Bệnh nhân là bé gái N.N.M, (32 tháng tuổi, ngụ Đắk Lắk) có cơ địa suy dinh dưỡng chỉ có 11 kg. Bé lần đầu nhập viện với dấu hiệu đau bụng 1 tuần, siêu âm phát hiện khối u vùng hạ vị từ tháng 6-2020.
Bé chẩn đoán bệnh lý u nguyên bào thần kinh nhóm nguy cơ cao, nếu không được ghép tủy thì tỷ lệ sống 1 năm của bé chỉ có 12%. Dựa trên phác đồ điều trị hiện hành tại Khoa Ung bướu huyết học Bệnh viện Nhi Đồng 2, bé đã được nhanh chóng lên kế hoạch điều trị kết hợp phẫu thuật cắt u, hóa trị liệu, ghép tủy, hóa trị duy trì sau ghép.
Tới tháng 12-2020 bé được chuẩn bị vào giai đoạn ghép tế bào gốc tạo máu tự thân. Khởi động cho giai đoạn chuẩn bị ghép, bé đã được làm các xét nghiệm máu, sinh thiết tủy xương, chụp PET scan để xác nhận đạt đáp ứng điều trị.
Các bác sĩ đơn vị ghép Bệnh viện Nhi Đồng 2 đã thực hiện hội chẩn chuyên môn với Bệnh viện Truyền máu - Huyết học lên kế hoạch thu thập tế bào gốc, phác đồ hóa trị liệu diệt tủy liều cao trước ghép, chuẩn bị ghép. Bé được chủ động làm thủ thuật tạo các đường truyền trung tâm phục vụ thu thập tế bào gốc tại Bệnh viện Nhi Đồng 2.
Bệnh nhi ổn định tốt và xuất viện sớm hơn dự kiến ban đầuNgày 15-12-2020 bé được tiến hành thu thập tế bào gốc tạo máu tại Bệnh viện Truyền máu - Huyết học. Quá trình thu thập thuận lợi, đủ số lượng tế bào gốc cần cho việc phục hồi tủy sau ghép.
Từ ngày 23-12-2020 đến ngày 29-12-2020 bé tiếp nhận điều trị hóa trị liệu liều cao chuẩn bị cho ghép tế bào gốc.
Ngày 30-12-2020, sau quá trình chu đáo chuẩn bị, bệnh nhân được ghép tế bào gốc tạo máu tự thân có gây mê chủ động tại chỗ vào lúc 9 giờ 20 với sự hỗ trợ, giám sát chuyên môn của các bác sĩ, điều dưỡng của Khoa Ghép tế bào gốc, Bệnh viện Truyền máu - Huyết học.
Bệnh nhi được chăm sóc đặc biệt tại Đơn vị Ghép tế bào gốc sau truyền tế bào gốc, kiểm tra huyết đồ theo dõi quá trình mọc mảnh ghép, chẩn đoán các biến chứng hậu ghép, phòng ngừa tối đa nguy cơ nhiễm khuẩn, chăm sóc điều dưỡng tích cực.
Trong thời gian này bé có gặp một số biến chứng do hóa trị liệu diệt tủy và giảm chức năng bảo vệ cơ thể khi nguồn tủy mới ghép chưa mọc như tổn thương gan, tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, viêm ruột và được điều trị nội khoa, nâng đỡ, kháng sinh tích cực, truyền immunoglobuline tăng chức năng miễn dịch thể dịch, nuôi ăn sonde dạ dày năng lượng cao, nuôi ăn tĩnh mạch hỗ trợ.
Các biến chứng đều được sớm kiểm soát ổn định. Bé mọc mảnh ghép khá sớm vào 10 ngày sau ghép. 16 ngày sau ghép, bệnh nhi đã phục hồi bạch cầu hạt và tiểu cầu tốt, không có tình trạng nhiễm trùng cơ quan nào. Bệnh nhi khỏe, tự ăn uống, sinh hoạt, đã được xuất viện sớm hơn dự kiến vào ngày 15-1-2021 trong niềm hạnh phúc của bệnh nhân, gia đình và bệnh viện.
Sau 1 tuần, bệnh nhi đã tái khám lại tại Khoa Điều trị trong ngày, Bệnh viện Nhi Đồng 2 để theo dõi sự phục hồi hoàn toàn của hệ tạo máu, các biến chứng muộn. Kết quả kiểm tra các dòng tế bào máu đang hồi phục thuận lợi, chức năng gan thận trong giới hạn bình thường, bé hoạt bát, ăn uống tốt, không cần truyền máu hay thuốc điều trị biến chứng liên quan ghép.
Kế hoạch dự kiến bệnh nhi sẽ tiếp tục xạ trị sau vài tuần và điều trị thuốc duy trì sau truyền tế bào gốc 3 tháng nhằm hạn chế khả năng tái phát của khối u.
Đây là một ca ghép tế bào gốc tạo máu tự thân lần đầu tiên được thực hiện ở Bệnh viện Nhi đồng 2, trên nền 1 bệnh nhi u nguyên bào thần kinh có tuổi nhỏ, cân nặng thấp, thể trạng suy dinh dưỡng tiên lượng có thể cần phối hợp đa chuyên khoa nếu có biến chứng nặng song song kiểm soát tích cực dinh dưỡng, gây mê khi can thiệp thủ thuật. Ca phẫu thuật đã thành công, bệnh nhi ổn định tốt và xuất viện sớm hơn dự kiến kế hoạch ban đầu.
| Ghép tế bào gốc tạo máu lấy từ tủy xương hoặc từ máu ghép vào cơ thể người bệnh để chữa các bệnh lý huyết học, bệnh lý miễn dịch, di truyền và một số bệnh lý ung thư khác. Ghép tế bào gốc máu tự thân là một phần trong điều trị liệu của một số nhóm bệnh lý ung thư nhi đặc biệt các nhóm u đặc. Trước khi tiến hành một hóa trị liệu liều liều cực mạnh, có thể cùng đi đôi với xạ nhằm tiêu diệt tối đa các tế bào ung thư còn sót, điều trị này đồng thời diệt cả các tế bào gốc tạo máu trong tủy bệnh nhân nên còn được gọi dưới tên hóa trị liệu điều kiện hóa diệt tủy. Phải tiến hành lấy tế bào gốc máu tự thân của bệnh nhân đem lưu trữ đông trước sau đó truyền lại vào cơ thể người bệnh để giúp phục hồi khả năng tạo máu từ tủy xương bị tổn thương. |
TPHCM có trung tâm ghép tế bào gốcBắt đầu từ tháng 12-2020, Trung tâm ghép tế bào gốc tại Bệnh viện Nhi đồng 2 hoàn thiện và bắt đầu đi vào hoạt động dưới sự hỗ trợ đào tạo nhân lực, tư vấn chuyên môn của Bệnh viện Truyền máu - Huyết học, tư vấn ý kiến từ Đại học California San Francisco (UCSF -Mỹ), Bệnh viện Đại học Quốc gia Singapore (NUH) và tích lũy kinh nghiệm sau theo dõi, chăm sóc các ca ghép thực tế. Theo bác sĩ Trịnh Hữu Tùng, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, từ năm 2015, bệnh viện thực hiện phác đồ hóa trị liệu mạnh kèm ghép tủy tự thân cho một số nhóm bệnh u đặc nhóm nguy cơ cao, phối hợp cùng Bệnh viện Truyền Máu - Huyết Học triển khai ghép tế bào gốc gặt hái kết quả đáng khích lệ. 7 bé ghép thành công, thời gian sống không bệnh sau ghép trên 15-18 tháng; trong đó 5 bé hiện còn sống và 3 bé chưa tái phát ung thư lại sau ghép. Tuy nhiên, việc di chuyển bệnh nhân qua Bệnh viện Truyền máu - Huyết học cho giai đoạn ghép, đợi phục hồi tủy rồi quay lại Bệnh viện Nhi đồng 2 lập kế hoạch hội chẩn xạ, uống thuốc hóa chất duy trì vẫn luôn gặp khó khăn. Thứ nhất thiếu tính thuận tiện cho tổng quan quá trình điều trị bệnh nhân. Thứ hai quá trình điều trị sau ghép dễ bị rời rạc, dễ bị chậm nhịp cho kết nối các điều trị đa phương thức. Tiếp nhận, chăm sóc các bệnh nhi nhỏ tuổi, hoặc cân nặng thấp, có bệnh lý nền là một thử thách lớn cho Bệnh viện Truyền máu - Huyết học nơi chưa có nhân lực, cơ sở vật chất hồi sức nhi khoa chuẩn, thiếu các đa chuyên khoa nhi phối hợp, gây mê nhi có định ngày cố định, các thủ thuật tạo đường truyền trung ương huy động tế bào gốc thường xuyên phải thực hiện tại Bệnh viện Nhi đồng 2 trước khi chuyển Bệnh viện Truyền máu - Huyết học. Trước thực trạng số lượng bệnh nhân có chỉ định ghép ngày càng tăng nhanh, thời điểm chọn ghép cho bệnh nhân khó giữ tính chủ động, ngoài ra vấn đề chi phí cao. Bệnh viện Nhi đồng 2 quyết tâm xây dựng Trung tâm Ghép tế bào gốc để phục vụ bệnh nhi, bệnh nhi có nhiều cơ hội được tiếp cận với điều trị ghép tủy, tăng hoạt động chuyên môn nhi thông qua mở rộng các mặt bệnh được ghép tủy, bảo đảm các tiêu chí chăm sóc, hồi sức nhi khoa, hoàn thiện 1 trung tâm ghép tủy nhi khoa đại diện cho khu vực phía Nam. |
