Phớt lờ thông báo
Khu vực đầu ngõ 90 phố Hoàng Ngân (phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) lâu nay bị biến thành nơi vứt trộm rác thải sinh hoạt, nhất là vào thời điểm buổi tối vắng người qua lại. Thậm chí có những hôm, tại khu vực này có hàng chục túi nilon đựng rác thải sinh hoạt từ đầu ngõ ra tới phố Hoàng Ngân. Tuy nhiên, sau khi chính quyền địa phương lắp đặt camera tại khu vực ngõ 90 để giám sát các cá nhân có hành vi xả rác bừa bãi và tăng cường tuyên truyền nhắc nhở các hộ dân trên địa bàn thì việc đổ trộm rác thải sinh hoạt tại đây gần như không còn xảy ra.
Bà Nguyễn Thị Oanh (Bí thư Chi bộ tổ dân phố số 5, ngõ 90 phố Hoàng Ngân) chia sẻ, việc tăng cường lắp đặt camera tại các khu dân cư để giám sát, xử lý hành vi đổ rác sai quy định là khá hiệu quả; nhưng để môi trường bớt ô nhiễm, thành phố sạch sẽ, văn minh hơn thì bản thân mỗi người dân, mỗi gia đình phải nâng cao ý thức, trách nhiệm về việc giữ gìn vệ sinh môi trường.
Mặc dù TP Hà Nội đang tăng cường triển khai lắp đặt hệ thống camera giám sát, xử lý hành vi đổ rác thải bừa bãi, nhưng qua tìm hiểu thực tế, không phải nơi nào cũng đạt được hiệu quả như mong muốn. Thậm chí, ở nhiều khu vực có băng rôn, biển thông báo với nội dung “Cấm xả rác bừa bãi, khu vực có camera giám sát, vi phạm phạt tiền tới 2 triệu đồng” vẫn bị biến thành điểm tập kết rác.
Tại khu vực gần ngã 3 phố Núi Trúc và phố Giảng Võ (quận Ba Đình), dù chính quyền địa phương đã dựng barie và căng biển thông báo khu vực cấm đổ rác, có camera giám sát nhưng sau tấm biển thông báo vẫn là điểm tập kết của nhiều loại rác thải sinh hoạt khác nhau. Cách đó không xa, trên phố Giảng Võ, gần với hiệu sách EBD book (ở số 187B Giảng Võ), ngay bên cạnh biển thông báo khu vực cấm đổ rác, rất nhiều túi nilon chứa đầy rác thải sinh hoạt được vứt ngay lề đường.
Cần đồng bộ các biện pháp
Theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP ngày 7-7-2022 của Chính phủ về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, hành vi vứt rác bừa bãi có thể bị xử phạt tới 2 triệu đồng. Mặc dù quy định là vậy nhưng thực tế, tình trạng xả rác bừa bãi vẫn nhan nhản khắp nơi.
Trước thực trạng này, UBND TP Hà Nội đã giao 4 quận Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng thực hiện việc lắp đặt hệ thống camera giám sát để phát hiện, xử lý nghiêm hành vi đổ trộm rác thải, bắt đầu từ ngày 1-3.
Theo ông Nguyễn Trọng Đông, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, cùng với việc lắp đặt hệ thống camera giám sát, xử lý những trường hợp xả rác bừa bãi, thành phố cũng chỉ đạo các quận tăng cường các biện pháp đảm bảo trật tự, mỹ quan đô thị và các điều kiện cho phương tiện vệ sinh môi trường hiện đại hoạt động hiệu quả.
Tuy nhiên, lãnh đạo một số phường cho rằng, hiệu quả việc lắp camera giám sát, xử phạt các trường hợp xả rác bừa bãi còn khá khiêm tốn. Bởi thực tế, không ít trường hợp vi phạm cố tình đổ rác trong đêm để né tránh camera giám sát. Thậm chí, nếu phát hiện người vi phạm qua hệ thống camera, cũng khó xác định để xử lý bởi tại nhiều địa điểm, camera có độ phân giải thấp nên khó nhận dạng khuôn mặt.
Do vậy, địa phương phải tăng cường tuyên truyền, vận động các ban, ngành, đoàn thể và tổ trưởng tổ dân phố để người dân nâng cao ý thức, thực hiện đổ rác đúng giờ, đúng nơi quy định.
Trong khi đó, đại diện UBND quận Ba Đình cho biết, đến nay, địa phương này đã hoàn thành lắp đặt mạng lưới camera, đường truyền dẫn tín hiệu giai đoạn 1 với 79 bộ giám sát, nhằm kết nối, chia sẻ dữ liệu, qua đó kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về an ninh trật tự, trật tự đô thị, vệ sinh môi trường trên địa bàn quận. Các hành vi vi phạm sẽ được kết nối, gửi về máy chủ tại công an các phường và sẽ thực hiện xử phạt với các trường hợp vi phạm.
Trong giai đoạn 2, quận Ba Đình sẽ triển khai cảnh báo vi phạm tự động thông qua các camera phục vụ an ninh, trật tự được tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận diện khuôn mặt, biển số xe và giám sát các hành vi vi phạm trật tự, vệ sinh môi trường; đồng thời lắp mới 300 camera, huy động 1.000 camera chia sẻ, hỗ trợ hình ảnh vi phạm cho việc phạt “nguội”, giúp lực lượng chức năng xử lý vi phạm nhanh chóng, góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của người dân và tạo môi trường sống “sáng - xanh - sạch - đẹp”.
Sử dụng camera giám sát để phạt “nguội” hành vi vứt rác bừa bãi là giải pháp hiệu quả. Tuy nhiên, chúng ta cần có thêm cơ chế khuyến khích phát huy vai trò giám sát của người dân, sử dụng các thiết bị thông minh để chụp hình, quay phim nhằm phát hiện các hành vi vi phạm về môi trường, kịp thời thông báo cho cơ quan chức năng
PGS-TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên và Môi trường
