Quá tải công việc
Sau hơn 1 tháng vận hành, Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Gò Vấp, TPHCM luôn tấp nập người dân đến làm thủ tục hành chính (TTHC). Cán bộ, công chức trực tại 15 quầy tiếp nhận, giải quyết hồ sơ cho người dân luôn tất bật hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả. Đây cũng là nơi có chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai, nên mỗi ngày trung tâm tiếp nhận từ 600-800 hồ sơ các loại. Khối lượng công việc lớn khiến đội ngũ cán bộ, công chức gặp không ít áp lực.
Ông Nguyễn Chí Thanh, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Gò Vấp, cho biết, khối lượng công việc nhiều nên cán bộ, công chức gần như không có thời gian nghỉ trưa, thậm chí làm đến 20 giờ tối. Theo ông Thanh, hàng ngày người dân đến làm TTHC rất đông, có khi đến trưa vẫn còn người nộp hồ sơ nên công chức phường phải chia ca để đi ăn trưa. Còn buổi tối, đội ngũ công chức tranh thủ làm thêm giờ để số hóa, chỉnh lý hồ sơ đã tiếp nhận, giải quyết trong ngày, bởi trong giờ hành chính công chức tập trung hướng dẫn, giải quyết hồ sơ cho người dân.
Tương tự, Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Hòa Hưng, TPHCM đã tiếp nhận gần 2.700 hồ sơ TTHC trong tháng 7, chủ yếu là chứng thực sao y - chiếm hơn 60%. Bên cạnh áp lực về số lượng hồ sơ, Trung tâm Phục vụ hành chính công và trụ sở chính của UBND phường ở 2 nơi khác nhau khiến quy trình vận hành gặp khó, nhất là với những hồ sơ cần Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch UBND ký chứng thực.
“Thường trực UBND vẫn phải chạy qua chạy lại để ký, trong khi Trung tâm Phục vụ hành chính công có con dấu riêng, tài khoản riêng, có Phó Giám đốc phụ trách nhưng lại chưa được phân quyền ký chứng thực”, lãnh đạo UBND phường Hòa Hưng chia sẻ.
Không chỉ phường Gò Vấp, phường Hòa Hưng, áp lực công việc và những bất cập sau khi sắp xếp bộ máy vẫn hiện hữu ở nhiều địa phương. Ở phường Bình Tân, Chủ tịch UBND phường cho biết, thời gian qua, các nhiệm vụ vẫn được xử lý trôi chảy, thông suốt. Tuy vậy, để công việc nhanh hơn, chất lượng hơn và cán bộ, công chức các phòng ban có điều kiện dành thời gian nghiên cứu, đề xuất các sáng kiến, giải pháp đột phá, địa phương rất cần bổ sung một cấp phó cho các phòng ban.
Trước đây, cấp quận có đến 12 phòng ban chuyên môn, thì nay ở cấp phường chỉ còn 3 đầu mối Văn phòng HĐND - UBND, Phòng Văn hóa - Xã hội và Phòng Kinh tế - Hạ tầng đô thị. Tuy nhiên, mỗi đơn vị hiện chỉ có 1 cấp phó. Trước áp lực công việc lớn, một nhân sự “gồng gánh” không xuể. Bài toán không chỉ là thiếu người, mà còn thiếu sự phân quyền phù hợp để tăng tính chủ động, linh hoạt trong vận hành bộ máy ở cơ sở.
Bố trí biên chế, cơ cấu phù hợp với địa phương
Theo Sở Nội vụ TPHCM, theo quy định hiện hành về chức năng, nhiệm vụ của các phòng chuyên môn cấp xã, khối lượng công việc ngày càng tăng cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, bao trùm nhiều lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, xã hội, quản lý đô thị, tài nguyên môi trường, an sinh xã hội, giải quyết TTHC cho người dân và doanh nghiệp... Điều này đòi hỏi đội ngũ công chức phải có kiến thức chuyên môn sâu rộng, kỹ năng tổng hợp và khả năng xử lý tình huống linh hoạt.
Tuy nhiên, với số lượng biên chế được tạm giao cho các phòng chuyên môn cấp xã hiện nay, trung bình mỗi công chức phải phụ trách từ 4-9 nhiệm vụ cụ thể, trong mỗi nhiệm vụ cụ thể có nhiều nội dung công việc rất chi tiết với khối lượng lớn. Điều này dẫn đến những khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, như quá tải công việc, hạn chế trong việc đảm bảo chất lượng và tiến độ công việc, thiếu hụt nguồn lực dự phòng, hạn chế trong công tác quản lý, điều hành và tham mưu.
Do đó, Sở Nội vụ TPHCM kiến nghị UBND TPHCM giao các cơ quan, đơn vị rà soát, nghiên cứu và tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, đề xuất tăng số lượng Phó Chủ tịch UBND phường, xã, đặc khu; tổ chức bộ máy của UBND phường, xã, đặc khu; giao biên chế phù hợp với thực tiễn thành phố hiện nay.
Những khó khăn về số lượng cán bộ, công chức ít so với nhiệm vụ cấp xã đang đảm nhiệm không chỉ diễn ra ở TPHCM mà nhiều địa phương khác cũng gặp phải.
Tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2025 do Bộ Nội vụ tổ chức vào ngày 25-7, lãnh đạo Sở Nội vụ TP Hà Nội đã kiến nghị cho phép một số địa phương có quy mô lớn, đặc thù phát triển được thành lập thêm một phòng chuyên môn cấp xã. Bởi với những phường, xã có dân số đông, nhiều lĩnh vực như tài chính, kinh tế, nông nghiệp, giao thông, xây dựng… rất đa dạng, khó có một trưởng phòng nào đủ năng lực bao quát hết. TP Hà Nội kiến nghị Bộ Nội vụ cho phép các địa phương đặc thù được tách thêm phòng chuyên môn, chẳng hạn như tách riêng Phòng Tài chính - Kế hoạch để giảm áp lực cho cán bộ phụ trách, đồng thời tạo điều kiện phát huy thế mạnh từng địa bàn.
Trong báo cáo gửi Bộ Nội vụ mới đây, Sở Nội vụ tỉnh Lai Châu đã đề nghị các bộ, ngành kịp thời rà soát, tham mưu Chính phủ sửa đổi các nội dung còn bất cập, chưa cụ thể, chưa thống nhất tại các nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền thuộc các lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc thẩm quyền quản lý. Trong đó, kiến nghị Ban chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của Chính phủ xem xét quy định tăng khung biên chế cho cấp xã để đảm bảo thực hiện nhiệm vụ được giao.
