Trong bối cảnh trên thị trường có nhiều thực phẩm không đảm bảo an toàn, vệ sinh, người tiêu dùng ở TPHCM có xu hướng chuộng các thực phẩm “nhà làm”, do tin cậy là thực phẩm sạch, chế biến hợp vệ sinh. Nhiều mặt hàng lạp xưởng, củ kiệu, bánh, mứt, khô gà, khô heo… “nhà làm” đang được người tiêu dùng mua ăn tết. Tuy nhiên, không phải tất cả những thực phẩm này đều thực sự được làm tại nhà và đảm bảo được an toàn vệ sinh.
Được mùa
Ngay từ đầu tháng 11 âm lịch, nhiều trang facebook cá nhân đã chào hàng một số món ăn ngày tết, từ dưa món, củ kiệu đến các món ăn vặt đãi khách với nội dung quảng cáo đồ nhà làm: “Mứt dừa nhà em làm, hương vị quê hương, không chất bảo quản, không phẩm màu, thanh ngọt, đủ màu sắc từ thiên nhiên”, “Nhận cung cấp khô gà xé lá chanh nhà làm, vừa giòn vừa thơm lại không hóa chất, không phẩm màu, hoàn toàn yên tâm về chất lượng”, “Hạt dưa, hạt bí nhà tự rang tay, đảm bảo không có chất bảo quản”…
Vì quá bận rộn, chị Vũ Trang Hồng Hạnh (ngụ quận 11) tranh thủ tìm các trang bán thực phẩm “nhà làm” trên facebook để đặt hàng cho gọn lẹ. Liệt kê các món cần mua, chỉ mất chừng 30 phút, chị Hạnh đã tìm đủ các thứ mình cần, từ chả lụa, khô gà, mứt, hạt dưa, hạt bí, kẹo, củ kiệu…
Chị Hạnh cho biết: “Nghề của tôi thường bị dồn việc vào cuối năm nên lúc này bận tối mắt tối mũi không có thời gian mua sắm. Mọi năm đến tận tối 30 tôi mới ghé siêu thị mua sắm, thứ có thứ không, nên phải ghé chợ mua thêm. Rút kinh nghiệm, năm nay tôi đặt mua vài món trên mạng, vừa không mất thời gian, vừa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm”.
Thời điểm này, nhiều khách hàng mua sỉ thực phẩm tết tại chợ Bình Tây để về bán lại
Dù không bận rộn như chị Hạnh nhưng nhiều chị em cũng đặt mua thực phẩm “nhà làm” được rao trên mạng, bởi tin rằng đây là những sản phẩm được tự tay người bán làm với lời cam kết sạch sẽ, không tẩm ướp hóa chất.
Các thực phẩm “nhà làm” được quảng cáo trên mạng thường có giá cao hơn thị trường. Điều đáng lưu ý, có không ít trang dù quảng cáo thực phẩm làm thủ công nhưng nhận cung cấp cả cho khách mua sỉ, đặt bao nhiêu cũng có (!?).
Sản phẩm “nhà làm”... lấy từ chợ
Khảo sát tại chợ Bình Tây (quận 6) vào những ngày này, chúng tôi ghi nhận thị trường các thực phẩm ăn vặt đang sôi động. Theo các tiểu thương, năm nay sản phẩm khô gà, khô heo được khách hàng tìm mua nhiều nhất.
Mỗi sáng, các quầy đều đưa ra hàng chục bao khô gà ra bán, vậy mà đến giữa giờ chiều đã gần hết. Sau nhiều ngày khảo sát tại chợ, chúng tôi ghi nhận nhiều thực phẩm tết được khách hàng mua về để bán lại qua mạng.
Từ Hậu Giang lên TPHCM mua 20kg khô gà cay xé lá chanh, một phụ nữ tên Trinh cho biết mình mua về tỉnh để giao cho khách đặt qua mạng. Trinh vô tư kể: “Hồi giữa năm lên thành phố chơi, tôi được người nhà đãi món khô gà ăn vừa ngon, vừa lạ nên về nhà tôi tự làm mấy mẻ để ăn và đem vào công ty cho bạn bè, đồng nghiệp ăn thử, thế rồi cận tết, ai cũng bảo tôi làm bán cho họ. Thiệt tình, tôi không có thời gian, mà làm cực lắm, nhưng mọi người năn nỉ quá nên cũng đồng ý đại. Đến gần ngày giao hàng, tôi làm ngày làm đêm mà số lượng chỉ đủ giao cho 1/3 khách đặt, tôi tính chuyển đơn hàng lên cho bà chị họ trên này làm, thì bà ấy bảo lên đây mua về mà bán, tự làm chi cho mệt, hàng chợ cũng ngon đâu kém. Tôi lên thử hàng thấy ngon thiệt, nên đặt 20kg về giao cho khách, đợt tới cần bao nhiêu thì chỉ cần gọi điện lên báo chủ quầy, họ sẽ gửi về tận nơi”.
Những ngày giữa tháng 12 âm lịch, trong vai người đi nhập các loại mứt, khô gà xé, khô mực xé để bán tết, trao đổi với chúng tôi, các chủ quầy đều ngỏ ý giảm giá mạnh nếu đặt số lượng lớn.
Tại quầy M.C., chủ quầy báo giá sỉ cho loại khô gà xé lá chanh có phủ bột là 145.000 đồng/kg, loại không phủ bột là 165.000 đồng/kg, loại thượng hạng là 180.000 đồng/kg, tất cả đều có màu vàng bắt mắt, thơm lừng.
Chị chủ quầy M.C. chào hàng: “Em lấy về tỉnh hay bán trên mạng? Lấy tỉnh thì chị phụ thêm tiền xe, còn lấy bán qua mạng thì bên chị còn có dịch vụ đóng gói giấy, như nhà làm luôn, em cứ nói tổng đơn hàng, trọng lượng trên mỗi đơn hàng, chị làm sẵn cho, em chỉ việc đem về dán tem rồi gửi giao. Giá thì tự em quyết, chị có mấy người khách bán giá cao gấp đôi giá lấy sỉ luôn.
Trong lúc mời chào chúng tôi mua hàng, nhân viên của quầy này luôn tay đóng gói hàng chục bịch khô gà vào các bao giấy loại 0,5kg và 1kg để đưa cho một người đàn ông đang đợi nhận hàng.
Tương tự, tại quầy T.B. chuyên bán các loại bánh, kẹo, mứt, chúng tôi hỏi giá sỉ mứt dừa thì được báo giá 75.000 đồng/kg. Lấy lý do giao khách đặt qua mạng, sợ nhập sớm quá mà để tới cận tết sẽ bị hư, chủ quầy liền trấn an: “Ở chợ này, đầu tháng khách sỉ đã nhập hàng xong xuôi rồi, giờ chị mới nhập là quá trễ. Chị yên tâm, hàng bên em không lo mốc, chị bán đến ra tết cũng vẫn đảm bảo. Khi nhập hàng tụi em đã tuyển rồi, hàng đẹp, chất lượng, khách sỉ bên em cũng nhiều dân bán online, nhập về bán giá gấp đôi mà khách ưng lắm, cứ 2 - 3 ngày lại gọi hàng một lần”.
Chúng tôi hỏi mứt có chất bảo quản hay sao mà không mốc, người này ngập ngừng cho biết: “Hàng này bắt buộc phải có chất bảo quản, nhưng chỗ em cho lượng phải chăng thôi. Nếu không chất bảo quản thì mứt dừa chỉ để chừng 3 ngày đã xuống đường và bị mốc, ai dám nhập về bán”.
Vẫn biết không phải trang bán hàng trên mạng nào cũng kinh doanh kiểu mua hàng chợ để giả danh thực phẩm “nhà làm”, nhưng người tiêu dùng cũng nên tìm hiểu kỹ nguồn gốc của thực phẩm. Tốt nhất hãy tìm mua của những người mình biết, có uy tín, để đảm bảo không phải trả tiền cao cho món hàng chợ chưa hẳn đã đảm bảo chất lượng.