Đây là bước đầu của kế hoạch thay thế toàn bộ hố ga hiện hữu không đảm bảo mỹ quan, chắn rác kém lại đang có mùi hôi.
Bốc mùi và bị… “bức tử”
Ngày 31-7, các đơn vị thi công vẫn đang tập trung cải tạo, nâng cấp đường Bùi Viện (quận 1) để đưa tuyến đường này thành phố đi bộ thứ 2 ở TPHCM, sau phố đi bộ trên đường Nguyễn Huệ. Ở nhiều đoạn đường, việc bó vỉa hè và miệng thu gom thoát nước (còn gọi là hố ga) đã được thay thế. Nhưng ngay lập tức, nhiều hố ga đã bị người dân che chắn, bịt kín bằng nhiều hình thức. Đơn giản thì dùng bao tải phủ lên và lấy vật nặng đè lại hoặc dùng khúc cây, tấm ván... che bít miệng hố ga. Thậm chí, có hố ga trước một quán nước trên tuyến đường này còn bị một tấm vỉ sắt vừa khớp với miệng hố ga, có độ dốc vừa che bít hố ga vừa tạo độ dốc thuận tiện cho xe máy lên xuống.
Hình ảnh hố ga bị che bít như trên rất dễ bắt gặp ở khắp mọi tuyến đường, con hẻm từ khu vực trung tâm đến vùng ngoại thành TPHCM. Một người dân trên đường Vĩnh Khánh (quận 4) cho biết, các hố ga hai bên tuyến đường này được gắn thêm một tấm vỉ sắt nhằm ngăn rác chảy vào làm cống tắc nghẽn. Tuy nhiên, giải pháp này đã không hiệu quả vì vào mùa nắng thì mùi hôi thối bốc lên từ các hố ga làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Tương tự, một chủ quán cà phê trên đường Trương Định (quận 3) giải thích về lý do hàn tấm sắt bít miệng hố ga trước quán: “Không che chắn lại thì quán ế khách do mùi hôi từ cống bốc lên. Còn ban đêm thì chuột, gián bò lên đầy từ hố ga này”.
Một trong hàng loạt hố ga trên đường Vĩnh Khánh (quận 4) bị người dân “bức tử” Theo ông Đỗ Tấn Long, Trưởng phòng Quản lý thoát nước (thuộc Trung tâm Điều hành các chương trình chống ngập nước TP), tình trạng bịt hố ga diễn ra phổ biến. Điều này làm giảm khả năng thu nước mặt khiến tình trạng ngập úng gia tăng. Năm 2016, UBND TP đã chỉ đạo các quận, huyện phải xử lý nhưng tình trạng này vẫn tồn tại. Cách đây khoảng 1 tháng, UBND TPHCM tiếp tục có văn bản nhắc nhở các quận, huyện phải xử lý dứt điểm.
Thí điểm hố ga ngăn mùi, chắn rác
Ông Đỗ Tấn Long nêu ý kiến: “Việc xử lý tình trạng bít hố ga là phải làm. Tuy vậy, phải tìm biện pháp giải quyết các bất cập của hệ thống hố ga hiện hữu. UBND TP đã chỉ đạo thí điểm cải tạo hố ga nhằm đảm bảo thoát nước và ngăn mùi để không ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân”.
Là thành viên của nhóm nghiên cứu, chế tạo ra hố ga thoát nước mới được chọn thí điểm, ông Bùi Văn Trường, Trưởng phòng Quản lý hệ thống thoát nước mưa (Công ty UDC), nhận xét: “Các hố ga hiện hữu có chung một cơ chế thu gom nước và ngăn mùi hôi bằng nước. Nhưng khả năng ngăn mùi còn nhiều hạn chế, nhất là lúc thời tiết nắng nóng. Mặt khác, khoang chứa của miệng thu nước bị ô nhiễm cũng là nguyên nhân phát sinh mùi hôi, vô tình tạo môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn, muỗi sinh sôi gây hại đến người dân. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều người dân bịt chúng lại. Mô hình miệng thu gom nước mới sẽ khắc phục được các bất cập trên, lại đảm bảo mỹ quan”.
Về tiến độ thực hiện, ông Bùi Văn Trường cho biết, Công ty UDC đã bắt đầu thay thế hố ga cũ trên đường Lê Văn Thọ (quận Gò Vấp). “Đây là tuyến đường đầu tiên trên địa bàn TP được thực hiện thí điểm. Sau đó, Công ty UDC tiếp tục thay thế các hố ga hiện hữu trên các tuyến đường Trương Định (quận 1, quận 3), đường Vĩnh Khánh (quận 4) và 2 tuyến hẻm 254, 385 đường Lê Văn Thọ (quận Gò Vấp). Ở 3 tuyến đường và 2 hẻm trên có tổng cộng 338 hố ga, sẽ được thay thế toàn bộ bằng hố ga mới trong tháng 8-2017”, ông Trường chia sẻ.
Theo Sở Giao thông Vận tải TPHCM, việc nghiên cứu, chế tạo miệng thu gom nước kiểu mới và thí điểm như trên là thực hiện theo chỉ đạo của UBND TP. Sở Giao thông Vận tải đã xem xét, đánh giá về hiệu quả và thiết kế nhiều mẫu hố ga rồi chọn ra mẫu này. Từ kết quả đó, Sở Giao thông Vận tải đề xuất và được UBND TP chấp thuận cho Công ty UDC triển khai thí điểm ở một số khu vực có nhiều rác tồn đọng và miệng thu gom nước bị người dân che bít do bốc mùi. Sau thời gian thí điểm, các đơn vị liên quan sẽ đánh giá hiệu quả trước khi triển khai đại trà.
Sẽ thay thế hơn 210.000 hố ga
Mẫu hố ga thu nước ngăn mùi được chọn thí điểm có diện tích thu nước 0,336m², lớn hơn miệng thu nước của các hố ga hiện hữu. Miệng hố ga này được thiết kế có độ dốc bên trong nhằm giúp nước thoát hết vào đường cống, không gây tù đọng nước. Điều này làm giảm phát sinh mùi hôi, ruồi nhặng… ở mức thấp nhất. Ngoài ra, hố ga kiểu mới còn thiết kế hệ thống van kín, một chiều để nước chảy vô mà không cho tràn ra ngoài, giúp không phát tán mùi hôi như các miệng hố ga hiện hữu. Mẫu hố ga mới được đúc bằng gang với chi phí 8,3 triệu đồng/hố ga. Theo ông Bùi Văn Trường, miệng thu nước này có cả phần bó vỉa cho vỉa hè. Tại nơi lắp đặt các hố ga này sẽ không còn miệng thu gom nước để hở tại nơi tiếp giáp với vỉa hè như các hố ga hiện hữu. Từ đó, việc ra vào nhà dân cũng thuận lợi hơn.
Ông Đỗ Tấn Long cho biết, trên địa bàn TPHCM có hơn 210.000 hố ga (68.000 hố ga do trung tâm quản lý và 142.000 hố ga do quận, huyện quản lý). Tuy số lượng hố ga trên rất lớn, song nếu việc thí điểm đạt hiệu quả thì sẽ thực hiện việc thay thế toàn bộ ngay sau đó.
