“Giải cứu” bưởi miền Bắc

Giá đổ xô tại vườn: 2.000 đồng/trái

Khoảng 1 tháng nay, nông dân và các chủ vườn ở nhiều địa phương của miền Bắc đã bắt đầu thu hoạch bưởi để chuẩn bị bán tết. Thế nhưng, năm nay, bưởi rớt giá chưa từng thấy. Trên mạng xã hội, nhiều chủ vườn đang kêu gọi bạn bè, người thân “giải cứu”, mời cộng đồng mua với giá rẻ…

Khoảng 10 năm nay, giá bưởi Diễn trồng ở các tỉnh: Hòa Bình, Bắc Giang, Hưng Yên, Yên Bái, Tuyên Quang… và ngay tại Hà Nội vẫn bán được giá 20.000 đồng/trái (giá bán buôn tại vườn), còn giá bán lẻ lên tới 30.000-40.000 đồng/trái, khiến nông dân khắp nơi chuyển sang trồng bưởi. Vài năm sau, giá bưởi rớt xuống chỉ còn 10.000 đồng/trái (bán tại vườn). Mặc dù vậy, “cơn lốc” đua tranh trồng cây có múi (chủ yếu là bưởi) vẫn chưa dừng lại.

Khoảng 1-2 năm gần đây thì giá bưởi bán tại vườn có nơi giảm xuống chỉ còn 5.000-7.000 đồng/trái. Mùa bưởi năm nay, ngay thời điểm này, giá bán buôn tại vườn ở hàng loạt địa phương rớt xuống chỉ còn… 2.000 đồng/trái, giá bán lẻ ngoài chợ cũng chỉ có 5.000 đồng/trái.

Ngay tại thủ đô Hà Nội, trong chợ và trên các sọt hàng rong đường phố, có loại bưởi cũng chỉ báo giá 5.000 đồng/trái.

Chị Lê Thu Trà ở đường Hoàng Cầu (quận Đống Đa) thốt lên: “Chưa bao giờ bưởi lại rẻ thế”. Nhiều nông dân, chủ vườn phải huy động người thân, con cháu chụp ảnh, đưa lên mạng xã hội để tiếp thị, mời gọi khách hàng.

Trên Facebook, hàng loạt tài khoản đăng “status” (trạng thái) kêu gọi “giải cứu” bưởi. Một thương lái có tên Đoàn Thị H. ở Hà Nội đăng trạng thái mời gọi cộng đồng mua bưởi giá 5.000 đồng/trái, nhận giao tận nhà. Ngay bên dưới, một người khác có tên là Bùi Thị Nh. ở Hòa Bình lại đề nghị bạn bè “giải cứu” giúp bưởi vườn nhà ngoại. Giá chỉ có “2K” một trái.

Nguyên nhân vì sao?

Phóng viên Báo SGGP đã liên hệ một số chủ vườn lớn ở Hà Nội và các tỉnh Phú Thọ, Lào Cai, Yên Bái, Hưng Yên… để tìm hiểu nguyên nhân. Theo anh Nguyễn Hải Sơn, chủ một trang trại bưởi rộng 5ha ở khu vực Núi Bé, xã Nam Phương Tiến (Chương Mỹ, Hà Nội), giá bưởi rớt còn 2.000 đồng/trái là có thật. Chương Mỹ đã được quy hoạch là “vựa bưởi” của Hà Nội và hiện tại, bà con nông dân trồng bưởi ở chỗ anh đang phải bán với giá này do bưởi rất nhiều.

Theo anh Sơn, mặc dù cùng là giống bưởi Diễn, nhưng bà con buộc phải bán giá 2.000 đồng/trái với những cây bưởi mới trồng khoảng 4-5 năm, bây giờ bắt đầu cho quả do chất lượng chưa cao. Để tận thu nên bán được giá nào cũng bán. “Với những cây đã cho quả 7-8 năm trở lên, thì ở vườn em vẫn đang bán được giá 20.000-25.000 đồng/quả”, anh Sơn cho biết.

Cũng theo anh Sơn, với những cây bưởi đã có tuổi thì chưa chắc đã cho trái ngon nếu chủ vườn không biết cách chăm sóc. “Tùy thuộc từng giống bưởi, cách chăm sóc khác nhau thì quả mới ngon, nên người trồng cần phải có kỹ thuật”, anh Sơn nói.

Ông Đinh Văn Thành, một chủ vườn ở huyện Cao Phong (Hòa Bình) cũng cho biết, thường những vườn bưởi chủ ít chăm sóc, để hoa trái ra tự nhiên thì chủ sẽ bán giá rẻ để tận thu. Còn với những loại bưởi ngon thì nông dân ở Cao Phong vẫn bán được giá 10.000-15.000 đồng/trái (giá bán buôn).

Riêng những loại bưởi đặc sản như bưởi đường La Tinh (Hoài Đức - Hà Nội), bưởi Đại Minh (Yên Bình - Yên Bái), bưởi chính gốc Đoan Hùng (Phú Thọ) và bưởi Diễn (trồng đúng đất gốc Phú Diễn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội)... vẫn bán được giá 25.000-40.000 đồng/trái. Các chủ vườn cho biết, khách quen đã đặt mua từ rất sớm (tháng 8, tháng 9) và thường đến thời gian này là hết hàng.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên Báo SGGP, do ồ ạt trồng giống bưởi Diễn (trái to, màu vàng bắt mắt) nên giá bưởi rớt, chủ vườn thua lỗ. Trong các năm 2022 và 2023, nhiều nông dân ở các huyện Lương Sơn, Kim Bôi, Kỳ Phong (Hòa Bình) và nhiều nơi ở ngoại thành Hà Nội đã phải đốn, chặt hàng loạt gốc bưởi để chuyển sang các loại cây trái khác hoặc bỏ hoang vườn.

Để đa dạng nguồn thu, tìm hướng đi mới, khoảng 1-2 năm nay, một số chủ vườn ở ngoại thành Hà Nội đã nhạy bén chuyển đổi mô hình từ chuyên canh bưởi sang “2 trong 1” hoặc “3 trong 1” (trồng bưởi, nuôi gà thả vườn, bán hoa, thậm chí làm du lịch)…

Tại làng bưởi Diễn thuộc phường Phú Diễn, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội), khoảng 1 tháng nay, nhiều nông dân đã mở cửa vườn để “phái đẹp” ở nội thành đến chụp ảnh làm kỷ niệm. Giá vé vào cửa lên tới 50.000 đồng/lượt nhưng vẫn đông khách. Chủ vườn bưởi Dũng Thu ở đường Văn Tiến Dũng (làng bưởi Phú Diễn) cho biết, vào các ngày cuối tuần, trung bình có tới 100-150 lượt khách đến vườn này chụp ảnh. Không chỉ mua vé vào cửa, sau buổi chụp, nhiều khách còn mua bưởi về làm quà tặng. Giá bán tại vườn là 20.000-40.000 đồng/trái. Mặc dù khá đắt so với bên ngoài nhưng vẫn có khách muốn mua.

Mặc dù vậy, theo các chuyên gia kinh tế, không phải làng bưởi nào cũng có thể học theo cách làm của làng Phú Diễn nếu không tạo được thương hiệu. Tình trạng mở rộng diện tích ồ ạt như thời gian qua, chạy đua theo cách làm của người khác, khiến giá bưởi tiếp tục rớt trong những năm tới là điều đã được dự báo, cảnh báo.