Phát biểu đề dẫn tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội năm 2022, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhìn nhận, tình hình thế giới và trong nước đang thay đổi rất nhanh, nhiều biến động, tiềm ẩn nhiều rủi ro khó dự báo.
Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng phát biểu đề dẫn. Ảnh: VIẾT CHUNG “Một số quốc gia, khu vực đã xuất hiện tình trạng “siêu lạm phát”, chứng kiến chỉ số CPI tăng cao nhất trong nhiều thập niên. Nguy cơ “vừa lạm phát, vừa đình trệ” đang diễn ra, với biểu hiện rõ nét là tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại, xuất hiện những cảnh báo về một “siêu chu kỳ vĩ mô” mới đầy thách thức: lạm phát cao hơn, thâm hụt lớn hơn, biến động vĩ mô mạnh hơn và chu kỳ kinh tế diễn ra nhanh hơn”, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhìn nhận.
Thị trường tài chính, thương mại và đầu tư toàn cầu đang chuyển sang một trạng thái mới với 2 đặc trưng lớn: thời kỳ lãi suất thấp đã qua và thời kỳ đồng USD mạnh đã tới. Nguy cơ bất ổn kinh tế vĩ mô trầm trọng hơn, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, thời tiết và thiên tai khắc nghiệt… đang hiện hữu ở rất nhiều nước. Trước những biến động khó lường cả về kinh tế, chính trị, xã hội của thế giới, nếu không có sự chuẩn bị để ứng phó kịp thời, tăng trưởng kinh tế Việt Nam có nguy cơ gặp nhiều khó khăn như đã diễn ra cách đây hơn 10 năm, sau khi nổ ra cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu.
Theo Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế đang chịu áp lực rất lớn từ bên ngoài. Tăng trưởng xuất khẩu có thể giảm tốc do suy giảm kinh tế của các đối tác nhập khẩu chính, nhất là 3 nền kinh tế lớn – Mỹ, EU và Trung Quốc. Về đầu tư, tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công tạo ra những hệ lụy dây chuyền, đang ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế.
Điểm sáng là tiêu dùng trong nước - động lực có nhiều tiềm năng và đang tỏ ra vững vàng nhất của nền kinh tế Việt Nam. Cầu nội địa đã phục hồi rất mạnh nhờ việc khắc phục được cơ bản các đứt gãy của nền kinh tế trong nước và nhờ kết quả triển khai gói phục hồi kinh tế - xã hội. Đây là gói kích thích kinh tế có quy mô lớn nhất từ trước đến nay để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân khắc phục khó khăn, tiếp tục đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, bảo đảm mức sống, an sinh xã hội, giữ vững niềm tin. Trong ngắn hạn, sự phục hồi mạnh mẽ của các ngành dịch vụ hướng nội (du lịch, nhà hàng, khách sạn, vận tải, nhất là hàng không…) đang tạo nền tảng tăng trưởng khá vững chắc cho nền kinh tế Việt Nam.
Phân tích thêm về tốc độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công liên tục chậm - câu chuyện “dài nhiều kỳ” về sự lãng phí, có tiền mà không tiêu được - có nguyên nhân quan trọng là chưa tháo gỡ được các nút thắt về cơ chế, chính sách, nhất là các thủ tục về giải phóng mặt bằng, đấu thầu, tìm kiếm các nhà đầu tư có năng lực thật sự và sự thiếu quyết liệt, sợ trách nhiệm… trong việc triển khai các dự án lớn.
Hoạt động của thị trường tài chính, ngân hàng và thị trường chứng khoán hiện nay còn nhiều rủi ro bởi thiếu vắng sự giám sát an toàn hệ thống, về sở hữu chéo, về giao dịch thiếu lành mạnh, thậm chí vi phạm luật pháp… Lĩnh vực bất động sản vẫn tồn tại những bất cập liên quan đến các quy định về xác định giá đất, đấu giá đất, đấu thầu dự án, về quản lý loại hình bất động sản hỗn hợp, về quy trình, thủ tục lựa chọn chủ đầu tư và triển khai các dự án, chính sách hỗ trợ cân đối nguồn cung về nhà ở thương mại, nhà ở xã hội.
“Giải phóng các nguồn lực và mở rộng các động lực tăng trưởng trong nước cần trở thành cách tiếp cận mới để củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế bền vững trong bối cảnh thế giới đang biến động nhanh chóng, có nhiều tác động tiêu cực”, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhận định.
Nêu định hướng, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, tiếp tục cải cách thể chế là giải pháp hàng đầu, tập trung vào đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện khung khổ thể chế, pháp luật về quản lý đất đai và thị trường bất động sản, đặc biệt trong công tác đấu giá đất và phát triển thị trường quyền sử dụng đất để khai thác có hiệu quả nhất một trong những nguồn lực quan trọng của nền kinh tế.
Đặc biệt, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh đề xuất tăng cường liên kết vùng; ưu tiên tháo gỡ các điểm nghẽn trong phát triển Thủ đô Hà Nội và TPHCM, 2 đầu tàu kinh tế của cả nước gắn liền với các vùng xung quanh như: vùng Thủ đô Hà Nội - vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ - vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng TPHCM – vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và Đông Nam bộ.
