Sáng 7-1, tiếp tục phiên họp thứ 31, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến về dự thảo kế hoạch giám sát và các đề cương báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”.
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, dự kiến việc giám sát tập trung xem xét, đánh giá việc thể chế hóa chủ trương của Đảng, hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường (BVMT); việc thực hiện chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về BVMT.
Đối tượng giám sát: gồm Chính phủ; các bộ thuộc các lĩnh vực: TN-MT, NN-PTNT, Xây dựng, GTVT, Tài chính, KH-ĐT, Công Thương, Y tế, Công an, Quốc phòng; UBND 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các cơ quan, tổ chức có liên quan. Phạm vi giám sát là việc thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT trên phạm vi cả nước kể từ khi Luật BVMT số 72/2020/QH14 có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31-12-2024, các thời kỳ trước và sau có liên quan.
Đặc biệt, đoàn giám sát dự kiến tổ chức 4 đoàn công tác giám sát trực tiếp tại 15 địa phương (Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bình Dương, Long An, Trà Vinh, Hải Phòng, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Quảng Ngãi, Bình Thuận, Lâm Đồng).
Căn cứ lựa chọn 15 địa phương trên và dự kiến thành phần Đoàn công tác được thể hiện trong các phụ lục đính kèm báo cáo số 685/BC-ĐGS của Đoàn giám sát. Thời gian giám sát tại địa phương dự kiến từ cuối tháng 6 đến trước ngày 31-7-2025.
Đoàn cũng sẽ tổ chức làm việc với các bộ thuộc lĩnh vực đã nêu và Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, Tổng công ty Xi măng Việt Nam. Thời gian làm việc dự kiến trong tháng 6 và tháng 7-2025; thời gian, nội dung và hình thức làm việc cụ thể do Trưởng Đoàn giám sát quyết định.
Cho ý kiến về kế hoạch này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương lưu ý, việc xử lý rác thải điện tử, pin năng lượng rất cần được dự báo và có giải pháp xử lý sớm, vì có thể trở thành thách thức nan giải trong tương lai. Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Định cơ bản đồng tình với mục tiêu, thời gian và phương thức tiến hành giám sát, song nhấn mạnh hoạt động giám sát phải đưa ra được những kiến nghị chính sách mạnh mẽ theo nguyên tắc ai gây ra ô nhiễm phải trả phí khắc phục môi trường.
“Anh thải ra 100m3 nước thải phải trả phí xử lý 100m3 nước thải đó. Việc giám sát ở các địa phương phải chú ý đặc thù của từng địa phương để có kế hoạch khác nhau, ví dụ như với Hà Nội, ô nhiễm không khí đang rất bức xúc thì tập trung vào lĩnh vực ô nhiễm không khí”, ông Nguyễn Khắc Định nói.
Cũng quan tâm đến tình trạng ô nhiễm không khí đáng báo động tại Hà Nội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhận định, cần đánh giá tổng thể tình trạng ô nhiễm không khí. “Chưa thấy cơ quan nào đánh giá tổng thể từ đâu. Đoàn giám sát cần rà soát xem nguồn phát thải công nghiệp, các khu công nghiệp lớn xung quanh Hà Nội, các cơ sở sản xuất lớn gây ô nhiễm thế nào”, ông Vinh đặt vấn đề.
Theo ông Vinh, bụi xây dựng cũng là vấn đề rất đáng quan tâm, đô thị phát triển đương nhiên sẽ phát sinh bụi, nhưng cần có kiểm soát, tăng trưởng nóng sẽ dẫn đến ô nhiễm bụi xây dựng…
Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành sau đó nhất trí cao với kế hoạch giám sát ô nhiễm không khí ở Hà Nội để có thêm cơ sở đưa ra những giải pháp quyết liệt hơn như hạn chế phương tiện giao thông nội đô, tăng thuế, phí… Ông cho biết Bộ TN-MT cũng đã có đánh giá và sẽ tham mưu cho Chính phủ nhiều giải pháp hữu hiệu.
