng dự án. Dự án 187B Giảng Võ có thời gian triển khai gần 10 năm nhưng chưa tiến hành được việc khởi công công trình.
NXB Giáo dục Việt Nam chưa nhận được đầy đủ số tiền 90 tỷ theo đúng thỏa thuận đã ký kết nhưng để phục vụ việc di dời bàn giao công trình NXB Giáo dục Việt Nam phải thuê dài hạn văn phòng làm việc bằng vốn đi vay.
Đặc biệt, việc cho thuê và thuê tài sản của NXB Giáo dục Việt Nam cũng sai phạm nghiêm trọng như cho thuê cơ sở tại 81 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội với đơn giá cho thuê 2,5 tỷ đồng/tháng, thời hạn thuê đến ngày 31-3-2020.
Cơ sở tại số 62 Hạ Long, TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được Bộ GD-ĐT điều chuyển từ Công đoàn Giáo dục Việt Nam và giao NXB Giáo dục Việt Nam sử dụng làm trại viết sách phục vụ ngành giáo dục.
Hiện tại, NXB Giáo dục Việt Nam tại TPHCM cho Công ty Cổ phần Bất động sản CT Group thuê sử dụng làm khu nghỉ dưỡng với giá 4.000 USD/tháng, thời gian cho thuê 30 năm (đến năm 2041).
Công ty Đầu tư tài chính Thiên Hóa (Công ty Thiên Hóa) được thành lập năm 2009, có vốn điều lệ 200 tỷ đồng. Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty là ông Mạc Văn Thiện.
Ngày 15-11-2011, Đại hội cổ đông bất thường của Công ty Thiên Hóa đã thống nhất giải thể Công ty nhưng NXB Giáo dục Việt Nam vẫn tiếp tục đầu tư 13,709 tỷ đồng vào công ty này thông qua việc mua cổ phần của các cá nhân (trong đó có nhiều cổ phần của cán bộ NXB Giáo dục Việt Nam).
Bên cạnh việc đầu tư, NXB Giáo dục Việt Nam cũng vay của chính Công ty Thiên Hóa hơn 133 tỷ đồng với lãi xuất 15%/năm...
Ngoài ra, theo nghị quyết của HĐQT, ngày 9-1-2010, ông Mạc Văn Thiện đã ký quyết định cho bà Huỳnh Thị Thanh Hiền vay 14 tỷ đồng, thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và khách sạn số 38 Hoàng Diệu, TP Đà Nẵng nhưng sau đó lại phê duyệt cho bà Hiền mượn lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (không thông qua HĐQT) dẫn đến việc không thu hồi được khoản vay của bà Hiền hơn 15,5 tỷ đồng (cả gốc và lãi).
Thanh tra cũng nêu, ngày 10-1-2017, Bộ GD-ĐT có Công văn số 79/BGDĐT-KHTC gửi NXB Giáo dục Việt Nam tạm dừng mua sắm, thanh lý, nhượng bán tài sản, chuyển nhượng vốn đầu tư, thoái vốn đầu tư.
Ngày 11-1-2017, Công ty Đầu tư tài chính giáo dục (công ty thành viên của NXB Giáo dục Việt Nam Việt Nam) và các đơn vị vẫn bán ba lô đất ở Đà Nẵng với giá trị hơn 42,5 tỷ đồng.
Theo kết luận thanh tra, việc ông Mạc Văn Thiện, Chủ tịch HĐTV chỉ đạo bán ba lô đất tại cuộc họp HĐTV trước đó không đúng thẩm quyền; ngày 13-1 vẫn ký công văn báo cáo Bộ GD- ĐT chưa có thông tin về việc bán ba lô đất trên...
Thanh tra Bộ GD-ĐT kết luận trách nhiệm các sai phạm trên thuộc về ông Ngô Trần Ái (nguyên Chủ tịch HĐTV, Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam); ông Mạc Văn Thiện (nguyên Chủ tịch HĐTV); ông Vũ Văn Hùng (nguyên Tổng Giám đốc).
Ông Lê Thành Anh và các thành viên HĐTV, Phó Tổng Giám đốc khác chịu trách nhiệm về các thiếu sót, sai phạm trong phạm vi được giao trong thời gian giữ chức vụ.
Thanh tra Bộ GD-ĐT kiến nghị các thành viên HĐTV, Ban Tổng Giám đốc, Kiểm soát viên, Kế toán trưởng trong giai đoạn từ 1-1-2015 đến 31-12-2016 kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến thiếu sót, sai phạm. Tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý đối với các thiếu sót, sai phạm về tổ chức, cán bộ, quản lý tài chính, quản lý tài sản. Việc kiểm điểm trách nhiệm phải hoàn thành trước ngày 15-9-2017
