Những hệ lụy về sức khỏe và chi phí xã hội do thuốc lá là vô cùng nghiêm trọng, trong đó trẻ em và phụ nữ là những nhóm dễ bị tổn thương nhất. Ước tính mỗi năm, cả nước có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo, nếu Việt Nam không có biện pháp kiểm soát hiệu quả thì số người tử vong do các bệnh liên quan tới thuốc lá có thể lên tới 70.000 ca vào năm 2030.
Trong bối cảnh nước ta đang phải đối diện với các thách thức về sức khỏe do thuốc lá gây ra, thì thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định là một công cụ quan trọng nhằm kiểm soát tỷ lệ người sử dụng các mặt hàng này.
Thuế tiêu thụ đặc biệt trên giá bán lẻ sản phẩm thuốc lá của Việt Nam hiện là 38,8%, thấp hơn nhiều so với khuyến cáo của WHO là 70%-75% giá bán lẻ. Trong khi đó, chi phí khám chữa bệnh, tổn thất năng suất lao động do mắc bệnh và tử vong sớm bởi hút thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm (chiếm 1,14% GDP), cao gấp 5 lần so với nguồn thu từ thuế thuốc lá.
Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá sẽ làm giảm đáng kể việc tiếp cận thuốc lá, trước hết là trong thanh thiếu niên và người nghèo, trực tiếp góp phần giảm tỷ lệ tử vong và tổn thất sức khỏe do thuốc lá gây ra.
