Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, việc tổ chức diễn đàn này nhằm nâng cao chất lượng giám sát của Quốc hội, lựa chọn đúng, trúng những vấn đề mà cử tri, nhân dân quan tâm hơn cả.
Giám sát là để phát huy mặt tốt, ưu điểm, chỉ ra bài học, kinh nghiệm, khắc phục hạn chế, tồn tại; cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội ban hành nghị quyết giúp Chính phủ, các bộ, ngành quản lý điều hành kinh tế - xã hội tốt hơn.
Những ý kiến tại diễn đàn còn là “đầu vào” rất quan trọng cho việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Luật được ban hành ngày 20-11-2015, có hiệu lực từ 1-7-2016, đến nay đã qua 7 năm tổ chức thi hành.
Các quy định của luật đã tạo cơ sở pháp lý khá đầy đủ và toàn diện phục vụ hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, góp phần đổi mới, cải tiến, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử trên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, luật hiện hành còn thiếu các quy định về bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động giám sát với hoạt động xây dựng pháp luật và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, địa phương.
Luật cũng chưa có quy định về tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, người bị chất vấn, giám sát chuyên đề, vấn đề được giải trình, người được yêu cầu giải trình tại kỳ họp, phiên họp, hoạt động giám sát của các cơ quan có thẩm quyền giám sát; thiếu quy định về thẩm quyền giám sát của đại biểu Quốc hội (thông qua hoạt động kiến nghị Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn).
Những bất cập đó cũng xảy ra tương tự như đối với hoạt động giám sát của HĐND.
Những tồn tại, hạn chế của hoạt động giám sát còn thể hiện ở việc thiếu sự cung cấp, chia sẻ, trao đổi, xử lý, sử dụng, quản lý, bảo quản thông tin từ các tài liệu, dữ liệu, hoạt động giám sát có liên quan hay hoạt động khác của cơ quan chức năng; thiếu quy định về việc ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa trong hoạt động giám sát...
Điều này đã làm giảm hiệu quả, hiệu lực của hoạt động giám sát. Việc tổ chức diễn đàn này được kỳ vọng sẽ góp phần gia cố “chân kiềng” giám sát - 1 trong 3 chức năng của cơ quan quyền lực tối cao (bên cạnh chức năng lập hiến, lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước); từ đó nâng cao chất lượng của hoạt động giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
