“Giải cứu” những dòng sông ô nhiễm

Những “chiến binh”... dọn rác

Sống khổ sở trong môi trường ô nhiễm bởi dòng sông Tô Lịch từ thời sinh viên, khi đã có việc làm ổn định và thời gian rảnh cuối tuần, chàng trai trẻ Nguyễn Tiến Huy (29 tuổi) mong muốn thành lập nhóm cộng đồng để “giải cứu” những dòng sông, con kênh, mương ô nhiễm trên địa bàn thủ đô. Với tâm nguyện ấy, cuối năm 2022, nhóm Hà Nội Xanh được Huy khởi xướng ra đời. Đến nay nhóm đã quy tụ khoảng 400 tình nguyện viên.

Trước mỗi lần ra quân dọn dẹp vệ sinh một địa điểm, Huy cùng cộng sự đi khảo sát, sau đó kiểm tra mực nước để lên kế hoạch chuẩn bị nhân lực và dụng cụ hỗ trợ. Thời gian đầu, chỉ có 3 thành viên, mỗi lần ra quân dọn rác, khối lượng công việc nhiều khiến nhóm tốn nhiều sức và thời gian. Sau 2 tháng nhận thêm 200 tình nguyện viên, nên nhiều thách thức đã đặt ra trong công tác hậu cần, quản lý và lập kế hoạch. Cho đến nay, kinh phí duy trì hoạt động nhóm vẫn là bài toán khó đối với Huy.

Các thành viên của Hà Nội Xanh đều là những “chiến binh” chuyên đi dọn, vớt rác ở những con sông, con kênh chưa được các cơ quan chức năng xử lý. Năm 2023, tần suất hoạt động của nhóm tương đối cao: dọn từ 12-15 buổi/tháng; bước sang năm 2024, lượng rác giảm đi, tần suất hoạt động giảm xuống còn 1 buổi/tuần. Ngọc Ánh (24 tuổi, ở quận Hà Đông, tình nguyện viên của nhóm) cho biết, việc dọn rác dưới kênh mương dù chỉ là việc nhỏ nhưng đó là tiếng nói của người trẻ về khát vọng sống xanh - sống đẹp.

“Sau một thời gian ra quân, nhóm đều quay lại để xem khu vực đó còn tiếp diễn tình trạng rác thải hay không. Nhiều khu vực chúng tôi đã dọn qua và thấy rằng tình trạng tái diễn rác thải ít đi. Đó là một thành công nhỏ của Hà Nội Xanh”, Huy chia sẻ.

Dùng sức trẻ đổi lấy môi trường sạch

Ngoài việc dọn rác thải, mục tiêu của nhóm là thay đổi ý thức bảo vệ môi trường của người dân. Sau mỗi lần ra quân, nhóm đều làm video ngắn để chia sẻ lên mạng xã hội TikTok, Facebook như một cách lan tỏa tinh thần của Hà Nội Xanh đến với cộng đồng.

Bùi Bích Phương (27 tuổi, TP Hà Nội) chia sẻ: “Mình biết đến Hà Nội Xanh qua những video “viral” (có sức lan tỏa) trên TikTok. Thấy hoạt động ý nghĩa, mình quyết định đăng ký tham gia. Mình nhớ mãi câu nói của trưởng nhóm rằng: Chúng ta đã được sinh ra trên mảnh đất màu mỡ, hãy góp phần bảo vệ môi trường để con cháu đời sau sinh ra không phải sống trên rác thải!

Tự nguyện làm công việc ẩn chứa nhiều rủi ro về sức khỏe, Nguyễn Tiến Huy và các thành viên đã phải nỗ lực rất nhiều. Vượt qua cảm giác sợ hãi khi phải tiếp xúc với nước bẩn và mùi hôi thối, các tình nguyện viên sẵn sàng mặc đồ bảo hộ lội xuống dòng kênh, mương. Họ phối hợp nhịp nhàng, thay phiên nhau, người lội nước cào vớt rác, người kéo rác lên bờ và người gom rác vào bao.

Là thành viên lớn tuổi nhất, sau khi nấu xong những suất ăn cho nhóm, Đặng Đình Mạnh lại chạy xe đến tham gia dọn rác cùng các thành viên. Mạnh chia sẻ: “Biết đến Hà Nội Xanh là nhóm hoạt động tự phát bằng nguồn tài chính của trưởng nhóm mà chưa nhận được sự quan tâm của cộng đồng, hơn một năm nay, tôi đã hỗ trợ suất ăn miễn phí do chính tay mình nấu khi nhóm hoạt động xuyên trưa… Tham gia dọn rác cùng Hà Nội Xanh là cách để tôi góp tiếng nói nâng cao ý thức người dân về bảo vệ môi trường sống”.

Trước những thắc mắc của nhiều người, vì sao không thuê máy múc để dọn đỡ cực, Huy chia sẻ, nhóm hoạt động tự phát, đối tượng tham gia chủ yếu là học sinh, sinh viên nên không có kinh phí để thuê máy móc công nghệ. Ở góc nhìn khác, hình ảnh người trẻ vất vả lặn lội, ngâm mình dưới dòng nước đặc quánh để vớt rác thải tạo ra thông điệp có sức nặng về bảo vệ môi trường. Quan tâm đến giá trị bền vững, nhóm đang lên kế hoạch nhằm nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường như cùng các cơ quan chính quyền vận động, tuyên truyền người dân cách phân loại rác thải để giúp công việc xử lý trở nên dễ dàng hơn.

“Bên cạnh những lời hay ý đẹp, chúng tôi cũng bỏ ngoài tai những lời lẽ tiêu cực như “muối bỏ biển”, “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” để tiếp tục hành động lấy lại “mảng xanh” cho thủ đô”, đại diện nhóm Hà Nội Xanh chia sẻ.