Hội thảo nhằm đánh giá vai trò, thực trạng phát triển và những khó khăn mà khu vực kinh tế tư nhân đang phải đối mặt, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng hàng đầu của nền kinh tế đất nước.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia và nhà hoạch định chính sách, khu vực kinh tế tư nhân vẫn chưa phát huy hết tiềm năng do đang gặp hàng loạt rào cản khách quan lẫn chủ quan. Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, thẳng thắn chỉ ra nhiều doanh nghiệp tư nhân bị "kẹt" trong mô hình nhỏ lẻ, thiếu sức cạnh tranh do gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai, vốn, công nghệ và thị trường. Bên cạnh đó, tâm lý "sợ lớn" do lo ngại về thanh kiểm tra, rủi ro pháp lý và môi trường kinh doanh thiếu ổn định cũng là một rào cản lớn khiến doanh nghiệp không dám đầu tư mở rộng.
Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Thái Thanh Quý cũng chỉ rõ những rào cản về thể chế, chính sách hiện đang là lực cản lớn đối với sự phát triển của kinh tế tư nhân. Thủ tục hành chính còn chồng chéo, thiếu minh bạch, gây tốn kém thời gian và chi phí của doanh nghiệp. Ngoài ra, nhiều quy định vẫn chưa tạo được môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.
Đề xuất nhóm giải pháp cụ thể, ông Thái Thanh Quý cho rằng cần tập trung vào các định hướng lớn. Cụ thể, phải thúc đẩy cải cách thể chế một cách căn cơ, toàn diện, coi đây là "đột phá chiến lược" nhằm cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh. Việc rà soát, đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính cần được thực hiện thường xuyên, liên tục. Môi trường pháp lý phải minh bạch, ổn định, tạo niềm tin cho doanh nghiệp tư nhân dám đầu tư, dám đổi mới, dám mở rộng. Đảm bảo tiếp cận bình đẳng về các nguồn lực, đặc biệt là đất đai, vốn tín dụng, dữ liệu và công nghệ. Nhà nước cần thiết lập các cơ chế công khai, minh bạch trong phân bổ tài nguyên, cũng như hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân có năng lực được tham gia vào các dự án lớn của quốc gia, không chỉ ưu tiên cho doanh nghiệp nhà nước.
Sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về quy mô lẫn chất lượng. Với hơn 940.000 doanh nghiệp và trên 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, khu vực này hiện chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp toàn quốc, đóng góp trên 50% GDP, hơn 30% thu ngân sách nhà nước, tạo việc làm cho khoảng 85% lực lượng lao động xã hội và đang trở thành lực lượng tiên phong trong đổi mới sáng tạo.
Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ phát triển phân tầng trong khu vực kinh tế tư nhân. Theo đó, Nhà nước nên khuyến khích hình thành các tập đoàn tư nhân lớn có năng lực cạnh tranh quốc tế và đóng vai trò dẫn dắt chuỗi giá trị. Tạo điều kiện để doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển bền vững, gắn kết với các cụm ngành, khu công nghiệp. Đặc biệt, hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể cần được hỗ trợ chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp chính thức thông qua ưu đãi tín dụng, tư vấn pháp lý, đào tạo quản trị...
Cần thiết lập niềm tin và đối thoại hai chiều giữa Nhà nước với doanh nghiệp. Nhà nước đặt niềm tin và tạo cơ hội để doanh nghiệp tư nhân tham gia các chương trình phát triển quốc gia. Ngược lại, doanh nghiệp cũng phải chủ động đổi mới, nâng cao năng lực quản trị, cam kết phát triển bền vững và thực hiện tốt trách nhiệm xã hội.
TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng, cần chuyển đổi hộ kinh tế tư nhân thành doanh nghiệp. Cùng với đó, có chính sách hỗ trợ vốn, công nghệ cho các doanh nghiệp này. Cần thiết phải thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm để tạo động lực cho hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Ngoài ra, các đại biểu thống nhất rằng, để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng quốc gia, cần có sự cam kết chính trị cao, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội. Nhiều chuyên gia cũng kỳ vọng nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân mà Bộ Chính trị sắp ban hành sẽ cụ thể hóa các giải pháp để phát triển khu vực tư nhân trong giai đoạn tới.
