Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ 4 năm 2021: Sách dịch chiếm ưu thế

Ông Hoàng Phong Hà, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Xuất bản Việt Nam, thông tin, tỷ lệ sách dịch tham dự và đoạt giải năm nay khá cao, tuy nhiên điều này không sai so với quy định bởi quy chế không hạn chế dòng sách này.

Giải thích kỹ hơn, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, cho biết, trong cơ cấu xuất bản hàng năm, sách dịch chiếm hơn 20% và tỷ lệ này đang tiếp tục tăng lên. Năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên việc đầu tư làm sách (cả sách dịch và sách trong nước) không nhiều, sách dịch chủ yếu là sách tái bản. Song những cuốn tham gia xét giải năm nay đều có giá trị. 

Trả lời thắc mắc liệu có ưu ái đặc biệt nào với những cuốn sách đã từng đoạt nhiều giải thưởng lớn ở quốc tế rồi sau đó dịch và xét giải trong nước hay không, lãnh đạo Cục Xuất bản, In và Phát hành khẳng định: việc trao giải dựa trên chất lượng nội dung của cuốn sách chứ không dựa vào tác giả hay dịch giả.

“Việc xét giải độc lập và rất kỹ lưỡng. Giải thưởng được trao cho những cuốn phù hợp với nhu cầu của độc giả trong nước, dựa trên tính chính trị, tư tưởng, tính khoa học và giá trị thực tiễn của cuốn sách”, ông Nguyễn Nguyên nói.

Liên quan tới vấn đề xét và trao giải thưởng đảm bảo công bằng, minh bạch nhằm tôn vinh, khích lệ những người làm sách, viết sách, ban tổ chức cho biết đã mời hội đồng thẩm định lên tới 70 thành viên là những nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành trong nước. 

Trước băn khoăn về thông tin cuốn sách Chuyện của anh em nhà Mem và Kya của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà Văn Việt Nam, thành viên hội đồng chấm giải - sẽ nhận Giải thưởng Sách quốc gia, ông Hoàng Phong Hà giải thích, cuốn sách của nhà văn Nguyễn Quang Thiều không gây tranh luận về nội dung, ban tổ chức thực hiện quy trình rất chặt chẽ, thẩm định qua nhiều vòng.

Ông Hoàng Phong Hà khẳng định, quy chế không cấm thành viên hội đồng có sách tham gia dự giải. Nhưng thành viên hội đồng đó sẽ không được bỏ phiếu, nhận xét hay góp ý cho tác phẩm trong suốt quá trình các tiểu ban chấm từ vòng sơ khảo tới chung khảo. Hơn thế, với cuốn sách của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, đến vòng chung khảo, để khách quan và công bằng, hội đồng giải thưởng đã gửi tác phẩm này tới 2 chuyên gia đầu ngành về văn học phía Nam phản biện. Kết quả cuối cùng, các thành viên hội đồng đều thống nhất trao giải cho cuốn sách của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.

“Cuốn sách này không phải tác giả gửi mà là NXB Trẻ, đơn vị phát hành, gửi tới tham gia dự giải. Ở đây không có sự ưu ái nào đối với nhà thơ Nguyễn Quang Thiều”, ông Hoàng Phong Hà nói.

Không riêng với cuốn sách trên, ban tổ chức khẳng định những cuốn sách được trao giải, đặc biệt là giải A, đều qua hai lần thẩm định, phản biện. “Có cuốn sách nhận được bản góp ý dài 18 trang viết tay của chuyên gia”, ông Hà nói. Số lượng thành viên ở các hội đồng năm nay cũng tăng lên để đảm bảo chất lượng.