Trẻ, độ lan truyền lên ngôi
Chiến thắng của Rap Việt và hàng loạt nghệ sĩ tại giải Âm nhạc Cống hiến lần thứ 16 vừa công bố ngày 7-1 cùng bảng đề cử gồm nhiều cái tên ca sĩ, sản phẩm âm nhạc mới mẻ gần như đánh dấu sự lên ngôi của một thế hệ nghệ sĩ trẻ. Các đề cử phần nào phản ánh bức tranh nhạc Việt năm qua, đồng thời ghi nhận nỗ lực cống hiến của nghệ sĩ sau một năm quá khó khăn vẫn có những sáng tạo gửi đến công chúng.
Ngoài ca sĩ Tùng Dương lập thành tích ở 3 hạng mục quan trọng thì hầu hết còn lại là các gương mặt trẻ. Rap Việt năm nay đại thắng 3 hạng mục: Chuỗi chương trình của năm, Nhà sản xuất của năm (Touliver), Nghệ sĩ mới của năm (quán quân Dế Choắt). Kết quả này không nằm ngoài dự đoán, bởi năm qua, Rap Việt là chương trình truyền hình thực tế có sức lan tỏa, có khả năng tạo trend, phát hiện nhiều gương mặt mới. Giải MV của năm thuộc về MV Đi về nhà do Thành Đồng đạo diễn; sáng tác Hứa Kim Tuyền, Xuân Ty, Đen Vâu; Đen Vâu, JustaTee thể hiện. Hạng mục Nhạc sĩ của năm và Ca khúc của năm gọi tên nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường với Hoa nở không màu (ca sĩ Hoài Lâm thể hiện).
Không riêng gì giải Âm nhạc Cống hiến, ở các giải thưởng như Làn sóng xanh, Zing Music Award (ZMA) 2020 hay Mai vàng, gần như các gương mặt trẻ đang “thống trị”. Erik thắng giải thưởng Nghệ sĩ của năm với Em không sai chúng ta sai, hơn 200 triệu lượt nghe trên Zing MP3. Ghen Cô Vy của Erik và Min được khen ngợi là cách truyền thông sức khỏe cộng đồng sáng tạo, hiệu quả trong dịch Covid-19. Jack lập cú đúp chiến thắng Nam nghệ sĩ được yêu thích nhất, Ca khúc Dance/Electronic được yêu thích nhất với ca khúc Hoa hải đường, có 130 triệu lượt nghe.
Cho đến lúc này, danh sách bầu chọn giải thưởng Làn sóng xanh cũng là những cái tên nghệ sĩ trẻ áp đảo như: Amee, Jack, Binz, Hoàng Thùy Linh, Bích Phương, HuyR, Quân A.P… Ca sĩ dẫn đầu đề cử thuộc về Amee với 5 đề cử, Jack và Binz có 4 đề cử.
Xứng đáng hay chưa?
“Hương Giang được vinh danh Nữ nghệ sĩ được yêu thích nhất với ca khúc Tặng anh cho cô ấy ở ZMA 2020? Không lẽ gu nghe nhạc của người Việt chạm đáy vậy luôn sao?”. Một khán giả bày tỏ sự khó hiểu trên mạng xã hội, nhận về nhiều bình luận. Rõ ràng chiến thắng của Hương Giang đang tạo nên những tranh cãi trong khán giả: Người lùm xùm nhất năm với rất nhiều anti-fan bỗng lại nhận giải được yêu thích nhất, có vô lý quá không? Rõ ràng, chiến thắng gây bất ngờ, khó hiểu cho công chúng, bởi sản phẩm âm nhạc của Hương Giang không nổi bật và bản thân cô cũng bị khán giả chê hát yếu, làn sóng tẩy chay ở nhiều chương trình vẫn chưa hạ nhiệt…
Phải nói rằng, đêm trao giải trực tuyến ZMA 2020 có một số chiến thắng chưa thuyết phục lắm, chưa phản ánh thị trường nhạc Việt năm qua. Một phần do ZMA 2020 chỉ trao giải cho những nghệ sĩ, sản phẩm âm nhạc được đăng tải trên hệ thống nghe nhạc trực tuyến này và sở hữu bài hát thống lĩnh tốp một thời gian dài được cộng đồng mạng ưa chuộng, trong khi nếu nói các bài hát thực sự đóng góp gì mới mẻ cho nhạc Việt thì e rằng chưa phải. Các ca khúc của Jack, Trịnh Thăng Bình, Liz Kim Cương… có lượt xem cao, dù dễ nghe với một bộ phận người trẻ nhưng không phải là những bài hát thật sự đi vào lòng người.
Rap Việt, Tùng Dương và một số nghệ sĩ chiến thắng ở giải Âm nhạc Cống hiến được đánh giá là xứng đáng bởi chất lượng, tính chuyên môn đặt lên cao. Dù vậy, từ đề cử đã vắng bóng một số MV tốt trong năm như album Một triệu năm ánh sáng của Vũ Cát Tường, Love songs 2020 của Hồ Ngọc Hà… đến danh sách công bố chiến thắng cũng có vài cái tên gây khó hiểu. Hạng mục Nghệ sĩ mới của năm gây chú ý khi gọi tên Dế Choắt - quán quân Rap Việt 2020. Dế Choắt được đánh giá cao với một số bản rap phản ánh cuộc sống, truyền cảm hứng gần đây. Tuy vậy, việc nhận giải cũng gây tranh luận vì anh đoạt giải tại cuộc thi rap, nhưng còn hơi sớm để nói là có hoạt động âm nhạc nổi bật qua những sản phẩm phát hành chính thức. Chọn rap ở trường hợp này, có vẻ “theo trend”.
Những gì diễn ra ở các giải thưởng âm nhạc, bảng xếp hạng âm nhạc cho thấy, nếu chất lượng ca khúc được khẳng định do hội đồng nghệ thuật thì có vẻ khó gần với thị hiếu số đông khán giả và ngược lại. Giải thưởng âm nhạc tôn vinh cái mới nhưng mới chưa chắc đồng nghĩa với phải trẻ, độ lan truyền, xem nghe nhiều. Mới là âm nhạc phải có sự sáng tạo, khai phá, đóng góp thiết thực vào sự phát triển của nghệ thuật. Công chúng và giới chuyên môn luôn cần những làn gió mới trẻ trung, nhưng nghệ sĩ đó phải có thực lực, có cá tính âm nhạc nổi bật và tạo ra những sản phẩm chất lượng, ý nghĩa.
