Thay đổi lớn nhất và có tính đột phá của dự thảo nghị định này so với các quy định hiện hành về tuyển chọn và sử dụng cán bộ chính là đã “phá vỡ” rào cản biên chế để thu hút nhân tài chất lượng cao. Đây là thay đổi lớn nhất, cho phép các cơ quan nhà nước ký kết hợp đồng lao động để thu hút nhà quản lý, nhà quản trị doanh nghiệp, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, cùng với luật gia, luật sư, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, lĩnh vực.
Các đối tượng này không thuộc biên chế được giao của cơ quan, tổ chức, đơn vị... Không chỉ các chuyên gia, các đối tượng được ký kết hợp đồng bao gồm cả một số vị trí lãnh đạo, quản lý trong những loại công việc như: xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; các chương trình, đề tài, đề án về kinh tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; chuyển đổi số, phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo... trong một thời hạn nhất định. Ký kết hợp đồng cho các vị trí này không phải là “bổ nhiệm”, người được mời ký kết hợp đồng cũng không cần đáp ứng một số tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí lãnh đạo, quản lý tương ứng.
Kinh phí để thực hiện ký kết hợp đồng theo dự thảo nghị định này do ngân sách nhà nước bảo đảm, nhưng điểm đột phá là nằm ngoài quỹ lương, ngoài kinh phí khoán chi hành chính của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Điều này giúp giải quyết tình trạng nhiều trường hợp nhu cầu thực tế vượt quá định mức được cấp, hoặc không có nguồn chi thường xuyên đủ để đảm bảo việc ký hợp đồng.
Dự thảo nghị định cũng nêu rõ không dùng hình thức ký hợp đồng lao động này để thay thế cho việc tuyển dụng công chức. Đây chỉ là một cơ chế bổ sung, linh hoạt, nhằm giải quyết các nhiệm vụ đột xuất, cấp bách. Cụ thể là các hợp đồng lao động sẽ có thời hạn xác định, không quá 24 tháng đối với hợp đồng lao động (vị trí lãnh đạo, quản lý và chuyên môn) và không quá 36 tháng đối với hợp đồng dịch vụ.
Có thể thấy, một khi được hoàn thiện, ban hành, nghị định này là một bước đi quan trọng, cụ thể hóa các nghị quyết của Bộ Chính trị và của Chính phủ về thu hút, trọng dụng người tài; khai phóng chất xám của họ, phục vụ các nhiệm vụ quan trọng của quốc gia mà không tạo ra gánh nặng biên chế cố định và giữ được tính chủ động cho cơ quan nhà nước.
Những thay đổi này là bước đột phá lớn, thể hiện sự thay đổi tư duy trong quản lý và sử dụng nguồn nhân lực của khu vực công, hướng tới việc tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và khả năng thích ứng với các yêu cầu công việc ngày càng phức tạp, chuyên biệt trong kỷ nguyên mới.
