Giá vé máy bay nội địa tăng cao: Cơ hội cho các hình thức vận tải khác bứt phá

Khách đi máy bay giảm

Theo thông tin từ Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), trong cao điểm lễ 30-4 và 1-5, các cảng hàng không trực thuộc phục vụ gần 1,8 triệu hành khách, trong đó có 1,132 triệu khách nội địa. Con số này đã giảm khoảng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể, tại Cảng hàng không quốc tế (CHKQT) Tân Sơn Nhất, trong kỳ nghỉ lễ, sân bay này phục vụ trung bình 108.805 khách/ ngày, giảm 7,62% so với năm 2023 và giảm 9,67% so với năm 2019. Còn tại CHKQT Nội Bài phục vụ trung bình hơn 80.000 lượt khách/ngày, giảm 18% so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân chính khiến lượng khách của ngành hàng không giảm là do giá vé máy bay tăng quá cao. Theo ghi nhận từ các đại lý vé máy bay, chặng bay từ TPHCM đi các sân bay miền Trung những ngày cao điểm đều có giá từ 2 triệu đồng/chiều trở lên. Chặng từ Hà Nội đi các tỉnh miền Trung cũng tương tự. Đặc biệt, các đường bay đến Phú Quốc có giá vé rất cao, từ Hà Nội giá vé lên tới 8,6 triệu đồng/vé khứ hồi, từ TPHCM giá vé khoảng 4 triệu đồng. Chị Hoàng Dung, đại diện Công ty SEA Travel, cho biết, giá vé máy bay luôn cao từ Tết Nguyên đán tới nay, kể cả vào khoảng tháng 2, tháng 3, vốn là dịp thấp điểm hàng năm.

Ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, thông tin, một trong những nguyên nhân chính khiến giá vé máy bay cao là do thiếu máy bay. Các hãng hàng không Việt Nam có tới 44 máy bay A321 Neo phải triệu hồi khắc phục lỗi động cơ theo yêu cầu của nhà sản xuất. Theo kế hoạch, phải đến hết năm 2026, thậm chí sang đầu năm 2027, các hãng hàng không Việt Nam mới có đủ số máy bay để trở lại hoạt động bình thường. Ông Thắng dự báo, việc thiếu máy bay có nguy cơ khiến vé máy bay trong dịp cao điểm hè sắp tới khan hiếm và đắt đỏ hơn.

Đường sắt, đường thủy: tăng thị phần

Giá vé máy bay đắt đỏ thực sự là cơ hội cho ngành đường sắt lấy lại thị phần vận tải hành khách. Thông tin từ Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, trong kỳ nghỉ lễ 30-4, 1-5 vừa qua, đường sắt đã bán được khoảng 120.000 vé. Lượng vé không tăng do năng lực vận tải còn hạn chế, nhưng vé được tiêu thụ rất nhanh. Đại diện Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội cho biết, từ tết đến nay, công suất các đoàn tàu đều đạt 90%-95%. Đặc biệt, đối với 2 mác tàu chất lượng cao vừa đưa vào khai thác gồm Hà Nội - Đà Nẵng và đoàn tàu kết nối di sản Huế - Đà Nẵng luôn trong tình trạng “cháy vé”.

Trong dịp cao điểm hè sắp tới, ngoài tàu Thống Nhất chạy tuyến Bắc - Nam, Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội sẽ chạy thêm các đoàn tàu từ Hà Nội đi Lào Cai, Thanh Hóa, Vinh, Đồng Hới, Hải Phòng. Công ty CP Vận tải đường sắt Sài Gòn sẽ chạy thêm nhiều tàu chặng TPHCM đi Nha Trang, Phan Thiết phục vụ khách du lịch. Dự báo, nhu cầu đi du lịch bằng tàu hỏa năm nay sẽ tăng cao. Ông Đặng Sỹ Mạnh, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, cho biết, ngành đường sắt đang tận dụng cơ hội lấy lại thị phần, bằng cách tích cực nâng chất lượng dịch vụ. Hiện các toa tàu khách đều đã được cải tạo, gia tăng các tiện ích. Ngành đường sắt cũng đã hợp tác các đơn vị lữ hành đẩy mạnh mô hình thuê nguyên chuyến trên những chặng ngắn, một hình thức khai thác mới khá hiệu quả.

Tuy nhiên, với hạ tầng lạc hậu hiện nay, ngành đường sắt vẫn chưa thể có sự đột phá về năng lực vận tải, đồng nghĩa với việc thị phần chưa có sự cải thiện đáng kể, chỉ nhỉnh hơn mức 0,15% so với năm 2023. Trong khi đó, theo Bộ GTVT, trong năm 2023 và đầu năm 2024, vận tải khách đường thủy tăng hơn 6%, đường biển tăng 10% so với năm 2022. Tuy nhiên, con số tăng trưởng của đường thủy và đường biển vẫn còn thấp so với tiềm năng. Với việc giá vé máy bay cao, trong khi đường sắt, đường thủy và hàng hải chưa đủ lực để tạo đột phá, áp lực vận tải lại tiếp tục dồn lên đường bộ. Thực tế từ kỳ nghỉ lễ 30-4 và 1-5 vừa qua cho thấy, nhiều người dân đã chọn đường bộ làm phương tiện di chuyển, kể cả những chặng dài 300-500km.

Thông tin từ các công ty du lịch cũng cho biết, mùa hè năm nay, các tour du lịch đường bộ, đường bộ kết hợp đường sắt sẽ lên ngôi do giá thành hợp lý hơn hẳn so với các tour đi máy bay. Thông tin từ Bộ GTVT cũng cho thấy, với hạ tầng được ưu tiên đầu tư, nâng cấp; chi phí thấp; dịch vụ thuận tiện… vận tải khách đường bộ tiếp tục tăng trưởng và chiếm ưu thế với 91,79% thị phần. Như vậy, việc thay đổi cơ cấu vận tải theo hướng tăng thị phần vận tải đường sắt, đường thủy, đường biển, hàng không, giảm thị phần vận tải đường bộ mà Bộ GTVT đặt ra vẫn còn xa vời.